Previous Lesson -- Next Lesson
10. Khudbaddii Butros ee macbudka (Falima 3:11-26)
FALIMA 3:11-16
11 Haddaba sidii curyaankii la bogsiiyey loo qabtay Butros iyo Yooxanaa, dadkii oo dhammu waa u wada ordeen balbaladii la odhan jiray Balbaladii Sulaymaan, aad bay u yaabeen. 12 Haddaba dadkii reer Falastiin markay arkeen waxay yidhaahdeen, Niman yahow reer binu Israa'iilow, bal maxaad arinkan la yaabteen? Amase maxaynu aad noogu fiirisaa, sidii iyagoo nin xoog leh ama cibaadada leh oo aannu ninkan ku socodsiinnay? 13 Ilaaha Ibraahim, Isxaaq, iyo Yacquub, oo ahaa Ilaahii awowayaasheen, wuxuu ammaanay midiidinkiisii Ciise, kii aad gacangeliseen oo aad Bilaatos hortiisa ku diideen markuu goostay inuu sii daayo. 14 Laakiin idinku waad diideen Kan Quduuska ah iyo kan Xaqa ah, oo waxaad weyddiisateen nin dhiig qaba in laydiin siiyo, 15 oo waxaad disheen Amiirkii nolosha, kan Ilaah ka sara kiciyey kuwii dhintay, annaguna markhaatiyaal baannu ka nahay. 16 Magiciisa ayaa xoogsiiyey kan aad arkaysid oo aad og tahay magiciisa aawadiis, Haah, rumaysadkiisa xaggiisa ku taal ayaa isaga ku siiyey wanaagsan oo dhan hortiinna.
Markay dadkii badnaa dareensiiyeen awood hoggaamiye gaar ah, way u ordi jireen isaga, iyagoo rajeynaya inay ka helaan xoogga kartidiisa. Nasiib darrose, waxaa la soo maray muddo dheer in hoggaamiyeyaasha intooda badani aysan siin awoodda Eebbe kuwa raacsan. Taa bedelkeed, waxay faafiyaan oo faafiyaan awoodooda. Waxay u ballanqaadaan kuwa raacsan rajada dahabka iyo lacagta, laakiin weligood ma fulin.
Butros wuxuu la yaabay dabeecadda Yuhuudda, oo aan garanaynin runta iyo xoogga Ilaah ee ka dhex shaqeeya. Sidaa darteed, wuxuu marka hore doortay inuu ka xoreeyo iyaga sharaftiisa. Iyagu ma aha inay isku halleeyaan hadiyaddiisa, laakiin waxay ahayd hadiyadda Ilaah keliya. Waa inkaaran yahay sidii Rabbigu ku yidhi, ‘’Inkaaru ha ku dhacdo kii dadka isku halleeya’’. Butros wuxuu ka marag kacay in awood aadane ama diin ahaan aysan ka saari karin dembiga ama aysan bogsiin karin kuwa jiran. Raggu gebi ahaanba waa kuwo aan faa iido lahayn, laakiin waxay u eg yihiin digaag duug ah oo iskood isu sheegaya.
Rasuulku wuxuu farta ku fiiqay ninka gaarka ah ee keli ah ee ina siin kara khalkhalka adduunkeena iyo rajadayada. Ninkaasu waa Ciisihii reer Naasared. Butros uguma yeedhin Masiixa, laakiin wuxuu adeegsaday ereyga “Addoonkii Ilaah” si uu u tilmaamo isaga, oo Giriiggu ku tilmaamo addoonsiga Ilaah. Isla mar ahaantaana, waxay tixraacdaa Masiixa oo loo soo gudbiyay Aabihiis, waayo waa is dhiibistiisa iskii ah ee aan ku aragno kaamilnimada Masiixa iyo guushiisa. Wiilkii Eebbe naftiisii kama dhigin sumcad, laakiin wuxuu noqday nin wuuna is-hoosaysiiyay, isagoo qaatay addoonsiga, wuuna adeecay doonistii aabihiis xitaa ilaa dhimashada, iskutallaabta dusheeda. Haddaba sidaas daraaddeed Ilaah isaga aad buu u sarraysiiyey oo wuxuu isaga siiyey magaca magac kasta ka sarreeya (Filiboy 2: 7-9). Way saxsanayd Butros inuu yiraahdo Ilaah baa ku ammaaney Addoonkiisa Ciise, waayo, in kor loo qaado magaca Ciise Masiix waa shaqada dhammaadka Ruuxa Quduuska ah, oo isagu isagu waa Ilaah.
Butros kuma uusan hadlin magaca aan la qaadan karin, oo ah Ilaaha weyn oo aan la aqoon, laakiin wuxuu ugu yeedhay Ilaaha ah Ilaaha Ibraahim, Isxaaq, iyo Yacquub. Isaga qudhiisuu isu muujiyey awoweyaashii uu isagu doortay. Ilaaha aabbayaasha qaranku wuxuu ka sara kiciyey midiidinkiisii Ciise kuwii dhintay. Waxtarka dhacdadan rabbaaniga ah waxay sameysay cinwaan ka dhan ah wacdinta rasuullada. Ciise iskutallaabta lagu qodbay may sii joogin xabaasha, laakiin wuxuu u kacay inuu weligiis sii noolaado. Rasuulladu waxay ahaayeen markhaatiyaal, kuwa arkay oo la hadlay isaga. Waxay ka marag fureen xaqiiqada sarakiciddiisa iyo jidhkiisa ammaanta kadib markuu iskutallaabta ku dhintay.
Ruuxa Quduuska ahi kuma qanacsana inuu muujiyo oo keliya nimcada iyo guusha Ilaah. Had iyo goorba wuxuu weeraraa dembiyada dadka ugu hooseeya, maxaa yeelay, Ruuxa Ilaah waa qoduus. Umadii Yuhuuddu ma helin kii Ilaah Yeelay, laakiin way diideen oo way dafireen, in kasta oo uu taliyihii Roomaanka u arkay inuusan dambi lahayn. Waxay ku adkaysteen in gudoomiyaha quruumaha uu qalloociyo runta oo iskutallaabta ku qodbo Wiilka Ilaah. Cinwaankooda taliyayaasha Yuhuudda waxaa laga sheegay meel aan ka fogeyn munaaraddii Antonia, iyagoo aan fiirinaynin bannaanka hore ee macbudka, halkaas oo Ciise uu hore wax uga baray Solomon’s Porch. Dhageysteyaashu waxay dareemeen cadaalad darida ay galeen, halka xitaa dhismayaashan ay markhaati ka yihiin. Butros, oo noqday kalluumeysiga dadka, ayaa hadalkiisii sii waday. Wuxuu ka fogeeyey weelal qarsoodi ah oo cibaado la 'wejiyada kuwa wejiga leh. Oo wuxuu ku shaabadeeyey sidii kuwa diiday Wanka Ilaah, wuxuuna doortay Baraabbas, oo isagu gacankudhiigle iyo tuugo. Doorashadani waxay daaha ka qaadday niyaddooda iyo caqli xumadooda.
Ruuxa Quduuska ah ayaa ku dhiirrigeliyay Butros inuu u yeero Masiixa, oo ku dhashay Ruuxa Quduuska ah, “Kan Quduuska ah”, kaasoo sii waday dembiga dunida oo dhan. Ninkan aan waxba galabsan wuxuu ahaa nolosha Ilaahay, kii dambiga sii cilaayana weligiis ma dhiman doono. Laakiin dhimashadii Ciise wax aan suurta gal ahayn ayaa dhacay: Amiirkii nolosha naftiisu way dhimatay. Markii la cadeynayay nuxurka Ciise, Butros ma uusan adeegsan cinwaanka “Masiixa”, ama “Wiilka Ilaah”, laakiin wuxuu ku galiyay muhiimadda guud ee ku jirta magacyadaas hal magaca “Ciise”.
Afayeenka wuxuu sii waday cadeyntiisii dilaaga isagoo leh: "Ilaah wuxuu jeclaa Ciisihii reer Naasared, waadse caasideen Ruuxdii Ilaah oo dishay wiilka la jecel yahay Kan Quduuska ah. Waxaad tihiin dambiilayaal, cadowga Eebbe iyo cadaawayaashiisa. Waxaad u timid macbudka inaad tukatid oo aad barako hesho, laakiin Ilaah uma jawaabo tukashadaada, waayo waxaad dishay Ciise, Addoonkii Ilaah oo xaq ah.
Intaa ka dib, maraggii aan qorin ayaa ka marag furay in Ilaah gacantiisa soo fidiyey, ma aha inuu ummaddii u keeno Muuse, Eliiyaah ama Yooxanaa Baabtiisaha, laakiin loo keeno Ciise, oo la quudhsaday, la silciyey, oo aakhirkii ay dileen Yuhuuddu. Sarakiciddii Ciise ayaa caddayn u ahayd quduusnimadiisa iyadoo la raacayo doonista iyo doonista Ilaah. Rabbi Ciise wuu nool yahay, waa jiraa, waana noo dhow yahay. Markhaatifurka Butros wuxuu xaqiijinayaa in Masiixu uusan ku biirin xabaasha, sida dadka kale oo dhami, laakiin uu ka tuuray xidhxidhii dhimashada. Haddase wuxuu ku nool yahay ammaanta Ilaaha Aabbaha ah.
Si loo xaqiijiyo farriintan cabsida leh ee Yuhuudda, Butros wuxuu dhageysiyayaashiisa u diray ninka la bogsiiyey oo dhex taagan, oo ay muddo dheer ku yaqaaneen. Muruq muruqyadiisa cusbooneysiiyay iyo lafaha toosan waxay ahaayeen shahaadada xaqiijinta u marag furitaanka Peter, oo ah caddeynta sarakicidda Masiixa.
Luukos, dhakhtarkii, wuxuu caddeeyay cinwaanka Butros in bogsiinta ay ku timid oo keliya nimco. Xitaa iimaanka Ciise waa natiijada ka timaada nimcada badbaadiyaha ee dadka. Iimaanka magaca Ciise wuxuu muujinayaa isku kalsooni joogitaankiisa, hubaasha doonistiisa badbaadin, u heellan isaga sidii dhakhtar weyn, iyo u adkaynta ereygiisa uu badbaadiyay. Magaca Ciise waa mid buuxa. Adduunkeena majiro awood wax dhisaya marka laga reebo magaca gaarka ah ee Ciise. Ruuxa Quduuska ahi wuxuu badbaadiyaa, bogsadaa, oo qoduus ka dhigaa magiciisa cajiibka ah ee la yaabka leh oo keliya. La yaab ma leh in Shaydaan isku dayo, kumanaan siyaabood, inuu ku qalloociyo magacan, inuu dadka ka dhigo mid hilmaameysa, ama uu u beddelo magacyo kale oo caan ah. Haddaba, walaalkayow, hubi in aad tahay kan runta maqlaya. Ninkii Ciise reer Naasared wuxuu ku noolayd buuxnaanta Ilaahnimada oo dhan jidh ahaan. Kii isaga isu dhiiba wuxuu la kulmaa xooggiisa. Awoodda weligeed ah ee Ilaah ayaa kaamil ah itaal darrkeenna.
Limaanka firfircoonaanta waa qarsoodiga weyn, maxaa yeelay waa geesinimada iyo kalsoonida rumaystaha oo isagu si buuxda u aamiya magaca Ciise. Aaminkiisu wuxuu kusii kordhayaa raadinta joogtada ah ee Badbaadiyeyaasha. Ciise wuxuu rajaynayaa rumaysadkaaga aan la qaybsanayn, sidaad ugu adkaysatid midka iskutallaabta lagu qodbay, iyo inaad ku mashquuliso xoogga sarakiciddiisa. Isaga u tag Ciise, waayo, isagu waa qoraaga iyo dhammaystirka iimaankaaga. Naftaada agteeda naftaadu way soo bogsanaysaa, oo naftaaduna way xasilisaa, oo naftaaduna waa xaq. Rumaysadkaaga ayaa ku badbaadiyey.
DUCADA: Sayidow Ciise Masiix, waxaan kuugu mahadnaqaynaa inaad magacaaga noo muujisay, oo aad noo muujisay inaad Ilaah run ah ka tahay Ilaaha runta ah, hal aabe oo aabaha ku dhex jira. Adiga ayaa ah kan xoogga leh oo shaqeeya. Oo hortaada ha naga xoorin, Oo naftaada quduuska ahna ha naga qaadin, laakiin nooga soo bixi macbudka jacaylkaaga, Si aannu gacantaada u sii sii soconno oo aannu magacaaga ugu wada faafinno adduunka oo dhan.
SU'AALO:
- Waa maxay macnaha “Rumaynta magaca Ciisihii reer Naasared”?