Previous Lesson -- Next Lesson
05 - MMLA NSAN SU: Nán bo min Anannganman bɔ n ti ɔ Nyanmiɛn'n min dunman'n ngbɛn
EZIPT LƆ TULƐ'N 20:7
"Nán bo min Anannganman bɔ n ti ɔ Nyanmiɛn'n min dunman'n ngbɛn, afin sran ng'ɔ bo min dunman ngbɛn'n, n su yaci-mɛn i lɛ, san n ´tu i fɔ"
05.1 - Nyanmien i dunman’n
Sran’n kwla tran-man nguan nun sԑ ͻ kpͻci i yifuԑ’n. Nyanmiԑn yili sran’n kԑ i bͻbͻ sa sanngԑ sran’n kpͻcili Nyanmiԑn. k’ͻ fin blԑ sͻ’n nun’n, sran’n wlan sin aawlԑ mԑn’n nga nun, ͻ su kunndԑ i sua bͻ mlinnin’n, nin lika ng’ͻ fin ba’n. Ɔ kpԑli nyanmiԑn kpanngban kpa be ba. Nyanmiԑn kpanngban sͻ mun be sro nga be yo’n ͻ yi srԑ b’ͻ o klͻ sran’n i awlԑn’n nun’n nin lika nga i konvi sͻ i’n be i nglo. Sran mun be saci sika kpanngban wunnzue yilԑ nun. Be klo kԑ be nian bé sa klun nan be kan sa nga ͻ wa ju bé su’n kle be. Be yo sa kpanngban uflԑ ekun. Sanngԑ ninnge sͻ mun be kwla sasa-man sran. Nyanmiԑn flԑfuԑ mun be fa bé nuan’n sie yɛbuɛԑ ble’n wun anyinyԑ nun kԑ be su yo i like sa, afin be bu i kԑ nyanmiԑn su lͻ wawԑ kun o yɛbuɛԑ ble sͻ’n nun. Be nga be su Budda su’n, be koto i sika ͻkwlԑ waka sran’n bo, be su i. Srilԑ o waka sran sͻ’n i nuan sanngԑ ͻ si-man kԑ be nga be koto i bo be su i’n be o mlinlԑ nun.
S’ͻ ti kԑ sran mun be wunnin e MIN’N i wun nglo n’gͻ yili’n i wlԑ’n, wuun bé wla guali ase. Afin ͻ seli kԑ : "Min yԑ n ti Anannganman Miԑn’n nin-ͻn". Kԑ ͻ fԑ i wun kleli isrԑ kpuyԑkԑ bͻ yra-man’n nun’n, ͻ yoli sa kun bͻ ti i liԑ ngunmin afin ͻ yili i wun nglo yԑ o boli i dunman’n. Anuansԑ Laa’n nun’n, Nyanmiԑn yili i wun nglo kpanngban. Nyanmiԑn Ndԑ’n bo Nyanmiԑn bͻ yili i wun nglo kԑ sran nsan sa’n i dunman nin wafa ng’ͻ ti’n su kpԑ ya-nsiԑn-kpԑ-ablasan-nin-mͻcuԑ (638). Zuif mun be aniԑn nun’n, sran kun i wafa ng’ͻ ti’n, ͻ ti i dunman uflԑ ekun. Nyanmiԑn ti-man sԑsԑ ngunmin sanngԑ i yԑ ͻ ti sԑsԑfuԑ nin-ͻn, i nun yԑ e sԑsԑ yolԑ’n kwlaa wo-ͻ. Ɔ ti-man saun ngunmin sanngԑ ͻ ti saunfuԑ yԑ saun yolԑ’n kwlakwla ti yiwa sa piԑ i nun. I dunman’m be nun kunngun be ti kԑ i anyrunnyan’n i kpajalԑ kunngun sa. Sanngԑ i dunman nga e wun i tra i dunman’m be kwlaa’n, yԑlԑ Anannganman (E wun i Anuansԑ Laa nun kpԑ akpi-nsiԑn-kpԑ-ya-mͻcuԑ-kpԑ-ablaun-nin mͻcuԑ). Dunman sͻ’n i bo’n yԑlԑ Sran bͻ ninnge’n kwlaa o i sa nun, i nzuԑn nin klͻ sran liԑ’n ti’a kun, Ɔ ti saun, Ɔ ti sa kwlaa nga be ju’n i Min, ͻ kaci-man yԑ i sԑsԑ yolԑ’n su kaci’a le.
05.2 - E Min’n ͻ o Anuansԑ uflԑ’n nun
E kԑnngԑn Anuansԑ uflԑ’n nun kԑ e MIN’n bͻ ti Anannganman’n, i bͻbͻ kacili i wun sran, Zezi b’ͻ fin Nazarԑti’n i nun. Anz mun o, nyanmiԑn nuan ijͻfuԑ mun o, ͻ nin su lafifuԑ’m be kwlaa be kan jran su kpa kԑ "Zezi ti Miԑn." Ɔ’a mԑnmԑn-mԑn i bͻbͻ wun le sanngԑ blԑ’n kwlaa nun ͻ yoli man i Si bͻ o nyanmiԑn su lͻ’n nyannin kͻmin. Ɔ kleli e wafa ng’ͻ fata kԑ e nin Nyanmiԑn e ‵koko yalԑ’n : "E Si bͻ o nyanmiԑn su lͻ, man e bo ͻ dunman fԑ." Srԑwa nga nun’n, be dun mmua bu Nyanmiԑn i sran, be yo i dunman’n dan, be yo i dunman i saun, afin i dunman’n wo dunman’n kwlaa su. Kԑ Zezi yili Siԑ Nyanmiԑn i nglo’n, ͻ man e sili i kpa tra su.
Wun ase kanlԑ’n kwlaa yili i wun nglo e Min Zezi nun. Nyanzuԑn waka nda’n su lͻ yԑ ͻ siesieli sa tԑ yofuԑ mun nin i b’ͻ ti Saun’n bé afiԑn-ͻn, afin ͻ sinnin be ajalԑ nun, ͻ wuli. "I sɔ'n ti yɛ Nyanmiɛn fɛ i sieli like'n kwlaa su bɔ i dunman'n fu trali dunman'n kwlaa nin-ɔn, nan kɛ like nga be o nyanmiɛn su lɔ'n, nin asiԑ’n su wa'n, nin asiԑ’n i bo lɔ'n, be kwlaa be ti i dunman Zezi'n, be `koto i bo, yɛ ɔ `fite be kwlaa bé nuan kɛ Zezi-Krist ti be Min, nan e Si Nyanmiɛn'n `nyan nyrun " (Filipfuԑ mun 2 : 9-11). Nyanmiԑn Wawԑ’n ͻ yo Zezi i dunman’n i dan titi yԑ ͻ kle e weiin kpa kԑ i yԑ ͻ ti "MIƐN nin-ͻn". I kunngba’n, Nyanmiԑn Wawԑ’n kle e kԑ Siԑ Nyanmiԑn’n, nin Ba’n, nin Wawԑ San’n be ti sran wunmuan kun. Be nsan sͻ’n bé klolԑ’n yԑ ͻ yi Nyanmiԑn i wafa kpa ng’ͻ ti’n i nglo-ͻ. David dun mmua wunnin sa sͻ’n i wlԑ: " Anannganman i nuan su ndɛ ng'ɔ kan kleli min Min'n yɛ. Ɔ seli i kɛ yo: "Tran ase mín fama su wa lele man n yi ɔ kpɔfuɛ'm be ase ɔ́ bo nan n `fa be yo ɔ́ ja siesiewlɛ " (Jue mun 110 :1).
05.3 - ? E Min’n i dunman’n i silԑ’n i bo’n kle sԑ ?
Sԑ sran kun wlu klͻ dan kun nun kpԑ klikli nan sԑ ͻ si sran bͻ lԑ nyrun kpa klͻ sͻ’n su’n, ͻ di aklunnjuԑ. Ɔ kwla flԑ i sifuԑ sͻ’n kԑ ͻ ukԑ i. Sran ng’ͻ si Nyanmiԑn i dunman kpa’n, bͻ kwla flԑ i’n, i liԑ su ti ye (Jue mun 50 : 15) : "Sԑ nyrԑnnԑn tͻ wͻ su’n, kpan flԑ min, n ′de wͻ kԑ ͻ ′yo nan ͻ kusu w’a yi min ayԑ’n ti." E Min bͻ o nguan nun’n, ͻ lafi-man, ͻ su minndԑ kԑ e flԑ i wawԑ nun tengla nyanman’n nun.
Blԑ kwlaa nga e fa e wun mantan Nyanmiԑn bͻ i nzuԑn’n nin klͻ sran liԑ’n ti’a kun’n, e wun i wlԑ weiin kԑ e o sa tԑ’n nun nan y’a mlin mlↄnmlↄn. I saun bͻ ti’n i anyrunnyan’n, ͻ yi e klͻ sran akunndan tԑtԑ'n nin wafa nga sran’n fa ti sakpa’n be nglo. Nyanmiԑn i klun ufue’n ͻ wla e fanngan kԑ e di e sa tԑtԑ’m be nanwlԑ, yԑ i wun ase kanlԑ’n ͻ yi e tutre dilԑ bͻ ti kԑ wuo bͻyre sa i nglo. Nyanmiԑn i dunman silԑ’n, ͻ uka be bͻ bé awlԑn’n ͻ’a kpͻtͻ’n man be fa bé wun mantan Nyanmiԑn.
Kԑ e su lafilԑ’n kͻ i nyrun’n, wuun e nyan kekle jranlԑ mmla nsan su’n nun, afin Nyanmiԑn seli kԑ : "Min yԑ n ti Miԑn, ͻ Nyanmiԑn nin-ͻn." Kԑ ͻ se kԑ ͻ Nyanmiԑn’n, i bo’n kle kԑ Nyanmiԑn bͻ i nzuԑn’n nin klͻ sran liԑ’n ti’a kun’n, ͻ fԑ i wun fa sunnzun klͻ sran bͻ yili be’n, bͻ be ti sa tԑ yofuԑ, bͻ be lԑ-man fanngan, bͻ be kwla-man like kwlaa yo’n. Anuansԑ Uflԑ’n se e kԑ ͻ fali e wlԑli i awlo bo’n nun ͻ man y’a kaci i wunnԑn b’ͻ ti wawԑ nun wunnԑn’n i bue kun. Zezi yԑ ͻ ti wunnԑn sͻ’n i ti nin-ͻn yԑ e ti i wun ninnge’m be wie. E Si Nyanmiԑn klo kԑ ͻ nin e kaci sran wunmuan wawԑ nun nin akunndan nun, afin ͻ klo kԑ ͻ sin e nun nan ͻ ′de ajulisufuԑ tԑtԑ nga mun. I aunnvuԑ silԑ’n nun’n, ͻ man e atin kԑ e lafi i su yԑ e yo like i dunman nun.
05.4 - Nyanmiԑn i dunman ngbԑn bolԑ
Nyanmiԑn i wun nglo ng’ͻ yili bͻ be klԑli Nyanmiԑn ndԑ fluwa’n nun’n, i sa nuan osu o mԑn wunmuan nun. Sanngԑ ͻ nin i sͻ’n ngba’n, sran kpanngban be fa-man be wla guԑ-mԑn i su nin bé awlԑn’n kwlaa. Sԑ sran’n fԑ i wun mantan-man Nyanmiԑn’n, ͻ ′bo Nyanmiԑn i dunman ngbԑn sanngԑ ͻ su bu-mԑn i like fi. I sͻ sran’m be bo Nyanmiԑn i dunman bé nuan bui su ngbԑn sanngԑ be wu’ԑn i wlԑ kԑ ͻ lԑ nyrun. Kristfuԑ bͻbͻ nga b’a wu be uflԑ’n be bo Nyanmiԑn Wawԑ’n i wla ndԑ ngbԑnngbԑn bͻ be kan be’n ti, ͻ man be wa kԑn i wun ndԑ kle Nyanmiԑn cԑn kun. Kԑ be bo Nyanmiԑn i dunman’n, be bu-man akunndan. Mmla nsan su’n ͻ wla e su nun kpa kԑ nán man e bo Nyanmiԑn i dunman ngbԑn.
Be nga be suan kristfuԑ dunman ngbɛn’n, be bo Nyanmiԑn dunman blԑ’n kwlaa nun be bu-man akunndan, be se kԑ : " O Nyanmiԑn, annzԑ Zezi. Be ti kԑ ba kanngan bͻ be su fa pͻtablu kan ngowa’n sa. Be flԑ sran’n sanngԑ kԑ ͻ wanndi ba nan ͻ wa sͻ su’n kpԑkun be ijͻ-man kun. Sԑ be yo i sͻ flan nun’n, kannzԑ sran sͻ’n i pͻtablu’n tԑ kplolokplolo sԑ, ͻ su tԑ-man su kun yԑ i kpa’n, ͻ ′fa ya. Nyanmiԑn sie i su e flԑlԑ’n bo blԑ kwlaa nun. ? Kԑ an bo Nyanmiԑn i dunman’n, nzu akunndan yԑ an bu-ͻ ? Sԑ an bo i dunman ngbԑnngbԑn sa bͻ an bu-man akunndan’n, ͻ kle kԑ an fa-man amun wun mԑn-mԑn, i bͻ ti amun MIN’n.
05.5 - Sa nga ti yԑ nyanmiԑn flԑfuԑ’m be bo Allah dunman’n
Nyanmiԑn flԑfuԑ kun bo Allah dunman blԑ’n kwlaa. Ɔ bu i kԑ i sͻ’n nun yԑ ͻ wa nyan sԑsԑ yolԑ yԑ Allah ͻ wa fԑ i wla guԑ i su yԑ ͻ bu i sran kpa-ͻ. Ɔ bu i kԑ Allah i dunman bolԑ kpanngban’n, i nun yԑ ͻ nyan sa tԑ yaci cԑlԑ-ͻ. Akunndan sͻ’n ͻ’a kaci nyanmiԑn sͻlԑ wafa kun nyanmiԑn flԑfuԑ’m be sa nun, ͻ man be bo Allah dunman be bu-mԑn i akunndan. Ɔ fata kԑ e si kԑ nyanmiԑn flԑfuԑ wie fi nin Allah be lԑ-man anuansԑ. Kԑ nyanmiԑn flԑfuԑ kun nin Allah be koko yalԑ’n, ͻ ijͻ i konviabo kԑ junman difuԑ wie bͻ srԑ kun i sa, afin i min’n i like yolԑ yo ya, yԑ i wla’n gua-man ase kԑ ndԑ ng’ͻ kan’n, i min’n ti.
I kunngba’n nyanmiԑn nga be srԑ cԑn’n kwlaa’n, be ti kԑ mmla sa yԑ be di su-ͻ. Nyanmiԑn flԑfuԑ’m be nun kpanngban kpa be ti mianfuԑ kԑ be srԑwa nga be flԑ Fatiha’n, be kan flan nun bé konviabo annzԑ be man bé nnԑn’n su sͻ kpԑ blu-nin-nso cԑn ba kun nun, bé Srԑlԑ blԑ nnun mun be nun. Be kwlaa nga be ti nyanmiԑn flԑfuԑ mԑn’n wunmuan’n nun’n, ͻ ti bé mmla kun, be kan srԑwa sͻ’n flan nun Arab aniԑn’n nun, sanngԑ bé nun akpi-ya-mͻcuԑ be ti-man Arab. Ng’ͻ ti tԑ’n, yԑlԑ kԑ kristfuԑ wie mun kԑ be yo asͻnun’n, be kan srԑwa nga e Min’n kleli ye’n flan nun, be bu-mԑn i akunndan.
05.6 - Ndԑ ngbԑngbԑn nga be kan be kԑ be srԑ nyanmiԑn’n
Nán nyanmiԑn flԑfuԑ’m bé ngunmin yԑ be suan srԑwa’n bé ti nun yԑ be kan-ͻn, kristfuԑ kpanngban kpa be suan srԑwa’n kԑ jue bͻ bla ta kun to k’ͻ yo nan i wa’n ͻ’a lafi’n sa. ? Sran kun kwla kan ndԑ kle Nyanmiԑn nan Nyanmiԑn ͻ’a tԑ-mԑn i su, annzԑ kԑ ͻ kan ndԑ kle Nyanmiԑn wuun ͻ bu i ninnge’m bé akunndan annzԑ ͻ bu ninnge wie mun bͻ be ti-man cinnjin’n bé akunndan ? Man e se kԑ y’a nyan moae kpԑkun e nin e nvle’n i tinngԑfuԑ’n y’a ya nun. ? E su bu-man ndԑ kpͻlԑ kwlaa nga e kan be’n be akunndan kpa ka nan y’a ijͻ ? Sran’n lԑ nyrun tra Nyanmiԑn ? Kԑ sran kun nin Nyanmiԑn be koko yalԑ’n, sԑ ͻ bu-man ndԑ ng’ͻ kan’n i akunndan’n, wuun ͻ su yo Nyanmiԑn finfin.
Be nga be yiyi nyanmiԑn ndԑ’n nun’n, sԑ b’a nian-man bé wun kpa’n, ͻ cԑ-man nan b’a fͻn mmla nsan su’n i wun, nan b’a bo Nyanmiԑn Wawԑ’ i wla. Afin cԑn wie be kan Nyanmiԑn i wafa ng’ͻ ti’n nin abonuan sa bͻ yoli be’n i ndԑ kԑ be su kpԑ sa wie bo nian sa, be bu-man akunndan kԑ Nyanmiԑn o lԑ. Ndԑ kwlaa nga e kwla kԑn Nyanmiԑn su’n i ngba kwla yo-man weiin yԑlԑ kԑ Nyanmiԑn ti-man akunndan wie annzԑ like wie bͻ be kwla sunnzun be kpԑ i nuan-ͻn. Ɔ ti sran b’ͻ o nguan nun yԑ ͻ o e wun lԑ titi. Ɔ tie ndԑ kwlaa nga e kan’n yԑ ͻ si e klun akunndan mun, ͻ man sԑ e waan e suan Nyanmiԑn ndԑ’n, bͻ anyinyԑ nin Nyanmiԑn srolԑ nu’an e nun’n, ͻ yo man e fͻn mmla nsan su’n.
05.7 - Nyanmiԑn dunman nga be bo b’ͻ fͻ bulԑ tͻ be su’n
Be kwlaa nga be kpԑ nyanmiԑn ndԑ’n wun bͻ be yo i finfin bͻ be fa to mma’n, be yako! Be bo dunman ng’ͻ o dunman’n kwlaa su’n i ngbԑn, be fa-man anyinyԑ kaan sa nin srolԑ be man-man dunman sͻ’n. Nán man e nin i sͻ sran liԑ mun e san nun sanngԑ man e wla bé su nun kpa kԑ be nian bé wun yԑ man e kpli Nyanmiԑn i dunman’n i ti. Be bͻ be klԑ fluwa mun annzԑ be yi flimun’n, be si kԑ ndԑ nga Nyanmiԑn kan be’n, be lԑ kwlalԑ yԑ ndԑ sͻ mun be o bé fluwa’m bé nun ͻ nin bé flimun’m bé nun, sanngԑ be kpԑ bé wun. Kԑ be kan sa tԑ’n nin blͻlͻ sin’n nin mlinlԑ’n i ndԑ’n, nán ndԑ kunngba nga Nyanmiԑn ndԑ’n kan’n yԑ be kan-ͻn. Bé bͻbͻ bé nuan nun ndԑ’n, ͻ ′tͻ be su yԑ ͻ ′bu bé fͻ.
Blԑ sunman sran’m be fa bé wiengu wun ya. Bé ya falԑ sͻ’n nun’n, be fa "Nyanmiԑn" annzԑ "Allah" annzԑ "Zezi" dunman’n bo bé kpͻfuԑ’m be sannzan. Wie kusu be se kԑ "n kan Nyanmiԑn" yԑ be kan ndԑ wie mun ekun bͻ be bu-man bé akunndan. Cԑn kun nyanmiԑn junman difuԑ kun sinnin sua kplanfuԑ kun wun lԑ. Sua kplanfuԑ’n ‵fa Nyanmiԑn i dunman fa ‵ta nda wuun ͻ bo sannzan. Nyanmiԑn junman difuԑ’n usԑli i kԑ: " ? A srԑ nyanmiԑn kekle kԑ nga sa titi? " Ndԑ sͻ’n fuli bian’n nun nan ͻ’a tԑ nyanmiԑn junman difuԑ’n su kԑ: " Nán Nyanmiԑn yԑ n srԑ-ͻ". Nyanmiԑn junman difuԑ’n tԑli i su kԑ: " Ndԑ nga a kan kleli Nyanmiԑn’n, n tili, yԑ n si kԑ san ͻ ′tԑ ͻ su". Sua kplanfuԑ’n ͻ’a kwlaa kan-man ndԑ fi kun.
Blԑ sunman kpa sran wie mun be kan ndԑ kpͻlԑ dandan kle bé wiengu annzԑ be osufuԑ mun. Sran kpͻlԑ dan kpa kun fia ndԑ kpͻlԑ dandan sͻ’m bé sin. Zezi bu i sͻ sannzan bolԑ liԑ kԑ sran kunlԑ sa afin be yo Nyanmiԑn i nzͻliԑ ng’ͻ o sran nun’n i fiԑn.
05.8 - Nyanmiԑn wla bé su nun kpa kԑ ͻ wa bu be fͻ kekleke kpa
Mmla nsan su’n nun’n, Nyanmiԑn wla sran’m bé su nun kpa bͻ yo sro : "Sran kwlaa ng’ͻ bo Nyanmiԑn i dunman ngbɛn’n, san fͻ bulԑ ′tͻ i su, ͻ su to fuan-man". Sanngԑ ͻ nin i sͻ ngba’n, sran wie mun be fa Nyanmiԑn dunman’n be fa kata bé junman tԑtԑ’m bé su ͻ man be wun-man bé gblԑ’n i bo. Sran ng’ͻ fa Nyanmiͻn i dunman’n kata i gblԑ’n nin i dunman klolԑ’n su’n, i yako. E blԑ nga su sran’m be lafi-man bé wiengu su yԑlԑ kԑ be di-man nanwlԑ, be fa Nyanmiԑn dunman’n be ta nda sanngԑ wuun be su kpԑ gblԑ. Zezi tanninnin e wun nda talԑ’n i atin kponngbo kpa: " Sɛ an se kɛ ɛɛn, man ɔ ka su, yɛ sɛ an se kɛ cɛcɛ'n, man ɔ ka su, afin ndɛ nga be kan gua su'n, ɔ fin Klunwifuɛ'n" (Matie 5: 37). Sԑ e ta nda bͻ e yiԑ-mԑn i nun annzԑ e kpԑ gblԑ’n, e laka sran mun yԑ e laka Nyanmiԑn bͻbͻ wie. Sԑ e fa Nyanmiԑn i dunman’n e ta ato nda’n, e tͻ mmla nsan su’n i fͻ bulԑ’n i bo afin ͻ wlali e su nun kpa kԑ nán man e bo e Min’n i dunman’n ngbԑn. I sͻ’n ti yԑ Nyanmiԑn ndԑ’n se e kԑ: " Anyinnyԑ nga be fa man e Min’n yԑ ͻ ti ngwlԑlԑ’n i bo bolԑ’n nin-ͻn". Sԑ e sro-man Nyanmiԑn yԑ sԑ e nyin yi-mԑn i’n, e ‵tͻ sa tԑ yolԑ nun.
Nyanmiԑn kpͻ sran ng’ͻ si i sanngԑ ͻ bo flԑ-mԑn i blԑ kekle’m bé nun. I nyin ci sran ng’ͻ o lԑ minndԑ kԑ i su tԑlԑ’n annzԑ ͻ su minndԑ kԑ ͻ kle i atin’n bͻ i osu kunngba’n nun’n, ͻ wanndi kͻ wunnzue yifuԑ’m bé sin annzԑ be bͻ be bo Nyanmiԑn i dunman ngbɛn’n bé sin afin be kan kԑ be si laa ndԑ mun nin blԑ nga nun ndԑ mun yԑ blԑ ng’ͻ ba lͻ’n i nun ndԑ mun (Mmla’n 18 : 9). Nyanmiԑn waan : "Sran nga ɔ nin wunmiԑn’n ijɔ annzɛ ɔ yi wunnzue'n, i sɔfuɛ ɔ ti amuɛn sɔfuɛ, i sɔfuɛ'n, e nin i e lɛ i. N ´kɛn i bo Izraɛl nvle'n nun" (Saun Yolɛ 20 : 6). Nyanmiɛn mɛn-mɛn i wun atin kɛ e nin be nga be wuli mun e ijͻ. I sͻ sa tɛ liɛ mun be yo man sran nin Nyanmiɛn be bu, kpɛkuun gblԑfuԑ’n ͻ nin i wawɛ mun be wlu sran s ͻ’n i anwlԑn’n nun. Nyanmiɛn nyrun’n, i sͻ sa’n ti kɛ bla bͻ kunndɛ bian i wun bo’n sa annzɛ yasua bͻ kunndɛ bla i yi bo’n sa. Ɔ yo kain kԑ yasua b’ͻ fa i yi i sika’n kͻ tekle bla’m bé sin sa. Sԑ Nyanmiԑn flԑ i sͻ sa liɛ’m bé kԑ "wawԑ nun wlaka bolԑ" (Saun Yolɛ 20: 6), yԑ sԑ ͻ flԑ sran sͻ mun kԑ " Ajulisufuɛ tɛtɛ bɔ be ti kɛ bla b'ɔ kunndɛ bian i wun bo’n sa Nyanmiɛn nyrun'n", ͻ ti-man abonuan.
Sran ble nvle nunfuԑ mun nin wia afiliԑ lͻfuԑ mun be wla banzrԑ kԑ be fa sasa bé wun. Amuin sͻ mun be lԑ gua kpa yԑ be fa bé wla gua bé su. Be klԑ moae fluwa mun k’ͻ yo nan bé aata’n ͻ’a nanti’n yԑ be fa flԑ klolԑ aja’n nun. I sͻ nvle liԑ mun be si-man Nyanmiԑn kpafuԑ’n. Nvle wie’m be nun be kle bae dilԑ ninnge mun nin be nga be nin be nga wuli mun be ijͻ’n, be kle i kwlaa sͻ’n televizion nun. E bͻ e ti kristfuԑ’n, e bu sͻ mun nin klelԑ sͻ mun kԑ alԑ yԑ be nin be nga be wun-man sa flԑ mun su kun sa. Bé ato klelԑ sͻ mun be tike blͻlͻ sin’n i anuan’n nan sran kpanngban be wlu nun. E Min’n wla e su nun kpa kԑ e nian e wun ninnge sͻ’m bé lika afin be ti’a kpa yԑ be kwla yo man e nin i e ‵bu. Zezi kunngba cԑ yԑ ͻ kwla yo man be flo jrͻkͻ sͻ’m bé nun-ͻn. sran wie mun be nian cԑn nga be wuli sran kun su’n yԑ be kan sa nga be wa ju i nguan nun mun-ͻn, annzԑ be nian sran’m bé sa klun nglԑliԑ mun kpԑkun be su kan sa ng’ͻ wa ju bé nguan’n nun’n, annzԑ kusu bé ti wun ase i sͻ’n ti be nin wawԑ tԑtԑ mun ijͻ. Ninnge sͻ mun be ti koko nun atin bͻ fa sran kͻ blͻlͻ sin nun. Ɛndi lͻ’n, wunnzue yifuԑ mun be o lawlԑ sua dandan’m bé nun yԑ sran mun be kͻ bé sin-ͻn. Be yo bé nyinma’m be nzͻliԑ fluwa su, be fa like wie fiti be nyinma sͻ mun. Be waan i sͻ’n fuan sa tԑ ng’ͻ wa ju’n. Sran wie mun be fa amuin mun sende be loto’m be nun, annzԑ be fa blalԑ wie sie bé sua’n su, be wie’m be kusu kԑ be kan sa yalԑ wie ndԑ’n, kpԑkun be waan n nuan tԑ o blo, afin be waan i sͻ’n, ͻ fuan wawԑ tԑtԑ mun ͻ nin sa kekleekle nga be wa ju mun. I sͻ sran liԑ mun be lafi aosin nun kwlalԑ’m bé su tra bé Si b’ͻ o nyanmiԑn su lͻ’n b’ͻ yo ninnge kpakpa man sran mun’n. Be nga be yo ninnge sͻ mun’n, be nin mԑn’n nga nun kwlalԑ’n yԑ be san nun-ͻn.
05.9 - Nyanmiԑn dunman sacilԑ
Sran wie mun be bo Nyanmiԑn nin Krist bé dunman’n i sannzan, ͻ ti fͻnlԑ dan. Be nin be nga be yo nyin kekle Siԑ nin Ba’n nin Wawԑ’n i dunman’n i su’n, be bo ti kun. Satan ti Nyanmiԑn i kpͻfuԑ lalaa. Sԑ e saci Nyanmiԑn i dunman’n, wuun e su man wawԑ tԑtԑ bͻ be su sonji kԑ nzue sa kͻ blͻlͻ lͻ’n bé atin. Sԑ sran kun kanngan fluwa kun bͻ be bo Krist nin i sͻnnzͻnfuԑ’m bé sannzan nun’n, san ͻ ti blͻlͻ lͻ nvan’n i nyrun nun. E kԑnngԑn Saun Yolԑ 24: 14-16’n nun kԑ: "Amun `fɛ i sɔ sran liɛ'n be `fite ɔ nanmue'n i sin lɔ! Nan be nga bɔ kɛ ɔ ´kpɛ min nzowa be tili'n, be `fa be sa be sie i ti'n su, nan Izraɛlfuɛ be `toto yɛbuɛ be `fin i be `kun i. Kpɛkuun fa mmla yɛ mun man Izraɛlfuɛ mun nan `se be kɛ yoo: Sɛ sran kun i nuan tɛ to min bɔ n ti i Nyanmiɛn'n, i su sa'n, ɔ ti i bɔbɔ liɛ. Sran kwlaa nga i nuan tɛ to min'n, ɔ fata kɛ be kun i: man Izraɛlfuɛ'm be toto yɛbuɛ be fin i be kun i. Sɛ ɔ ti aofuɛ o, sɛ ɔ ti Izraɛl ba o, KƐ I NUAN TƐ Ɔ'A TO MIN'N, i ti be `kun i".
Ɔ fata kԑ e kan e wun ase yԑ e nian e wun kpa kԑ e kan be nga be saci Nyanmiԑn dunman’m be ndԑ annzԑ kԑ e di be jᴐlԑ’n. Sran wie mun, wawԑ tԑtԑ mun yԑ be sie be-ͻ, be ti kԑ anyansifuԑ sa. Be se bé wun kԑ be ti Nyanmiԑn junman difuԑ sanngԑ wuun be nin Nyanmiԑn nin i Mԑsi’n be o kunlԑ (Zan 15 :19-21; 16 :1-3). Nyanmiԑn nyrun jranfuԑ wie mun yԑ be buli Zezi fͻ-ͻ, yԑ be waan ͻ nin kunlԑ fata-ͻ, afin be waan ͻ saci Nyanmiԑn dunman. Kannzԑ be ti sran’m be tinngԑfuԑ wawԑ nun’n, sanngԑ b’a wun-mԑn i wlԑ kԑ Zezi ti Nyanmiԑn b’ͻ o nguan nun’n i Wa Yasua kunngba’n. Bé akpue dan’n nun, be sacili bé Mԑsi’n i dunman. Be tili bé nuan nzue guԑli i nyrun nun yԑ be boli i acͻliԑ i ti’n su. Blԑ sͻ’n nvle’n i tinngԑfuԑ mun b’a wun-mԑn i wlԑ yԑ b’a sͻ-man bé Min’n bͻ o be afiԑn’n i nun. Be yili i blo yԑ be boboli i waka nda’n su. Ng’ͻ ti tԑ’n yԑlԑ kԑ be nun kpanngban kpa be tԑ kaci bé sin tԑ si i lele andԑ.
Kԑ Zakↄb i mma mun sa’n, Nyanmiԑn flԑfuԑ’m be bu i kԑ sԑ be lafi su kԑ Zezi ti Nyanmiԑn nan be boboli i waka nda’n su’n, wuun be su saci Nyanmiԑn dunman. Be kpͻ Zuif mun kԑ sran kpanngban be fa kpͻ be’n sa, e wun-man sa sͻ’n i wlԑ. Be nin su lafilԑ ng’ͻ kan kԑ Nyanmiԑn yili i wun nglo kԑ sran nsan sa’n be kun. Be kpͻ Nyanmiԑn Wa bͻ be boboli i waka’n su’n. Be saci Nyanmiԑn dunman afin be kplin-man su kԑ Nyanmiԑn ti Siԑ, Ba ye Wawԑ San, be klo-man kԑ be ti ndԑ sͻ’n bͻbͻ. Ɛndu mun be kusu be waan Krist ti-man Nyanmiԑn sanngԑ ͻ ti kԑ bé amuin nga be sͻ be’n be nun kun sa.
Kristfuԑ wie mun be sali bé sin sa tԑ’n nun ͻ man be koto Satan bͻbͻ bo be su i. Kԑ be sͻ Satan’n, be di cԑn, be yi tԑ mun be mԑn i. Be kpԑ e Min’n i srԑwa’n wun, be kan ndԑ tԑtԑ mun. Sran kwlaa ng’ͻ yi ti delԑ nga Nyanmiԑn fa man sran mun Krist nun’n i blo’n, aosin nun kwlalԑ’n ͻ fԑ i ase ͻ saci i mlↄnmlↄn.
Sanngԑ Krist nun’n, e wun ti siwa, like fi kwla yo-man e, afin ͻ sasa e gblԑfuԑ’n i lika. E kankanfuԑ kpa’n seli kԑ: "M bua'm be ti min nɛn’n, n si be, yɛ be su n su. M man be anannganman nguan, be su nunnun-man le, yɛ sran fi su de-man be ń sa nun. N si b'ɔ fa be mannin min'n, i dan'n tra like'n kwlaa, yɛ sran fi kwla de-man be i sa nun. Min nin n Si e ti kun. " (Zan 10 : 27-30).
Zuif mun be klo kԑ be di mmla nsan su’n i su kpa, i sͻ’n ti srԑ kun be Nyanmiԑn bͻ kwla like’n kwlaa yo’n i dunman’n i bolԑ ngbԑnngbԑn. Ebre nun Nyanmiԑn i dunman’n yԑlԑ fluwa mma nnan nga YHWH. Dunman sͻ’n i saun dan b’ͻ ti’n ti’n, kԑ be kanngan Nyanmiԑn ndԑ’n be fa dunman uflԑ kacili i. Dunman uflԑ sͻ’n yԑlԑ "Adonai", afuԑ ya-nsan i sin nan b’a wu Zezi’n yԑ be yoli i sͻ-ͻ. Be fali Adonai nin Nyanmiԑn i dunman nga srԑ ti be kwla bo-man’n be kan boli nun kpԑkun ͻ yoli dunman uflԑ. Dunman uflԑ sͻ’n yԑlԑ "Zehovah". Afuԑ akpi-kun-afuԑ-ya-nnun-afuԑ-ablaun, i nun yԑ be yoli i sͻ. Nyanmiԑn i dunman kpafuԑ’n i bo bolԑ nun’n, yԑlԑ "Yahve".
I sͻ’n ti e usa e wun kosan: ? Ɔ fata-man kԑ e bo Nyanmiԑn dunman kun? ? E bo i dunman wafa sԑ nan y’a fͻn-man mmla nsan su’n i wun nan y’a tͻ-man fͻ bulԑ’n nun? "
05.10 - Wafa nga be bo Nyanmiԑn dunman bͻ ti i su’n
Mmla nsan su’n, ͻ tannin-man e Nyanmiԑn dunman i bolԑ sԑ e bo i dunman nin akunndan kpa’n. An bo-man Nyanmiԑn i dunman ngbԑn sԑ amun lafi i su sakpa’n, yԑ sԑ an klo i bͻ amun nin i be nanti nanwlԑ su’n. Kԑ amun lafi Nyanmiԑn su bͻ amun di i wun lalo’n, Nyanmiԑn klo kԑ ͻ sin lԑ nan ͻ yaci sran’m bé wun sa tԑ’n cԑ be yԑ ͻ yo man kacilԑ ba amun janvuԑ mun bé anwlԑn’n nun. I dunman’n ti-man ajuin dilԑ like, ͻ man e kwla bo-mԑn kԑ e klo’n sa. Kԑ be bo Nyanmiԑn b’ͻ o nguan nun’n i dunman’n, ͻ yi i wun nglo i akunndan nin i ngwlԑlԑ b’ͻ dun mmua siesie ninnge mun’n ti. Sunmanfuԑ Piԑr seli bubuwafuԑ kԑ: "Zezi b’ͻ fin Nazarԑti’n i dunman nun jao yԑ nanti". Blԑ kasiԑn nun’n, ͻ seli kpԑngbԑn mun nin Sanhedrinfuԑ’m be kԑ: "Zezi dunman nun nin i su bɔ e lafi'n yɛ man bian nga an si i b'ɔ jin yɛ'n ɔ nyannin fanngan-an. Zezi su bɔ e lafi'n ti yɛ man ɔ kwla nantili amun kwlaa amun nyrun wa nin-ɔn" (Sa nga be yoli’n 3: 6, 16; 4: 10). Man e si Zezi i dunman’n nin i kwlalԑ bͻ lԑ-man wunsu’n kpa. Adͻlf Schlatԑr b’ͻ ti Nyanmiԑn ndԑ’n i nun yiyifuԑ kun b’ͻ fin klͻ nga be flԑ i allemayin lͻ’n, ͻ suannin Anuansԑ Uflԑ wunmuan’n i ti nun Grԑk aniԑn’n nun. Sanngԑ i sin nan ͻ’a wu’n, ͻ klԑli fluwa b’ͻ tonnin i dunman kԑ: ? "E si Zezi"? Ɔ fata-man kԑ e kan Zezi wun ndԑ e nuan bui su, sanngԑ man e kunndԑ kԑ e ′si i kpa sakpa. Sԑ e kplin su kԑ e nanti kԑ i bͻbͻ nantili’n sa’n, e ′si i kpa tra su. Man e kplin su kԑ e ′nyin i nuan ndԑ’n nun nin srԑlԑ’n nun. Man e bu i nuan ndԑ’n kwlaa be akunndan kunngba kunngba yԑ man e yaci i nuan ndԑ’n nun man ͻ tra ndin e anwlԑn’n nun, i sͻ’n nun yԑ Nyanmiԑn kwla kan ndԑ kle ye-ͻ.
Sԑ e suan Nyanmiԑn ndԑ kpanngban e ti nun Anuansԑ Laa’n nin Anuansԑ Uflԑ’n nun’n, i nun yԑ e kwla kan Krist i wun ndԑ kpa-ͻ. Kwlalԑ ng’ͻ o Nyanmiԑn ndԑ’n nun’n, i yԑ ͻ man e Nyanmiԑn Wawԑ’n i ngwlԑlԑ nin i akunndan’n nin-ͻn. Sran nga Nyanmiԑn ndԑ’n ͻ’a yi i akunndan’n i liԑ su ti ye. I kunngba’n su lafifuԑ wie mun nin Nyanmiԑn sran nga b’a cԑ junman’n nun’n bé wun lalo mun be kwla uka e man e si e Min’n yԑ e wun i junman’n i wlԑ yԑ be wla e fanngan su lafilԑ’n nun. Sԑ e bu Nyanmiԑn ndԑ’n i akunndan titi’n, ͻ yo man e di aklunnjuԑ yԑ e Nyanmiԑn su lafilԑ ndԑ’n, ͻ kaci suyralԑ man e janvuԑ mun.
Sԑ e sie e su Nyanmiԑn ndԑ’n bo’n, e su tran-man mlinlԑ atin’n su kun, e ′si e Min’n kpa tra su titi. E kwla kan ndԑ kle i trele yԑlԑ kԑ e si i dunman. Ɔ kan ndԑ kle e i nuan ndԑ fluwa’n nun yԑ e tԑ i su srԑlԑ’n nun. Ɔ ti aklunnjuԑ yԑlԑ kԑ e kwla fa tukpacԑ’n kwlaa nin e afԑ’n kwlaa nin e sa tԑ’n nin yalԑ klelԑ’n kwlaa wlԑ i b’ͻ yili e’n i sa nun, yԑ e si kԑ i su wo e nuan bo. I afͻtuԑ’n ti kpa tra sa sifuԑ mun nin dͻͻtrͻ’m be kwlaa bé liԑ’n. Ɔ klo e tra e si nga be wuli e asiԑ’n su wa’n. Krist i tԑ ng’ͻ yili e ti waka nda’n su’n ti’n, ͻ yaci e wun sa tԑ’n kwlaa cԑ e mlͻnmlͻn, yԑ ͻ fԑ i bͻbͻ i nguan bͻ ti kwlalԑ’n man e i Wawԑ bͻ o e nun’n ti.
05.11 - Man e manman Nyanmiԑn nin e anwlԑn’n kwlaa nin e akunndan’ n kwlaa
? E ‵manman Nyanmiԑn yԑ e ‵lԑ i ase nin anwlԑn kpa? Man e wla kpԑn su kԑ Nyanmiԑn b’ͻ kwla like’n kwlaa yo’n ͻ ti e Si b’ͻ o nyanmiԑn su lͻ, I Wa yasua kunngba’n ti e Defuԑ yԑ Wawԑ San’n ti e fanngan yԑ e fͻnvͻfuԑ mandimaan. Man e si i wun yԑ. Kԑ e koto Nyanmiԑn bo e mԑnmԑn i’n, nán man e klun titi e annzԑ e wun wusu e, sanngԑ man e koto i bo e mԑnmԑn i kԑ ba bͻ be klun ti jͻwa delԑ bͻ deli bé’n ti’n sa. Sa tԑ bͻ i ti e ti kԑ sran b’ͻ ͻ’a wu’n sa’n, nán man e ka nun titi, sanngԑ man e tran nguan’n nun mandimaan Krist nun. I sͻ’n ti sԑ e kwla to-man jue akpasua kun nun’n, e kwla to jue man e bͻbͻ e wun yԑ sԑ e kwla to-man jue nin e nuan bui mun’n, e kwla to jue e anwlԑn’n nun. Kԑ e bo e Si Nyanmiԑn nin i Wa’n nin i Wawԑ’n i dunman’n bͻ e wla’n wo i su’n, bͻ e mԑnmԑn i srԑwa’n nun’n, e yo Nyanmiԑn b’ͻ kwla like’n kwlaa yo’n i dunman’n dan yԑ i klun jͻ e wun.
Sԑ sran kun si’a Nyanmiԑn annzԑ sԑ i anwlԑn’n keteli nanwlԑ’n i lika annzԑ sԑ i akunndan’n ti saciwa i sa tԑtԑ’m bé ti’n, sunmanfuԑ Pͻl wla sran sͻ’n i fanngan : "I blɛ sɔ'n nun'n, sran kwlaa ng'ɔ flɛ i Min'n kɛ ɔ de i'n, ɔ ´fite nun" (Sa Nga Be Yoli'n 2 : 21). E lԑ atin kԑ e kan ndԑ kle e Si Nyanmiԑn Zezi dunman nun, yԑ e si kԑ ͻ ′tԑ e su, ͻ ti aklunnjuԑ man e. E kwla fa e wun mantan Nyanmiԑn yԑlԑ kԑ i bͻbͻ fԑli i wun mantannin e. Kԑ e flԑ Nyanmiԑn kԑ "E Si’n" e wla gua ase kԑ nyanmiԑn su lͻ su yralԑ’n kwlaa be ti e liԑ. Kԑ be bo Zezi dunman’n, blͻlͻ’n i bo ase wlalԑ’n keje yԑlԑ kԑ ͻ kwlali sa tԑ’n, ͻ kwlali wie’n, ͻ kwlali Klunwifuɛ’n yԑ ͻ kwlali Nyanmiԑn i ya’n bͻbͻ. Nyanmiԑn Wawԑ’n ͻ yoli man Nyanmiԑn Wa’n nyannin nyrun yԑlԑ kԑ i dunman nun’n, ͻ man e anannganman nguan, ͻ man e kwlalԑ b’ͻ fin Nyanmiԑn’n bͻ kwlalԑ uflԑ kwla to-mԑn i’n. Ɔ sasa e, ͻ yo e saun, ͻ man e aklunnjuԑ nin fͻundi. Kԑ wia’n fa kpaja cԑn’n kwlaa asiԑ’n su’n, i kunngba nin-ͻn, kԑ Nyanmiԑn b’ͻ ti Siԑ, Ba nin Wawԑ’n, ͻ yo e ye lelee sͻ-ͻ. An tike amun anwlԑn’n su man amun Min’n i Wawԑ b’ͻ gua sran wla ase’n, yԑ amun wa wun wafa nga Nyanmiԑn tԑ amun srԑwa’m bé su sakpa’n. An yi amun Si i ayԑ Jésus dunman nun, ͻ klo i sͻ’n. An lԑ i ase, an mԑnmԑn afin ͻ klo amun, ͻ kpↄli amun ti yԑ ͻ mannin amun anannganman nguan.
05.12 - Man e kan e su lafilԑ’n i ndԑ kle be nga mun
? Wan yɛ sɛ i waan ͻ si Nyanmiɛn wun ye nan ͻ mɛnmɛn i’n, ͻ kwla muɛn i nuan su tran lɛ koun sa-ͻ ? ? Yɛ wan yɛ kɛ ͻ nyɛnnin i ti’n, ͻ kwla tran lɛ ngbɛn sa bͻ si kɛ Nyanmiɛn klo kɛ sran’m be kwlaa be fite nun bͻ sanngɛ ͻ yo’a like fi-ͻ ? Nán e bͻbͻ yɛ e buli akunndan kɛ e kunndɛ mlinfuɛ mun-ͻn, sanngɛ e Min Zezi bͻbͻ yɛ ͻ seli e kɛ e wͻ nan e ko kan Jasin Fɛ’n kle sran kwlaa-ͻ. Zezi i kwlalԑ’n nin i dan b’ͻ ti’n ͻ fata kɛ e ‵tɛ i nglo nan sran’n kwlaa be ‵ti. Sunmanfuɛ Piԑr wla e fanngan se kɛ : "Sanngɛ an `bu Krist sran, yɛ an `bu i amun Min. An `bu sa ti yɛ amún wla o Krist su'n i akunndan sie nan sɛ be usa amun i su sa'n amu'an kwla tɛ su" (1Piԑr 3 :15). Zezi kusu fla e fanngan yԑ ͻ wla su nun kpa kԑ : " I sɔ'n ti, sran ng'ɔ bo n dunman sran'm be nyrun'n, n kusu m ´bo i dunman n Si b'ɔ o nyanmiɛn su lↄ’n i nyrun, sanngɛ sran ng'ɔ yo i wun sran'm be nyrun kɛ ɔ si-man min'n, n kusu n ´kɛn n Si b'ɔ o nyanmiɛn su lↄ’n i nyrun kɛ n si-mɛn i " (Matie 10 : 32-33).
Kɛ Nyanmiɛn i kpͻfuɛ mun be jaoli Sunmanfuɛ Pͻl wun lele bͻ ͻ fɛli’n, e Min’n yili i wun nglo kleli i kͻnguɛ nan ͻ’a wlɛ i fanngan : "Le kun kͻnguɛ e Min'n seli Pͻl aolia nun kɛ : « Kan min ndɛ'n, nán srɛ kun wɔ, nán yaci, yɛlɛ kɛ n jin ɔ sin, sran fi su fɛ-mɛn i sa kan-man wɔ, afin n lɛ sran kpanngban klɔ nga su" (Sa Nga Be Yoli'n 18 : 9-10). Ɔ guɛli i anwlԑn su nzue seli kɛ : "M ´ma de wɔ Zuif mun nin be nga be ti-man Zuif'n bɔ m ma sunman wɔ bé sin'n bé sa nun. N ´sunman wɔ kɛ a tike bé nyin nan be jao aosin'n nun be bla weiin nun, nan be jao Satan sa nun be bla Nyanmiɛn sin nan ɔ yaci bé wun sa'n cɛ be, yɛ like nga be nga be lafi n su'n bɔ i ti yɛ be kaci n liԑ’n be nyԑn i'n, be ´nyan be liɛ" (Sa Nga Be Yoli'n 26 : 17-18).
"N kan kleli Zuif mun nin Grԑk mun be kɛ be yaci nyin kekle yolԑ’n Nyanmiɛn su nan bé nyin yi i yɛ be lafi e Min Zezu su. Siɛn’n, Nyanmiɛn Wawԑ’n b’ɔ mian min'n ti, n su kɔ Zerizalԑm, n si-man sa ng’ɔ wa tɔ n su lɔ-ɔ. Sanngɛ klɔ kwlaa nga n ju su’n, Nyanmiɛn Wawԑ’n bo su kle n kɛ sɛ n ju lɔ-ɔ, be ´wla min bisua, yɛ n ´wun nyrԑnnԑn" (Sa Nga Be Yoli’n 20 : 21-23). Sɛ amun suan ndɛ’n nga amun ti nun yɛ sɛ an bu i akunndan amun anwlԑn’n nun’n, amun ′nyan tinmin yɛ Nyanmiɛn Wawԑ’n ′tinngɛ amun, ͻ man an kwla bo Jasin Fɛ’n kle be kwlaa nga b’a mlin’n nin be kwlaa nga be klo-man kɛ be ti Nyanmiɛn ndɛ’n yɛ be sͻ Krist nun.
05.13 - Man e di junman e Min’n i dunman nun
Kԑ e Min’n ijͻ kle e i nuan ndԑ’n nun’n, bͻ e sͻ i su srԑlԑ’n nun nin manmanlԑ mun’n, bͻ e bo i dunman e janvuԑ nin e kpɔfuɛ’m bé nyrun’n, lԑ yԑ e wun kwlalԑ ng’ͻ o i dunman’n nun’n, kԑ ͻ su yi i wun nglo e nguan’n nun. Zezi dunman nun sunmanfuԑ mun be yoli tukpacԑfuԑ’m bé juejue, be fuannin wawԑ tԑtԑ mun yԑ be cԑnnin be nga be wuli mun ? Zezi bͻbͻ jrannin aungban dan’n nin i nuan nun ndԑ’n, ͻ fali kpaun nnun mannin sran akpi-akpi be dili. Be nga be di bé tԑ’m be nanwlԑ’n, ͻ yaci cԑ be yԑ ͻ man be anannganman nguan. Zezi seli kɛ: "Cɛn kwlakwlakwla n Si di junman, n kusu n di junman" (Zan 5: 17). E ijͻ-mԑn i dunman nun ngunmin, sanngԑ kԑ e bo i dunman’n ͻ yi i wun nglo, kԑ e srԑ i’n, ͻ yi i wun nglo, kԑ e lafi i su’n, ͻ yi i wun nglo kannzԑ e ti fakafaka’n. Kԑ Siԑ, Ba nin Wawԑ san’n be tran sran kun i anwlԑn’n nun titi’n, Nyanmiԑn yi atrԑ wie mun bͻ be susu be wun su sran sͻ’n i nguan’n nun. Kannzԑ i mma mun be tԑ yo ba kanngan o, ͻ yo’a like fi afin Sie’n bͻbͻ yԑ ͻ di junman bé nguan’n nun-ͻn.
Sԑ e klo kԑ sran’m be fa ndԑ nga e kan’n su’n, ͻ fata kԑ e nantilԑ’n ͻ yi like nga e lafi su’n i nglo : e manman Nyanmiԑn yԑ e kan e wun ase i flԑlԑ’n bo e nguan’n nun. Wawԑ Saun’n su e bo kԑ e nanti saun yolԑ’n nun yԑ ͻ yo e saun afin i bͻbͻ ti saun yԑ i nzuԑn’n nin klͻ sran liԑ’n ti’a kun. Zezi kleli sran nin Nyanmiԑn bé yalԑ kokolԑ’n su like, ͻ jrannin Nyanmiԑn srԑwa nga e flԑ i « E Si b’ͻ o nyanmiԑn su lͻ’n » i nun ndԑ klikli’m bé su kpa, k’ͻ yo nan y’a bo e Min’n i dunman kpa e ijͻlԑ’n nun nin e nzuԑn’n nun’n ti. Sԑ e kan-man e wun ase yԑ sԑ e nguan mun be yi-man Nyanmiԑn i kwlalԑ’n i nglo’n, wuun e srԑwa’m be ti gblԑ yԑ ndԑ nga e kan bé’n, be ti-man nanwlԑ.
Ɔ ti nanwlԑ kԑ e fͻn e bͻbͻ e klun sa’n i wun yԑ kԑ e o Nyanmiԑn bͻ i nzuԑn’n nin klͻ sran liԑ’n ti’a kun’n i nyrun’n, e anwlԑn’n ti bubuwa. E sa tԑtԑ mun, Nyanmiԑn wun bé kwlaa, i dandan o, i kanngan o, i nyin’n ta bé kwlaa su. Man e wla kpԑn su cԑn’n kwlaa kԑ e sa tԑtԑ mun be bo i wla. Sanngԑ sran kwlaa ng’ͻ di i sa tԑ’n nanwlԑ b’ͻ kaci i nzuԑn’n, Nyanmiԑn Wawԑ’n trԑn i nun, ͻ yo man i wun tulɛ’n wie, yԑ ͻ kle i weiin kpa kԑ i wun sa’n kwlaa ͻ’a wie Zezi i moja’n ti (1 Zan 1 : 9). E Si i nuan ndԑ’n wla e fanngan kԑ e lafi i aunnvuԑ silԑ’n su yԑ e tran nguan’n nun Nyanmiԑn b’ͻ yili i wun nglo kleli e kԑ sran nsan sa’n, i dunman nun. Ɔ yo man e yo saun i klolɛ b’ͻ lԑ-man wunsu’n nin i anwlԑn tralԑ’n ti.
? An si Nyanmiԑn i dunman’n sakpa yԑ an wun i wlԑ? ? An bo i dunman fԑ titi? ? E Min’n i Wawԑ’n tran amun anwlԑn’n nun? S’ͻ ti sͻ’n, wuun an kwla bo Siԑ’n nin Ba’n nin Wawԑ’n bé dunman wafa ng’ͻ ti i su’n, anyinnyiԑ nun yԑ klolԑ’n nun. Man Nyanmiԑn sasa amun k’ͻ yo nan amu’an bo-man i dunman’n ngbԑn’n ti, yԑ man ͻ su amun bo nan an yi i ayԑ aklunnjuԑ nun cԑn’n kwlakwla amun nguan wunmuan’n nun.