IFIHAN
Bawo ni ilana ti Iṣẹgun Kristi Tibẹrẹ:
Ifihan Iṣaaju si Iwe Awọn iṣẹ Aposteli
Jesu Oluwa ngbe, nitori ara Rẹ ko ni ibajẹ ni iboji. Loootọ ti jinde kuro ninu okú o farahan ni gbogbo ọjọ ogoji ọjọ fun awọn ọmọ-ẹhin rẹ. Lẹhin atẹle naa, O goke lọ si ọrun lati joko ni ọwọ ọtun baba rẹ, nibiti O ngbe ti o si jọba pẹlu Rẹ ni isokan ti Ẹmi Mimọ - Ọlọrun kan, lati ayeraye si ayeraye.
Lati igba ti igbesoke re si orun Kristi ti nko ile ijo Re, ni didake ati aibikita, o n gbera re ni pide ti gbogbo agbara ija ibi si Olorun. Ile-ijọsin rẹ jẹ eso ati abajade abajade iṣẹgun lori agbelebu rẹ. Gbogbo awọn iṣe ti awọn aposteli ni idasilẹ lori otitọ ti ilaja pipe si Ọlọrun. Gbogbo awọn ọmọ ẹgbẹ ti Kristi jẹ olukopa ninu sisẹgun iṣẹgun iṣẹgun. Agbelebu si wa ni ipilẹ ti o jẹ ipilẹ awọn iṣe gbogbo awọn aposteli, ati ti gbogbo ile ijọsin Kristi.
Ṣaaju ki o to goke re ọrun, Jesu paṣẹ fun awọn ọmọ-ẹhin Rẹ lati duro de Ileri Baba ni Jerusalẹmu. Ife rẹ ni lati fun wọn ni agbara ti Ẹmi Mimọ, ẹniti yoo fun wọn ni anfani lẹhinna lati tan ihinrere lati Jerusalẹmu si Rome, olu-ilu aṣa agbaye. Nitorinaa aṣẹ Kristi si awọn aposteli lati waasu fun agbaye tun ṣe afihan fifiranṣẹ ati fifi aṣẹ fun wọn. Emi Mimo ngbe ninu won, nitorinaa pe ko si agbara kankan ti yoo fi agbara fun won lati waasu ati sise ni ile ijo.
Akori Awọn iṣẹ ti Awọn Aposteli
Ẹnikẹni ti o ba ka iwe alailẹgbẹ yii laipẹ awari pe idi rẹ kii ṣe lati ṣe igbasilẹ kiki awọn iṣẹ ti awọn aposteli ṣe, nitori nitootọ awọn iṣe Kristi tẹsiwaju ninu awọn ọmọ-ẹhin rẹ, nipasẹ Ẹmi rẹ, paapaa lẹhin igbesoke ọrun rẹ. Iwe naa mẹnuba diẹ nipa awọn iṣẹ agbara ti awọn aposteli ṣe, ati nigbati o ba ṣe ni iṣaaju n tọka si iṣẹ Peteru ati Paulu. Lati ori 13 lọ a ko ka diẹ nipa Peteru, ati ninu iwe yii a ko mọ nkankan nipa iku rẹ. Paapaa awọn ile-iṣẹ Paulu, eyiti a mẹnuba ni kikun, fọ kuro ni opin tubu rẹ ni Romu. Apẹrẹ onkọwe naa kii ṣe lati ṣalaye ni iṣeeṣe awọn iṣe awọn aposteli ni deede, ni akoole ati kekere. Dipo, o fẹ sọ fun awọn olukawe rẹ nipa itankale ihinrere Kristi, ati fun alaye nipa ipilẹṣẹ ati imugboroosi ti ile-ijọsin lati Jerusalẹmu si Romu.
Awọn minisita Oluwa ṣiṣẹ bi ẹgbẹ yii, pẹlu ọkọọkan ti n pa ina tubu ti ihinrere si ekeji, titi ti ifiranṣẹ igbala de olu-ilu naa. Nitorinaa akori ti Awọn Aposteli Awọn Aposteli jẹ otitọ ati lilọsiwaju iṣẹgun ti ihinrere igbala, eyiti Kristi alãye n ṣe itọsọna, lati Jerusalẹmu ni gbogbo ọna si Romu.
Idapo ti Iwe naa
Awọn aposteli ko kọ alaye ogun alaye nipa ogun ti ẹmi ti yoo kopa ninu titan ijọba Ọlọrun. Oluwa alaaye funrarare laja, ni akoko ati akoko lẹẹkansi, ninu igbesi-aye ijọsin akọkọ, titi di opin, ile ijọsin Rẹ ti ni okun lati tan, lakọkọ si Samaria ati Antioku, ati lẹhinna sinu Romu. Oluwa mu Paulu ti o jẹ Juu pupọ, ẹni ti o tun sọ Greek, lati ni oye ilọsiwaju iṣẹgun ti ihinrere Rẹ si Romu. Ni igba diẹ ṣaaju ki o to yan Paulu, diakoni Stefanu, pẹlu awọn alabaṣiṣẹpọ Greek rẹ ti abinibi Juu, ti ni ipa nla lori awọn Kristiani ti Oti Juu ti o ti gbe ni Palestini. Bi abajade, Ijakadi gbangba ti ja laarin awọn ẹgbẹ meji. Nitori eyi, Oluwa ṣajọpọ awọn aposteli Rẹ, ni ẹmi ifẹ, lati ṣe igbimọ Aposteli akọkọ wọn ni Jerusalemu (ipin 15). Wọn ti gba igbala nipasẹ oore nikan ati kọ eyikeyi ironu ododo nipa awọn iṣẹ. Pẹlu idagbasoke yii, awọn ijọ ti awọn Keferi di ominira laisi ipa Juu ati awọn ẹwọn ti ofin. Imọ ti ifẹ ti Kristi ti di atunbi agbaye, ti ṣetan lati lọ siwaju si agbegbe titun.
Ni akoko kanna, Oluwa alaye funrararẹ ni ipilẹṣẹ, ni Antioku, ile-iṣẹ keji ti Kristiẹniti, ni afikun si akọkọ ti a ti fi mulẹ tẹlẹ ni Jerusalemu. Itankalẹ ihinrere bẹrẹ lati Antioku, ati gbooro sii titi o fi bo Asia kekere. Pẹlu agbara nla ihinrere fo lati Asia si ilẹ Yuroopu, fifọ si awọn ilu ati awọn Agbegbe Griki titi o fi de Romu.
O le pin iwe naa si awọn ẹya mẹta:
Tani Olukọwe naa?
Olukọwe iwe yii ko ṣe idanimọ ara rẹ nipasẹ orukọ, bẹẹni ko fun wa ni ẹri eyikeyi ti o daju nipa ararẹ, ti o ka ararẹ si ko ṣe pataki. Bibẹẹkọ, adehun adehun kokan wa lati ibẹrẹ pe Luku, oniwosan Griki lati Antioku, ni onkọwe ti iwe alailẹgbẹ yii. O ni imoye to peye ti ipo ni aarin Kristiẹniti. Luku tun jẹ ọlọgbọn ni ede Giriki. O kọ awọn ijabọ rẹ pẹlu ifẹ ati aanu, o gbasilẹ awọn ọrọ ati awọn ọrọ ti awọn aposteli ni aṣa ti o mọ, ti o ye. Ninu iwe rẹ o tọka si awọn ọkunrin olufọkansin laarin awọn keferi, nitori, ni otitọ, o ti jẹ ọkan ninu wọn, paapaa ṣaaju ki o to di atunbi nipasẹ ẹri ihinrere. Luku pade Paulu ni irin-ajo ihinrere rẹ keji ati tẹle pẹlu rẹ lati Troas si Filippi. O ṣe alabapin ninu iwaasu ni ileto ilu Romu yẹn, ati pe Paulu fi silẹ sibẹ lati kọ ati ṣe abojuto ile ijọsin tuntun lẹhin ilọkuro rẹ. Apọsteli mu u lẹẹkan si pẹlu rẹ ni ipadabọ si Jerusalemu, nibiti Luku fi kọ olukọ rẹ lati ṣafihan alaye fun ihinrere ti oun yoo kọ ati iwe rẹ Awọn Aposteli Awọn Aposteli. A rii pe Luku nigbagbogbo ṣabẹwo si Paulu lakoko tubu ni Kesarea ati lẹhinna. O tẹsiwaju pẹlu rẹ, ṣe iranṣẹ fun u, ati pe ẹmi ẹmi aposteli naa ni itara pupọ. Lẹhinna o gbasilẹ aabo Paulu nigbati o wa ni iwadii niwaju awọn ijoye Romu. Ko fi silẹ ni irin-ajo gigun, ti o ni ewu-ewu titi o fi de Romu. Awọn apakan “awa” lọpọlọpọ tọka si ibiti Luku wa pẹlu Paulu bi ẹlẹri kan ati ajo ẹlẹgbẹ.
Si Tani a kọ iwe yi
Luku, ajíhìnrere, kọwe kedere pe iwe rẹ lori awọn iṣe ti awọn aposteli ti yasọtọ si Theophilusi, eniyan kanna si ẹniti o ti sọ fun ihinrere mimọ rẹ. Luku sọrọ awọn iṣẹ mejeeji ti o kọ, ti o ṣe odidi kan, sibẹsibẹ ni awọn ẹya meji, fun u. A kọ ohunkan nipa eniyan ti Theophilusi ninu (Luku 1: 1-3). Theophilusi, ẹniti orukọ rẹ tumọ si “olufẹ Ọlọrun”, jẹ ọkunrin olokiki ti o ni ipo giga ni Ottoman Romu. Igbagbọ rẹ ninu Kristi bẹrẹ lakoko iṣẹ rẹ ni Antioku. O fẹ lati ni alaye diẹ sii nipa idagbasoke ti ẹmí ati itan-akọọlẹ ti Kristiẹniti, o fẹ lati mọ bi awọn ijoye Romu ṣe nṣe itọju awọn ile ijọsin, ni ododo tabi aiṣedeede. Titi de ipo ti awọn ipo-itẹle ihinrere le ṣe ipilẹ fun eto agbaye tuntun ti n ṣẹṣẹ. Lakoko irin-ajo rẹ ti Paulu, aposteli, ati ti Ẹmi Mimọ ti dari, Luku ṣajọ awọn alaye lati igba ibi Kristi ni Betlehemu, si ẹnu-ọna Paulu sinu Romu. O ṣe agbekalẹ Theophilusi pẹlu kikọ ti o ni aṣẹ, iwe itan ti o ṣapejuwe ipa ti agbara Ọlọrun ti n ṣiṣẹ ninu ile ijọsin. O fẹ lati fi idi rẹ mulẹ ninu igbagbọ rẹ ati ṣe atilẹyin idaniloju ti igbagbọ rẹ, gẹgẹ bi Paulu ti sọ fun olutọju tubu ni Filippi: “Gbagbọ lori Oluwa-Kristi Jesu ati pe iwọ yoo wa ni fipamọ, iwọ ati ile rẹ.”
Ọjọ naa
Wiwa Paulu ni Romu ṣee ṣe ni A.D. 61. Ipo ti o wa lẹhin naa o jẹ idamu, nitori ọpọlọpọ awọn iwe-ijuwe eke miiran ti wa ni akoko ti Luku kọ ihinrere rẹ. Nitorinaa o ṣee ṣe pe Luku, oniwosan, kowe Iwe Awọn iṣẹ ti Awọn Aposteli ni awọn ọdun A.D. 62-70 gẹgẹbi apakan keji ati itẹsiwaju iroyin ti Kristiẹniti bẹrẹ ninu ihinrere rẹ. Nibẹ ni o ti kọ atẹle iwadii deede, aisimi, ati adura. O ti ba awọn ẹlẹri oju ti igbesi aye Kristi sọrọ, pẹlu Maria, iya Kristi, ati Filippi, deakoni. O wa lati awọn orisun ti a kọ si awọn ọrọ pataki julọ ati awọn eyiti o ro pe o jẹ pataki fun apejuwe eniyan Kristi, ati awọn iṣe Rẹ. O tun gba alaye fun Awọn iṣe Awọn Aposteli. Lẹhinna o gbekalẹ awọn iṣẹ mejeeji fun Theophilusi, gomina.
A dupẹ lọwọ Oluwa Jesu Kristi pẹlu gbogbo ọkan wa pe O pe oniwosan ara Griki yii, ati dari u lati ma da kikọ silẹ rẹ ni ipari ihinrere rẹ. Dipo, O ti tan-an siwaju si pẹlu imọ pe Oluwa alaye ko ni pada lẹsẹkẹsẹ, ati pe ki a waasu ọrọ Rẹ fun awọn orilẹ-ede ṣaaju ki O to pada. Bii awọn aposteli mejila, pẹlu Ijo Ibẹrẹ ni ayika wọn, duro ni Jerusalẹmu fun wiwa Kristi, nitorinaa, awọn kristeni ti o wa ni Antioku gba oye lati Ẹmi Mimọ lati tan ihinrere igbala jakejado gbogbo agbaye. Wọn ni lati tọ awọn ihinrere ti ọna si Romu. Ti Luku ko ba ṣiṣẹ pẹlu aisimi ati ododo, a ko ni ni kete ti o kọ ẹkọ gangan bi Kristi ṣe tan ijọba Rẹ kaakiri agbaye Giriki. Lati igba naa Oluwa ti fun wa, ninu iwe yii, apẹẹrẹ fun iwaasu ati fun awọn ile ijọsin ti o ti ṣe ipilẹ. Nitorinaa a ni anfani lati kọ ẹkọ bi Ẹmi Mimọ ṣe tun awọn onigbagbọ pada, mu ki wọn ṣiṣẹ si iṣẹ, ati pe o ṣẹgun ninu ailagbara wọn. Ko si ilẹ ikẹkọ ti o dara julọ fun awọn iranṣẹ Oluwa ju fun wọn lọ lati ka iwe ti Awọn Aposteli Awọn Aposteli. Nibẹ ni wọn yoo rii ọwọ Jesu Oluwa ni iṣẹ, papọ pẹlu awọn ti o gbọràn si ipe Rẹ.
IBEERE:
- Kini awọn idi Luku fun kikọ iwe Awọn Aposteli Awọn Aposteli? Kini o mọ nipa Theophilusi?