Waters of Life

Biblical Studies in Multiple Languages

Search in "Cebuano":
Home -- Cebuano -- John - 001 (Introduction)
This page in: -- Albanian -- Arabic -- Armenian -- Bengali -- Burmese -- CEBUANO -- Chinese -- Dioula -- English -- Farsi? -- French -- Georgian -- Greek -- Hausa -- Hindi -- Igbo -- Indonesian -- Javanese -- Kiswahili -- Kyrgyz -- Malayalam -- Peul -- Portuguese -- Russian -- Serbian -- Somali -- Spanish -- Tamil -- Telugu -- Thai -- Turkish -- Twi -- Urdu -- Uyghur -- Uzbek -- Vietnamese -- Yiddish -- Yoruba

Next Lesson

JUAN - Ang kahayag nga misidlak sa kangitngit
Mga pagtuon sa Ebanghelyo ni Kristo sumala ni Juan

PASIUNA


Gitawag ni Kristo iyang mga disipolo nga iyang mga testigo. Wala siya nagsulat sa sugilanon sa iyang kinabuhi, ug wala siya nagpadala ug bisang unsang sulat ngadto sa mga simbahan. Apan ang iyang kinaiya mihimo ug dakong panumduman sa kasingkasing sa iyang mga sumusunod, kinsa gidala sa Balaang Espiritu nga mohimaya sa Ginoong Hesu Kristo. Nakita nila sa iyang gugma, pagkamaubsanon, kamatayon ug pagkabanhaw nga himaya sa bugtong Anak sa Amahan, puno sa grasya ug kamatuoran. Samtang ang evangelista nga si Mateo, Markos, ug Lukas miklaro sa mga gisulti ug mga buhat ni Hesus, ug ang gingharian sa Dios isip tumong sa iyang pag-abot, si Juan nag pahiluna sa kinahiladman nga pagkatao ni Hesus ug iyang balaang gugma. Sa maong rason ang ebanghelyo ni Juan gitawag nga pangulo nga ebanghelyo, nga mao ang korona sa tanang libro sa balaang Bibliya.

Kinsay nagsulat niining Ebanghelyo?

Ang amahan sa simbahan sa ikaduhang gatusan nga tuig mi-uyon nga si Juan, ang disipolo ni Hesus, ang misulat niining sahi nga libro. Karon nga ang ebanghelista nga si Juan mihisgot sa ngalan sa daghang apostol, apan wala miabot sa paghisgot sa ngalan sa iyang igsoon nga si Santiago o iyang kaugalingon tungod kay wala niya gilantaw iyang kaugalingon nga angayan hisgotan kauban sa ngalan sa Ginoong Mangluluwas. Apan, si Obispo Lenaeus sa Lyon sa Pransya, tataw misulat nga si Juan, ang disipolo sa Ginoo nga misandig sa iyang dughan kamulo ang Katapusang Panihapon, mao kini ang misulat sa ebanghelyo, samtang siya ga serbisyo sa Anatolian Ephesus sa panahon sa paghari ni Empero Trajan (98-117 AD).

Ang ubang tagsaway nagtuo nga si Juan, ang misulat sa ebanghelyo, dili mao ang disipolo nga miuban kang Hesus, apan usa sa mga katigulangan sa simbahana sa Ephesus kinsa mao ang disipolo ni Juan nga apostol, ug ayha pa kini gisulat. Kining mga tagsaway gadamgo ug wala kabalo nga ang Espiritu sa kamatouran, nga wala nagbakak, tungod kay si Juan nga apostol nagsulat sa ebanghelyo ug mihisgot sa iyang kaugalingon, “Ug kami nakakita sa iyang himaya”. Mao nga ang misulat niining ebanghelyo mao ang saksi sa kinabuhi, kamatayon ug pagkabanhaw ni Hesus. Ug ang mga higala ni Juan maoy midugang sa katapusan sa iyang ebanghelyo sa pag-ingon, “Kini ang disipolo nga mipatuod sa tanang butang, ug misulat niining mga butanga; ug kita nakahibalo sa iyang testimonya nga tinoud” (Juan 21;24). Ilang gipatigbabaw ang kinaiyahan ni Juan maoy nakasahi niya gikan sa ubang apostol, diin mao nga naandan ni Hesus nga higugmaon siya ug siya misandig sa iyang dughan sa unang pagkalawat. Ug siya lamang ang naka ako ug pangutana kang Hesus kon kinsa ang moluib, sa pagpangutana, “Ginoo, kinsa gayud (kinsay moluib nimo)?” (Juan 13:25).

Si Juan usa ka batan-on sa dihang si Hesus mitawag kaniya nga mosunod kaniya. Siya ang pinaka bata sa dose ka apostoles. Siya usa ka mangingisda. Ang ngalan sa iyang amahan mao si Zebedee ug iyang inahan si Salome. Siya nagapuyo uban sa pamilya sa Bethsaida sa daplin sa Lawa sa Tiberias. Siya miuban kang Pedro, Andres ug iyang kaugalingong igsoon si Santiago, kauban kang Pilipi ug Nathaniel sa dihang mikanaog sila sa suba sa bakilid sa Jordan ngadto kang Juan ang Magbubunyag kinsa mitawag sa pagpaghinolsol. Nagdalidali ang katawhan paingon kaniya ug isa niini mao si Juan, ang anak ni Zebedee, kinsa nangayo sa pagpasaylo ug pagbunyag sa kamot Magbubunyag sa Suba sa Jordan. Posible nga siya paryente sa pamilya ni Annas ang pinaka taas nga pari tungod kay siya naila nila ug adunay katungod nga mosulod sa palasyo. Busa siya soud sa pamily sa mga pari. Maong iyang nahisgotan sa iyang ebanghelyo kung unsay wala sa ubang ebanghelista, kung unsay gisulti sa Magbubunyag bahin kang Hesus, nga ginganlan nga siya ang Kordero sa Dios nga miwagtang sa sala sa kalibutan. Sa niining paagi nga si Juan ang apostol pinaagi sa paggiya sa Balaang Espiritu, nahimong disipolo kinsa nakaila sa Ginoong Hesus sa iyang gugma mas labaw sa ubang tawo.

Ang relasayon tali ni Juan ug ang ubang tulo ka ebanghelista

Sa pagsulat ni Juan sa iyang ebanghelyo, ang ebanghelyo matud ni Mateo, Markus ug Lukas nasulat na ug nahibal-an nasa simbahan. Ang tulo ka ebanghelista mipagawas sa ilang libro nga gibase sa libro nga gisulat sa orihinal nga hebreo diin ang mga apostol nagtigom pinaagi sa sulat ni Mateo sa mga gisulti ni Hesus aron dili sila mawala, labi na sa katu-igang milabay ug ang Ginoo wala paman mibalik. Kasagaran siguro sa mga gibuhat ni Hesus ug ang mga panghitabo sa iyang kinabuhi nasulat sa lahi nga mga libro. Dako ang pag-amping sa ebanghelista nga mahuman ning mga sinulat ug kini magpabiling kasaligan. Si Lukas ang mananambal gasalig sa ubang tinubdan sukad iyang naila si Maria ang inahan ni Hesus ug ang nagkalain-laing mga testigo.

Apan, si Juan sa iyang kaugalingon, usa ka importanteng tinubdan dugang sa ubang tinubdang nga nahisgutan sa taas. Dili niya gusto nga utrohon ang balita ug mga panultihon nga naila sa simbahan, apan gusto niya nga idugang kini. Sa dihang ang unang tulo ka ebanghelyo nagpahayag sa mga gibuhat ni Hesus sa rehiyon sa Galilea, nagtumbok sa usa lamang ka biyahe sa Herusalem nga gibuhat ni Hesus sa iyang pagserbisyo, ug nahi-agoman niya iyang kamatayon didto, ang ika-upat nga ebanghelyo nagpadayag kung unsa ang gibuhat ni Hesus sa Herusalem sa milabayng panahon, sa maong higayon ug paghuman sa iyang ministro sa Galilea. Si Juan nagtestigo kanato nga si Hesus mipakita sa katulong higayon sa sentro sa iyang nasud, diin ang mga pangulo sa iyang nasud kanunay misalikway kaniya. Ug human sa kadaghang gasupak kaniya, siya gitugyan nila aron ilansang. Mao nga ang kahinungdanon ni Juan iyang gipakita ang pagministro ni Hesus atubangan sa mga Judio sa Herusalem, ang sentro sa kultura sa Karaang Testamento.

Ang ika-upat nga ebanghelista wala naghatag sa pagkahinungdanon sa mga kahibulongan nga gibuhat ni Hesus, naghisgot lamang siya ug unom niini. Unsay gusto ni Juan nga i-klaro? Iyang gipadayag nga ang mga pulong ni Hesus sa estilo sa Usa ka nagsulting, “AKO” ug sa niining paagi iyang gipasabot ang kinabuhi ug kinaiya ni Hesus. Ang unang tulo ka ebanghelista nagpunting sa paghisgot sa binuhatan ug kinabuhi ni Hesus, apan si Juan mas nagpunting sa paghulagway sa pagkatao ni Hesus sa iyang himaya diha sa atong mga mata. Apan asa nagkuha si Juan sa maong mga pulong, nga dili makita sa uban ug diin si Hesus misulti sa maong mga pulong mahitungod sa iyang kaugalingon? Ang Balaang Espiritu maoy nagpahinomdom niya bahin nila human ang Pentekostes. Mismo si Juan mi-angkon sa nagkadaiyang higayon nga ang mga disipolo wala kasabot sa kamatuoran sa ubang pulong nga gisulti ni Hesus hangtud sa iyang pagkabanhaw ug pagkanaog sa Balaang Espiritu ngadto kanila. Sa maong paagi, iya rang nasabtan ang mga gipasabot ni Hesus sa iyang mga pulong, labina ang panultihon nga “AKO”. Mao kana ang kalainan niining pinasahi nga ebanghelyo.

Si Juan naghisgot usab sa mga pulong ni Hesus, nga iyang gisulti pinaagi sa pagtandi sa kaatbang, susama sa kahayag ug kangitngit, espiritu ug lawas, kamatuoran ug bakak, kinabuhi ug kamatayon, ug ang gikan sa taas ug sa ubos. Kita galisod ug pangita niining mga pagtandi sa ubang ebangelyo. Apan ang Balaang Espiritu nagpahinomdom kang Juan human ang miaging mga tuig samtang nagpuyo sa Greyego nga lugar ug naimpluwensiya sa mga pulong nga gisulti sa Ginoo. Iyang giklaro ngadto sa ebanghelista nga si Hesus wala nag istorya lamang sa Hebreong pinolongan, apan usab sa nagamit sa Greyego nga pulong alang sa mga nasud.

Unsay katuyoan sa Ebanghelyo ni Juan?

Si Juan dili gusto mosulat kang Hesus pinaagi sa mangi-alamong pagsulat o sa imahenasyon, apan siya mitumbok mahitungod sa pagpakatawo niini, iyang kahuyang ug iyang kauhaw samtang nagbitay sa krus. Iya usab giklaro nga si Hesus mao ang Mangluluwas sa katawhan ug dili lamang sa mga Judio, tungod kay siya ang Karnero sa Dios nga nagawagtang sa sala sa kalibutan. Iya kining gipadayag kanato kung unsa ang Dios maghigugma sa tanang katawhan.

Kining atong gihisgotan usa ka pamaagi ug ebedensiya sa pagkab-ot sa sentro niining ebanghelyo, nga sa ngalang Hesu Kristo mao ang Anak sa Dios. Iyang pagkagikan sa walay katapusan gipadayag dinhi sa kalibutan, ug iyang pagkadiyos sa iyang pagkatawo, ug iyang gahum sa iyang kahuyang. Busa, kang Hesus, mao ang Dios nga anaa taliwala sa katawhan.

Ang katuyoan sa pagklaro ni Juan dili nga mahibal-an si Hesus pinaagi sa pilosopo o misteryoso nga paagi, apan mahibal-an ang Ginoo pinaagi sa Balaang Espiritu sa kapasikaran sa bug-os nga pagtuo. Busa iyang gitiklop ang ebanghelyo pinaagi sa bantugan nga pulong, “Kini gisulat aron kamo motuo nga si Hesus mao ang Kristo, ang Anak sa Dios, ug sa pagtuo ikaw adunay kinabuhi sa iyang ngalan” (Juan 20:31). Ang buhing pagtuo sa walay katapusan kang Hesus maoy katoyuan sa ebangelyo ni Juan. Kining pagtuo magbunga kanato sa pagkadiyosnon, balaan ug kinabuhing walay katapusan.

Alang kang kinsa ang Ebanghelyo nga gisulat ni Juan?

Kining nga libro, puno sa kamatuoran nga pagpadayag bahin kang Kristo, wala kini gisulat aron magsangyaw sa mga dili motuo, apan kini gisulat aron maglig-on sa simbahan ug mahimo nga hingkod diha sa Espiritu. Si Pablo nakasugod na sa nagkalain-laing simbahan sa Anatolia ug sa dihang siya na priso sa Roma, si Pedro mibiyahe sa mga nabiyaan nga kasimbahanan ug midasig kanila. Sa dihang namatay si Pedro ug Pablo, sa panahon sa pagdagmal ubos kang Nero sa Roma, si Juan mipuli sa ilang dapit ug mipuyo sa Ephesus, ang sentro sa Kristiyanismo sa tanang panahon. Siya nagpastor sa nagkalain-laing simbahan nga nagkatag-katag sa Asya. Kung bisan kinsa nag magbasa sa iyang sulat ug ang ika duha ug ika tulong kapitulo sa Pagpadayag nakasabot sa mga kabalaka ug katuyoan niini nga apostol, kinsa nagklaro kanato sa gugma sa Dios diha sa pagpakatao kang Hesu Kristo. Siya nakigbisog batok sa mga pilosopong magtutuo nga mipasalaag sa iyang mga karnero sama sa mga lobo ug midaot sa iyang mga karnero pina-agi sa sayop nga panghuna-huna, paghatag ug mga balaod ug mga hugaw nga kagawasan tungod kay sila naglibog sa kamatuoran ug sa walay kapuslanan nilang huna-huna.

Ang mga disipolo ni Juan nga Magbubunyag nagapuyo usab sa Anatolia, kinsa mipasidungog sa mitawag nila sa paghinolsol sobra pa kang Hesus nga Mangluluwas. Sila nagdahom pa gihapon sa saad sa umalabot nga mesias, ug nagahuna-huna nga wala pa kini moabot. Sa iyang paghulagway ni Hesus, si Juan nakigbatok niinin nga pagtuo. Iyang gipataas iyang tingog sa pagpamatuod batok sa mga misupak ug miingon, “Ug kita nakakita sa iyang himaya, himaya sa bugtong anak sa Amahan, puno sa grasya ug kamatuoran.”

Tataw nga kasagaran sa nakadawat sa ebanghelyo mao ang mga Gentil nga magtutuo tungod kay si Juan mipakaylap una nila sa daghang detalye sa Judiong kinabuhi diin dili na nagkinahanglan ang mga Judio nga ipasabot. Dugang pa, si Juan wala nagsalig sa iyang ebanghelyo sa pulong ni Hesus nga gisulat anang panahona sa sinultihang Aramaic ug gihubad nila ngadto sa Greyego susama sa ubang ebanghelista. Hinoon, iyang gigamit ang pinulongan Greyego nga naila sa iyang simbahan ug gipuno nila sa espiritu sa Ebanghelyo ug mitestigo sa mga pulong ni Hesus sa putli nga Greyegong pinolongan nga may kagawasan ug ubos sa pagiya sa Balaang Espiritu. Busa, iyang ebanghelyo gahisgot sa kasimpli ug kalawom ug bantogan nga nagasangyaw kaysa tawhanong paningkamot. Busa niini, ang Balaang Espiritu mipakita kanato sa iyang ebanghelyo sa bahanding kamatuoran nga simpli, aron ang matag batan-on makasabot sa walay kinotubang gipasabot.

Kanus-a gisulat ang pinasahi nga Ebanghelyo?

Kita nagapsalamat sa Ginoong Hesus nga iya kitang gidala sa sidlakanhong arkelohiya sa Ehepto sa milabayng mga tuig aron sa makita ang usa ka buok nga papel nga adunay petsa sa tuig 100 AD, diin ang ubang pulong sa ebanghelyo ni Juan gisulat sa klaro nga pagkasulat. Sa niining pagdiskubre, ang taas nga paglalis natapos ug ang makahilo nga pagpanaway natataw tungod kay ang pagkalot mipatim-aw nga ang ebanghelyo ni Juan naila sa tuig 100 AD, dili lamang sa Asya apan sa Amihanang Africa. Walay duda nga naila pud sa Roma. Kini nga kamatuoran nakapalig-on sa atong pagtuo nga si apostol Juan sa walay duha-duha mao ang misulat sa iyang ebanghelyo, nga puno sa Balaang Espiritu.

Unsay sulod niining Ebanghelyo?

Dili sayon sa usa ka tawo nga han-ayon niya ang dinihugang kasulatan.Labaw nga lisod bahinon ang ebanghilyo ni Juan sa lain-lain nga bahin. Apan among gisugyot ang musonod:

  1. Ang pagsilak sa diyosnong kahayag (1:1 - 4:54)
  2. Ang kahayag misilak sa kangitngit ug ang kangitngit wala nakatugkad niini (5:1 - 11:54)
  3. Ang kahayag misilak sa nagpundok nga mga apostol (11:55 - 17:26)
  4. Ang kayahayag milupig sa kangit-ngit (18:1 - 21:25)

Ang ebanghelista nga si Juan mihan-ay sama sa nagsumpay nga lingin, sama sa espirituhanong kadena, diin ang matag lingin adunay sentro nga gapalibot nga usa o duha ka utlanang konsepto o pulong. Ang mga lingin dili kumpleto nga nabulag sa matag usa, apan ang ilang ipasabot nagsumpay. Ang Judiong panghuna-huna ni Juan, uban sa lawom nga espirituhanong panglantaw, mihaum sa buhing Greyego pinulongan sa pinasahi, ug mahimayaong panaghiusa. Ang Balaang Espiritu miklaro kanato sa pulong sa ebanghelyo hangtud karong adlawa. kinsa kadtong nagtuon niining libro maka yuko una sa Anak sa Dios ug iyang ihalad iyang kinabuhi ngadto kaniya isip pasalamat ug pagdayeg ug sa walay katapusan nga kagawasan.

MGA PANGUTANA:

  1. Kinsay nagsulat sa ika-upat nga ebanghelyo?
  2. Unsay relasyon tali sa ika upat ka ebanghelyo ug sa una nga tulo ka ebanghelyo?
  3. Unsay tumong sa ebanghelyo ni Juan?
  4. Alang kang kinsa ang pinasahi nga gisulat nga ebanghelyo?
  5. Unsaon nga posible ang pag bahin niini, paghapnig matud sa hilisgutan?

www.Waters-of-Life.net

Page last modified on April 29, 2013, at 09:40 AM | powered by PmWiki (pmwiki-2.3.3)