Waters of Life

Biblical Studies in Multiple Languages

Search in "Ewe":
Home -- Ewe -- The Ten Commandments -- 05 Third Commandment: Do Not Take the Name of God in Vain

Previous Lesson -- Next Lesson

TANYA 6: SE EWOWO - Gli si xea mɔ na amegbetɔ be wòagadze anyi o
Se Ewoawo me ɖeɖe le Mose ƒe agbalẽ evelia ta 20 lia me, le Nyanyui la ƒe kekeli nu.

05 - Third Commandment: Do Not Take the Name of God in Vain



Mose II, 20:7
Mègayɔ Yehowa wò Mawu ƒe ŋkɔ vodadatɔe o, elabena Yehowa meɖea to ame si yɔ eƒe ŋkɔ vodadatɔe o.


05.1 - Mawu ƒe Ŋkɔ

Amegbetɔ mate ŋu anɔ agbe ewɔla manɔmee o. Wowɔe ɖe Mawu ƒe nɔnɔme nu, gake egblẽe ɖi. Tso ɣemaɣi la, etsa le xexe sia ƒe gbedadaƒo, henɔ eƒe aƒe kple tsidzɔƒe siwo bu la dim. Ewɔ mawu teƒenɔla akpe geɖe siwo ƒe dzedzeme sesẽwo ɖea vɔvɔ̃ ɣaɣla kple mɔkpɔkpɔ siwo le amegbetɔ si la fiana. Ezãa ga ɖe akunyawɔwɔ, asibidɛwo xexlẽ kple ɣletivimefakaka ŋu, siwo mekpɔa ame ta o. Moslemtɔwo gbugbɔa nu na kpe yibɔa bubutɔe abe ɖe gbɔgbɔ aɖe si tso dziƒo le eme ene. Buddhatɔwo subɔa Buddha ƒe sika legba si koa alɔgbɔnu ɖekematsɔlemetɔe na eƒe nusrɔ̃la siwo menya nu tso gbɔgbɔ me o.

Yehowa ƒe ɖeɖefia le eɖokui ŋu be: "Nyee nye Yahweh, Yehowa", ele be wòaɖi kɔ na amewo didi hafi. Eƒe dzedze le gbe si le bibim la me nye ŋutinya, elabena Yehowa ɖe eɖokui fia eye wòɖe gbeƒã Eƒe ŋkɔ. Nyaɖeɖefia geɖewo tso Mawu gbɔ le Nubabla Xoxoa kple Yeyea katã me. Biblia gblɔ ŋkɔ kple nɔnɔme vovovo 638 na Mawu Mawuɖekaetɔ̃ la mí. Le Semtɔwo ƒe gbegbɔgblɔwo me la, nɔnɔme ɖesiaɖe nye ŋkɔ bubu. Le nyateƒe me la, menye ɖeko Mawu nye ame dzɔdzɔe ko o, ke boŋ Eyae nye Ame Dzɔdzɔe si me míaƒe dzɔdzɔenyenye le. Menye ɖeko wòle kɔkɔe o, ke boŋ Eyae nye ame kɔkɔe si yɔ fũ kple kɔkɔenyenye. Ŋkɔ siawo dometɔ ɖesiaɖe le abe Eƒe ŋutikɔkɔe ƒe keklẽ ene. Gake ŋkɔ si dze wu bubuawo katã enye Yahweh (zi 6,828 le Nubabla Xoxoa me). Ŋkɔ sia gɔmee nye Amesi lé nusianu ɖe ​​asi, Kɔkɔetɔ, Kɔkɔetɔ, ŋutinya ƒe Aƒetɔ, amesi metrɔna o eye matrɔ Eƒe nuteƒewɔwɔ gbeɖe o.


05.2 - Aƒetɔ la le Nubabla Yeyea me

AƑETƆ Mavɔ la ŋutɔ zu ŋutilã le Yesu Nazarettɔ ƒe amenyenye me, le Nubabla Yeyea ƒe nya nu. Mawudɔlawo, nyagblɔɖilawo kple xɔsetɔwo ʋu eme eye woɖo kpe edzi be "Yesu nye Aƒetɔ." Yesu medo ŋutikɔkɔe na eɖokui kpɔ o, Edea bubu Fofoa si le dziƒo ŋu ɣesiaɣi. Efia mí be míado gbe ɖa be, "Mía Fofo si le dziƒo. Wò ŋkɔ ŋti nakɔ." Le gbedodoɖa sia me la, wodea bubu Fofo la ƒe ŋkɔ ŋu, doa ŋutikɔkɔe nɛ hekɔa eŋu do ŋgɔ na ŋkɔ bubuwo katã eye woƒoa wo ta. Mawu Fofo la ƒe ɖeɖefia to Yesu dzi do mí ɖe dzi va ɖo Mawu ŋuti sidzedze ƒe ɖoƒe kɔkɔtɔ kekeake.

Aƒetɔ Yesu nye ɖokuibɔbɔ ƒe ŋutilã. Edzra Kɔkɔetɔ la kple nuvɔ̃wɔlawo katã dome ɖo to Eƒe ku si wotsɔ ɖo eteƒe le ŋukpe ƒe atitsoga la dzi. "Eyata Mawu doe ɖe dzi le dziɖulanyenye me, eye wòtsɔ Ŋkɔ si ƒo ŋkɔ sia ŋkɔ ta la kee, bene amesiwo le dziƒo kple amesiwo le anyigba dzi kple amesiwo le anyigba te la, katã nadze klo le Yesu ƒe ŋkɔ la me (klo sia klo nadze), eye aɖe sia aɖe naʋu eme bena Yesu Kristo enye Aƒetɔ la.", hena Mawu Fofo la ƒe kafukafu kple ŋutikɔkɔe" (Filipitɔwo 2:9-11). Gbɔgbɔ Kɔkɔe la do Yesu ƒe ŋkɔ ɖe dzi ɣesiaɣi eye wòka ɖe edzi na mí be Eyae nye "AƑETƆ la." Nenema ke Gbɔgbɔ Kɔkɔe la ka ɖe edzi na mí be Mawu, Fofo la, Vi la kple Gbɔgbɔ Kɔkɔe la ƒe ɖekawɔwɔ li. Lɔlɔ̃ ƒe ɖekawɔwɔ ɖɔ míaƒe Mawu ƒe nu vevitɔ pɛpɛpɛ. Dawid kpɔ ɖeɖefia la do ŋgɔ xoxo be: "Yehowa gblɔ na nye aƒetɔ be: Bɔbɔ nɔ anyi ɖe nye nuɖusi me, vaseɖe esime matsɔ wò futɔwo awɔ wo afɔɖodzinu!'" (Psalmo 110:1).


05.3 - Nukae wòfia Be woanya Aƒetɔ la ƒe Ŋkɔ?

Ne ame aɖe le gegem ɖe du gã aɖe me zi gbãtɔ la, edzɔa dzi na wo be ame nyanyã aɖe ƒe adrɛs le wo si. Ate ŋu aƒo ka na exɔlɔ̃a abia kpekpeɖeŋu tso esi. Woayra ŋutsu si nya Mawu ƒe ŋkɔ vavãtɔ eye wòléa eƒe "Kapomɔ xexlẽdzesi" ɖe asi (Psalmo 50:15): "Ekema yɔm le xaxagbe la, ekema maɖe wò, eye nade bubu ŋunye." Míaƒe Aƒetɔ gbagbe la medɔa alɔ̃ o, Elalana míaƒe gbɔgbɔ me kaƒoƒowo dzigbɔɖitɔe.

Ɣesiaɣi si míete ɖe Mawu Kɔkɔe la ŋu la, woɖea míaƒe gomekpɔkpɔ le nuvɔ̃ me, míaƒe akogotsitsi kple míaƒe mɔmaɖemaɖeɖenuŋu fiana kɔte. Eƒe kɔkɔenyenye ƒe gãnyenye ɖea míaƒe agbenyuinɔnɔ si le gotagome la fiana eye wòɖea míaƒe amegbetɔnyenye fiana le eƒe kekeli vavãtɔ me. Mawu ƒe nyuiwɔwɔ dea dzi ƒo na mí be míaʋu míaƒe nuvɔ̃wo me eye eƒe ɖokuibɔbɔ ɖea míaƒe dada si me aɖi le la ɖe go. Mawu ƒe ŋkɔ nyanya kpena ɖe amesiwo ƒe dzi gbã ŋu be woanɔ kadodo me kple Mawu ŋutɔ.

Míaƒe Mawu dzixɔse si le dzidzim ɖe edzi la na míeƒo ke ɖe to ɖe se etɔ̃lia me esime wògblɔ be, "Nyee nye Yehowa, wò Mawu." Ŋkɔnyateƒenɔnya si nye "wò" la fia be Mawu Kɔkɔe la dea dzesi eƒe nuwɔwɔwo, nuvɔ̃wɔla siwo bu, amesiwo mesɔ o kple amesiwo gbɔdzɔ. Le Nubabla Yeyea ƒe nya nu la, Ena míezu Eƒe gbɔgbɔmeƒome kple ŋutilã me tɔwo. Yesue nye ŋutilã sia ƒe Ta eye míenye eƒe hamevi siwo le dɔ dzi vevie. Mawu Fofo la di be yeawɔ ɖeka kpli mí le susu kple gbɔgbɔ me eye yeawɔ dɔ to mía dzi atsɔ aɖe dzidzime vɔ̃ɖi sia. Le eƒe nublanuikpɔkpɔ me la, ena ŋusẽ mí be míaɖo ŋu ɖe eƒe ŋkɔ ŋu eye miawɔ nusianu le eƒe ŋkɔ me.


05.4 - Aƒetɔ la ƒe Ŋkɔ Gblɔ Masɔmasɔ

Míele xexe si dzi Biblia me ɖeɖefia siwo tso Mawu gbɔ kpɔ ŋusẽ ɖo vevie la me. Ke hã ame ʋɛ aɖewo koe ɖoa ŋu ɖe Eŋu tso dzi blibo me. Ne amegbetɔ menɔ Mawu ŋkume o la, ava zã Yehowa ƒe ŋkɔ dzodzro. Ame mawo zãnɛ ɖekematsɔlemetɔe eye womekpɔa asixɔxɔ si le eŋu dzea sii o. Kristotɔ siwo wogbugbɔ dzi gɔ̃ hã doa nuxaxa na Gbɔgbɔ Kɔkɔe la kple woƒe nuƒoƒo dzodzrowo, esia katã woƒe agbanɔamedzie wònye. Woyɔa Mawu ƒe ŋkɔ mabumabui. Se etɔ̃lia xlɔ̃ nu mí be míagazã Yehowa ƒe ŋkɔ dzodzro o.

Kristotɔ siwo woyɔna be Kristotɔwo yɔa Mawu ƒe ŋkɔ ɣesiaɣi eye womebua tame o esime wole gbɔgblɔm be: "O Mawu, Mawu Nyui!", kple bubuawo. Wole abe ɖevi siwo le fefem kple Kapomɔviwo ene. Woƒoa xexlẽdzesi aɖe eye womeƒoa nu kple amesi ƒu du be yeaɖo kaƒoƒoa ŋu o. Ne woyi fefe sia dzi la, amesi le kapomɔa ƒe nuwuwu kemɛ la ava do dziku eye magaɖo to gbeɖiɖi siwo ɖea fu na ame o. Mawu ɖoa to míaƒe yɔyɔwo ɣesiaɣi. Nuka tututue nèsusuna ne èyɔ Eƒe ŋkɔ? Ne èzã Eƒe ŋkɔ tamebubu manɔmee la, efia alesi nètsɔ wò agbe ƒe akpa gãtɔ na AƑETƆ la.


05.5 - Moslemtɔwo zãa Allah ƒe Ŋkɔ

Zi geɖe la, Moslemtɔ yɔa Allah ƒe ŋkɔ. Eyata ele mɔ kpɔm be woatso afia nɛ to yeƒe Mawu ƒe ŋkɔ ʋuʋu me abe amesi dzi woate ŋu aka ɖo, ame dzɔdzɔe kple nuteƒewɔla. Exɔe se be zi alesi yeyɔ Allah ƒe ŋkɔ la, zi nenemae woatsɔ eƒe nu vɔ̃wo akee ye. Tamesusu sia dzi subɔbɔ alo tadedeagu ɖe si le gotagome eye Allah ƒe ŋkɔ yɔyɔ susumanɔmee nye eƒe akpa vevi aɖe. Ele vevie le afisia be míase egɔme be kadodo aɖeke mele Moslemtɔ kple Allah dome o. Alesi wòƒoa nu na Mawu le abe subɔvi aɖe si ƒoa nu na eƒe aƒetɔ kple vɔvɔ̃ eye meka ɖe edzi be yeƒe aƒetɔ le eƒe ɣlidodo to ɖom ŋutɔŋutɔ o.

Gawu la, gbesiagbe gbedodoɖawo nye kɔnu siwo woɖo ɖi. Ele be Moslemtɔ akpa gãtɔ naxlẽ Fatiha (Surat al-Fatiha) zi wuiadre gbesiagbe, le ɖoɖoezizi me alo sesĩe, le eƒe gbedodoɖa zi atɔ̃awo me. Ele be Moslemtɔ siwo ade biliɔn ɖeka le xexeame godoo naxlẽ Fatiha la le Arabgbe me, togbɔ be wo dometɔ miliɔn 800 mese Arabgbe gɔme o hã. Nublanuitɔe la, Kristotɔ geɖewo hã gblɔa Aƒetɔ ƒe Gbedodoɖa, Mía Fofo la tamebubu manɔmee le sɔlemexɔwo me le subɔsubɔɣiwo.


05.6 - Gbedodoɖa siwo ŋu ɖikeke le kple nyaʋiʋli siwo ŋu viɖe aɖeke mele o

Menye Moslemtɔwo koe gblɔa woƒe kɔnuwɔwɔwo o, Kristotɔ geɖe dzia woƒe gbedodoɖawo abe vidada dzia ha na via be wòadɔ alɔ̃ ene. Aleke míatsɔ dzideƒo ayɔ Mawu kple mɔkpɔkpɔ manɔmee na ŋuɖoɖo tso egbɔ o, alo ƒo nu na Mawu esime míebu míaƒe asitsatsa alo nu bubu siwo mele vevie o ŋu o? Le kpɔɖeŋu me, ne mɔnukpɔkpɔ su mía si míedo go míaƒe dukɔa ƒe ŋgɔnɔla eye míate ŋu aƒo nu kplii ŋutɔŋutɔ la, ɖe míabu nya ɖesiaɖe kple nyagbe ɖesiaɖe ŋu gbã hafi míaƒo nu oa? Ðe Mawu mele vevie na mí wu amegbetɔ oa? Ne ame aɖe do gbe ɖa evɔ mebu nya si gblɔm wòle ŋu o la, edoa vlo Mawu.

Ɣeaɖewoɣi la, Mawunyaŋutinunyalawo tena ɖe se etɔ̃lia dzi dada ŋu, be woaɖe fu na Gbɔgbɔ Kɔkɔe la, ne wole Biblia srɔ̃m hele nu ƒom tso Mawu ƒe nɔnɔmewo kple nukudɔwo ŋu abe ɖe wole nu ƒom tso dzɔdzɔmeŋutinunya me dodokpɔ aɖe ŋu le nudokpɔƒe ene, eye womebu Eƒe anyinɔnɔ ŋu o. Míate ŋu aƒo nuƒo si ŋu taɖodzinu le, si medea akpa aɖeke dzi o le Mawu ŋu o elabena Mawu menye nukpɔsusu alo nu o. Enye ame gbagbe eye wònɔa míaƒe axadzi ɣesiaɣi. Eɖoa to míaƒe dzeɖoɖowo eye wònya míaƒe tamesusuwo. Eyata mawunyaŋununya ŋuti nusɔsrɔ̃ ɖesiaɖe si me bubu kple Mawu vɔvɔ̃ mele o la hea se etɔ̃lia dzi dada vɛ godoo.


05.7 - Mawu ƒe Ŋkɔ Zazã Nuvɔ̃tɔe alo Le Fɔɖiɖi Me

Baba na amesiwo ɖonɛ koŋ trɔa Mawu ƒe Nya la, ɖua fewu le eŋu, eye wowɔa fefe le eŋu! Wozãa Ŋkɔ si ƒo ŋkɔ ɖesiaɖe ta la le mɔ gbegblẽ nu eye womeɖea vɔvɔ̃ alo bubu aɖeke fiana Eyama o. Mele be míawɔ ɖeka kple ame mawo gbeɖe o, ke boŋ míaxlɔ̃ nu wo ahaʋli Mawu ƒe nya ta. Agbalẽŋlɔlawo kple sinimawɔlawo nya ŋusẽ si Mawusubɔsubɔ me nyawo kpɔna ɖe amewo dzi vevie. Wozãa wo egbea le woƒe fefewo me. Gake womezãa nyawo abe "nuvɔ̃", "dzomavɔ" alo "tsrɔ̃" le nyateƒe me o, wotsɔa xexemenunya ƒe gɔmesese naa wo. Woawo ŋutɔwo ƒe nyawo adze wo dzi eye woabu fɔ wo.

Zi geɖe la, amewo doa dziku ɖe wo nɔewo ŋu. Le woƒe dziku me la, wotsɔa nyawo abe "Mawu", "Allah" alo "Yesu" ƒoa fi dea woƒe futɔwo. Woka atam, ƒoa nu tso fiƒode ŋu, eye wozãa subɔsubɔ me nya bubuwo eye womebua wo ŋu o. Ɣeaɖeɣi la, sɔlemehakplɔla aɖe va to kpememewɔla aɖe gbɔ eye wòse eƒe atamkaka henɔ fi ƒom. Ebiae be. "Ègale gbe dom ɖa vevie ale gbegbea?" Ŋutsua ƒe mo wɔ yaa eye wòɖo eŋu be, "Menɔ gbe dom ɖa o." Emegbe Pastɔ la gblɔ nɛ be, "Gake mese nèle nu ƒom na Mawu eye wòaɖo eŋu na wò godoo." Ŋutsua megakpɔ nya bubu aɖeke si ŋu wòaɖo o.

Amewo hã gblɔa nya gbegblẽwo ɖe wo nɔewo ŋu eye wogblɔna ɖe wo dzilawo gɔ̃ hã ŋu zi geɖe. Fuléle sesẽ aɖe ɣla eɖokui ɖe nya siawo megbe. Yesu bua fiƒode mawo be wonye amewuwu elabena woƒoa ɖi Mawu ƒe nɔnɔme le amegbetɔ me.


05.8 - Mawu ƒe Nuxlɔ̃ame: Tohehe Sesẽ

Nuxlɔ̃ame sesẽ aɖe le se etɔ̃lia me be: “Mawu ahe to na amesi yɔa Eƒe ŋkɔ vodadatɔe godoo.” Togbɔ be nuxlɔ̃ame sia li hã la, ame aɖewo zãa Mawu ƒe ŋkɔ tsɔ ɣlaa woƒe dɔ gbegblẽa eye woɖonɛ koŋ tsɔa woƒe nu madzɔmadzɔ wɔwɔ ɖoa ​​kpe edzii. Baba na ame si yɔa Aƒetɔ la ƒe ŋkɔ vodadatɔe be yeatsɔ atsyɔ nu yeƒe alakpanyawo kple alakpanuwɔwɔ dzi! Fifia la, esesẽna na amewo be woaka ɖe wo nɔewo dzi elabena womegblɔa nyateƒe o ne woka atam le Aƒetɔ la ƒe ŋkɔ me gɔ̃ hã. Yesu xe mɔ na mí keŋkeŋ be míaka atam be: "Ne miele nu ƒom la, migblɔ be 'Ẽ' alo 'Ao': nu bubu ɖesiaɖe tso Vɔ̃ɖitɔ la gbɔ" (Mateo 5:37). Ne míeka atam alo da alakpa la, ke míele alakpa dam na amewo, gake na Mawu ŋutɔ hã. Alakpa atamkaka dze se etɔ̃lia si xlɔ̃ nu mí be míagayɔ Aƒetɔ la ƒe ŋkɔ vodadatɔe o la te. Esia tae Biblia gblɔ na mí be: “Yehowa vɔvɔ̃e nye nunya ƒe gɔmedzedze.” Aƒetɔ la vɔvɔ̃ manɔmee la, míedzea nuvɔ̃ me.

Mawu lé fu amesiwo nyae gake womeyɔe le ɣeyiɣi sesẽwo me o. Elé fu amesiame si lala Eƒe ŋuɖoɖo alo mɔfiame, eye wòƒua du yia dzɔgbenyuigblɔla si yɔa Yehowa ƒe ŋkɔ vodadatɔe eye wògblɔna be yeɖea nusiwo dzɔ va yi, fifia kple etsɔme fiana la gbɔ tẽ (Mose V, 18:9). Mawu gblɔ be, " Amesi atrɔ ɖe afakala kple gbɔgbɔ nyanyɛwo ŋu, be yeawɔ ahasi alo gbolo kpli wo la, matrɔ ɖe eŋu, eye matsrɔ̃e ɖa le eƒe dukɔ dome" (Mose III, 20:6). Wode se hã be woado go ame kukuwo eye woaxɔ gbedasiwo tso wo gbɔ o. Nuvɔ̃ siawo tɔgbi ɖea ame ɖa tso Mawu gbɔ eye wòʋua eƒe dzi na vɔ̃ɖitɔ la kple eƒe gbɔgbɔwo. Le Mawu ŋkume la, nuteƒemawɔmawɔ alea nye ahasiwɔwɔ. Enye vlododo abe ŋutsu nuteƒemawɔla si zãa srɔ̃a ƒe ga ɖe gbolowo ŋu ene. Mewɔ nuku o be Aƒetɔ la yɔ nuwɔna mawo be "gbɔgbɔ me gbolowɔwɔ alo" (Mose III, 20:6) eye ame mawo tɔgbe wonye "dzidzime vɔ̃ɖi kple ahasiwɔlawo."

Afrikatɔ kple Asiatɔ geɖe tsɔa afakanuwo tsɔ kpɔa wo ɖokui ta tso vɔ̃ me. Woxea ga gbogbo aɖe ɖe nu siawo ta eye woɖoa ŋu ɖe wo ŋu. Woŋlɔa " dzɔgbenyuigbalẽwo" hã be asitsatsa nakpɔ dzidzedze eye woayɔ lɔlɔ̃ le srɔ̃tɔwo dome. Dukɔ siwo wɔa nu kple aʋatsodzixɔse siawo menya Mawu ŋutɔŋutɔ o. Le dukɔ aɖewo me la, woɖea afakaka nuwɔnawo, aʋatsodzixɔsewo kple ame kuku wɔnawo gɔ̃ hã fiana le television dzi. Mí Kristotɔwo míebua fefe kple nufiafia siawo be wonye Satana ƒe amedzidzedze ɖe nyasela siwo mebua tame o ŋu. Womewɔa naneke wu dzomavɔ ƒe agbowo ʋuʋu o. Ke hã Aƒetɔ la xlɔ̃ nu mí kɔte tso afɔku siawo katã ŋu esi wòdze ƒã be woɖe mí ɖa tso Eyama gbɔ. Yesu koe ate ŋu ana ablɔɖe ame mawo tso kluvinyenye me. Ɣletivimefakaka kple asibidɛwo xexlẽ, gbɔgbɔyɔyɔ, nye mɔ kpui siwo dzi woato ayi dzomavɔ me. Dzɔgbenyuigblɔlawo lalana woƒe asisiwo le Indiatɔwo ƒe amedzrodzeƒewo be yewoaxlẽ amedzro ɖesiaɖe ƒe dzɔgbenyui. Wotaa ŋku siwo wotsɔ aŋutrɔ to la hã be woatsɔ axe mɔ na ŋku vɔ̃ɖi la. Ame aɖewo tsɔa aŋenuwo hea woƒe ʋuwo me, wotsɔa sɔwo ƒe afɔkpawo ƒoa woƒe aƒewo alo ƒoa atiwo be woatsɔ axe mɔ ɖe afɔkuwo nu. Ame mawo xɔ viviti ƒe ŋusẽ dzi se wu Mawu, wo Fofo si le Dziƒo la ƒe nukpɔkpɔ dzi se. Wodo ƒome kple ŋusẽ si le ƒe alafa sia me le nuwɔna siawo ta.


05.9 - Busunyagbɔgblɔ na Mawu

Ŋutsu aɖewo yia ŋgɔ akpa le Mawu ƒe ŋkɔ yɔyɔ me: woɖonɛ koŋ ƒoa fi de Mawu kple Eƒe Kristo. Wowɔa ɖeka kple amesiwo dzea aglã ɖe Fofo la, Vi la kple Gbɔgbɔ Kɔkɔe la ƒe ŋkɔ ŋu. Satana nye Mawu ƒe futɔ xoxoa. Busunyagbɔgblɔ na Mawu nye mɔ si dzi woato ana ta gbɔgbɔ vɔ̃ siwo sina tso dzomavɔ me abe tsiɖɔɖɔ ene. Ne ame aɖe axlẽ lɛta didi aɖe si me woƒo fi de Kristo kple Eƒe nusrɔ̃lawo le la, ase dzomavɔ ƒe gbɔgbɔ le mo nɛ. Le Mose III 24:14-16 la míexlẽ be: "Miɖe vlodola la do goe le asaɖa la me; amesiwo katã se eƒe nya la natsɔ woƒe asiwo aɖo ta dzi, eye hame blibo la naƒui kpee. Eye ale nàƒo nu na Israel-viwo: ‘Ne ame aɖe do vlo eƒe Mawu la, ele nɛ be wòatsɔ eƒe nu vɔ̃ ƒe kpekpeme, eyata woawu ame si doa vlo Yehowa ƒe ŋkɔ, eye hame blibo la aƒu kpee, amesi ʋu yi dukɔ bubu me alo dukɔmevi la, woaku elabena edo busu ŊKƆ la'."

Ele be míabɔbɔ mía ɖokui ahaɖɔ ŋu ɖo ne míele nu ƒom alo le ʋɔnu drɔ̃m busunyagblɔla aɖe. Ɣeaɖewoɣi la, ame siwo me gbɔgbɔ vɔ̃wo le la ƒe ŋku gbãna ale gbegbe be wosusuna be yewole Mawu subɔm, keboŋu le nyateƒe me la, wole avu wɔm kple Eyama kple Eƒe Mesia la. (Yohanes 15:19-21; 16:1-3). Kplɔla siwo tsɔ agbanɔamedzi kple mawuvɔ̃lawo bu fɔ Yesu be wòaku, eye wogblɔ be Mawu le busunya gblɔm. Togbɔ be wonye gbɔgbɔmekplɔlawo hã la, womede dzesi Yesu, Mawu gbagbe la ƒe Tenuvi o. Le dzonɔameme si nɔ wo me ɖe Mawu ŋu ta la, wogblɔ busunya ɖe woƒe Mesia la ŋu. Woɖe ta ɖe mo nɛ eye woƒoe ɖe ta. Blemadukɔ sia ƒe ŋgɔnɔlawo mekpɔe dze sii alo xɔe se be yewoƒe Aƒetɔ nɔ yewo dome o. Wogbee eye woklãe ɖe ati ŋu. Nublanuitɔe la, wo dometɔ geɖe gbe Eyama kokoko.

Abe Yakob viwo ene la, Moslemtɔwo susuna be yewole busunya gblɔm na Mawu ne yewoxɔ Kristo ƒe mawunyenye kple eƒe atitsoga dzi se. Wonyi Yudatɔwo ƒe fuléle si mesɔ o ƒe dome eye wowɔ avu kple Mawuɖekaetɔ̃ ƒe Mawu dzixɔse. Wolé fu Mawu ƒe Vi si woklã ɖe ati ŋu la nublanuimakpɔmakpɔtɔe. Woƒe busunyagbɔgblɔ dzena eye woɖenɛ fiana ɖe Mawu Fofo la, Vi la kple Gbɔgbɔ Kɔkɔe la ŋu to woƒe fuléle Mawuɖekaetɔ̃ ƒe nufiafia me. Le go bubu me la, Hindu-subɔsubɔ gbea Kristo ƒe ŋusẽ ɖeɖeko esi wobua Eyama be enye mawu geɖewo dometɔ ɖeka.

Kristotɔ aɖewo siwo trɔna ɖe megbe la ƒoa woƒe busunyagbɔgblɔ wògbɔa eme to Satana subɔsubɔ me. Le woƒe subɔsubɔ me la, woɖoa kplɔ̃ eye wowua gbemelãwo eye wo savɔ ʋukɔkɔe na Satana gɔ̃ hã. Wotrɔa asi le Aƒetɔ ƒe Gbedodoɖaa ŋu hesrɔ̃nɛ le nyagbɔgblɔ kple gɔmesese me esime wole Satana subɔm. Eyata viviti ƒe ŋusẽ xɔa amesi ɖoe koŋ gbe Mawu ƒe ɖeɖekpɔkpɔ le Kristo me la tɔ.

Gake, le Kristo me la, míele dedie elabena Ekpɔa mía ta tso vɔ̃ɖitɔ la ƒe amedzidzedzewo me. Míaƒe Alẽkplɔla Nyui la gblɔ be: "Nye alẽwo ɖoa to nye gbe eye menya wo eye wova dze yonyeme. Eye nye la mena agbe mavɔ wo; eye womele tsɔtrɔ̃ ge akpɔ o, eye amea ɖeke mele woamawo xɔ ge sesẽ le asinye o. Fofonye, si tsẽ wo nam la, eya ƒo nuwo kata ta, eye amea ɖeke mate ŋu axɔ wo sesẽ le Fofonye si me o. Nye kple Fofo la ɖeka míele" (Yohanes 10:27-30).

Yudatɔwo di be yewoalé se etɔ̃lia me ɖe asi nyuie ale gbegbe be wonɔ vɔvɔ̃m be yewoayɔ Mawu sesẽ la ƒe ŋkɔ vodadatɔe alo le manyamanya me. Wotsɔ ŋɔŋlɔdzesi ene siwo nye YHWH ŋlɔ Mawu ƒe ŋkɔ le Hebrigbe me. Le eƒe kɔkɔenyenye ta la, Yudatɔwo dze agbagba be yewoaƒo asa na ŋkɔ sia yɔyɔ ne wole ŋɔŋlɔawo xlẽm eye wotsɔ "Adonai" ɖo eteƒe le ƒe 300 do ŋgɔ na Kristo "Yehowah" nye nya si ŋutsua wɔ eye wòtso nya "Adonai" ƒe ablɔɖegbeɖiɖiwo ƒe tsakatsaka kple "YHWH" ƒe gbeɖiɖiwo me. Esia dze egɔme tso ƒe 1520 le Kristo megbe. Ŋkɔ gbãtɔ kple eyɔyɔ nye "Yahweh" godoo.

Esia kplɔ mí va biabia sia gbɔ be: Ðe wòle be míatsri Mawu ƒe ŋkɔ yɔyɔa? Aleke wòle be míayɔ Mawu ƒe ŋkɔ ale be míagagbe toɖoɖo se sia eye míadze ʋɔnudɔdrɔ̃ te o?


05.10 - Yɔ Mawu ƒe ŋkɔ nyuie

Se etɔ̃lia mexe mɔ na mí gbeɖe be míagagblɔ Mawu ƒe ŋkɔ kple susu nyui o. Mieyɔa Aƒetɔ la ƒe ŋkɔ vodadatɔe ne mieʋu eme kple xɔse, lɔlɔ̃ kple nuteƒewɔwɔ o. Aƒetɔ la le klalo be yeazã wò xɔse ƒe ɖaseɖiɖi abe tsɔtsɔke kple yeyewɔwɔ ƒe mɔnu le xɔlɔ̃wo ƒe agbenɔnɔ me. Akunyawɔwɔ ƒe ŋusẽ aɖeke mele eƒe ŋkɔa ŋu o eye míate ŋu azãe abe alesi míedi ene o. Aƒetɔ gbagbe la wɔa nu le eƒe ŋkɔ me le eƒe nukpɔkpɔ do ŋgɔ kple ɖoɖo si me nunya le nu. Apostolo Petro gblɔ na lãmetututɔ aɖe be: “Yesu Kristo Nazarettɔ la ƒe ŋkɔ me tsi tre, eye na zɔ azɔli! Emegbe egblɔe na hamemetsitsiwo kple dukɔa ƒe ŋgɔnɔlawo be, "Yesu Kristo Nazarettɔ ƒe ŋkɔ mee woda gbe le lãmetututɔa ŋu" (Dɔwɔwɔwo 3:6, 16; 4:10). Ele be míana míaƒe sidzedze le Yesu ƒe ŋkɔ kple ŋusẽ ŋu nade to ɖe edzi. Adolf Schlatter, si nye Germanytɔ mawunyaŋununyala xɔŋkɔ aɖe, srɔ̃ Nubabla Yeye blibo la ɖe tame le Helagbe nuŋlɔɖi me, eye hafi eƒe agbe nawu enu la, eŋlɔ agbalẽ aɖe si ƒe tanyae nye, Ðe Míenya Yesua? Mele be míaƒo nu tso Yesu ŋu bɔbɔe o, ke boŋ ele be míadi be míase egɔme nyuie wu. Míate ŋui Eyama zi alesi míele agbe abe alesi wònɔ agbe ene. Eyata mina míadi be míatsi le Eƒe Nya la me to gbedodoɖa me. De ŋugble le nya sia nya ŋu, na Mawu ƒe Nya la naƒo ke ɖe to ɖe míaƒe dziwo me eye emegbe Mawu aƒo nu na mí.

Míanye ɖasefo siwo wɔa dɔ nyuitowo na Kristo ne míelé Nubabla Xoxoa kple Nubabla Yeyea ƒe tawo kple kpukpuiwo ɖe susu me. Mawu ƒe Nya la nye ŋusẽ si naa Gbɔgbɔ Kɔkɔe la ƒe nunya mí. Woayra ŋutsu alo nyɔnu si tsɔa Mawu ƒe Nya yɔa eƒe susu te kple eƒe ŋkuɖodzinyawo me. Gawu la, xɔsetɔwo ƒe ɖaseɖiɖiwo kple Mawu ƒe ame tsitsiwo ƒe agbemeŋutinyawo ate ŋu akpe ɖe mía ŋu míase Aƒetɔ la kple eƒe dɔwɔwɔ gɔme nyuie wu, woado ŋusẽ míaƒe xɔse. Ŋugbledede le Mawu ƒe Nya la ŋu edziedzi nana míekpɔa dzidzɔ eye woyra mía xɔlɔ̃wo kple míaƒe xɔse ƒe ɖaseɖiɖi.

Ne míeɖo to Mawu ƒe Nya la, míegabu o, ke boŋ míenya míaƒe Aƒetɔ nyuie wu ɣesiaɣi. Míate ŋu ayɔe tẽ elabena míenya eƒe ŋkɔ. Eƒoa nu na mí to Biblia dzi eye míetsɔa míaƒe gbedodoɖawo ɖoa eŋu nɛ. Mɔnukpɔkpɔ sẽŋu ka gbegbee nye si wònye na mí be míaka ɖe mía Wɔla dzi le dɔléle, kuxi, nuvɔ̃, kple xaxa ɖesiaɖe me, eye míanya be Eɖoa to mí. Eƒe aɖaŋuɖoɖo nyo wu atikewɔla alo dzɔdzɔmeŋusẽŋununyala alo susuŋutinunyala tɔ. Elɔ̃ mí wu mía fofo si le anyigba dzi. Etsɔa míaƒe nuvɔ̃wo ke mí keŋkeŋ le Yesu ƒe avuléku ta, eye wòna agbe mavɔ ƒe ŋusẽ mí kple eya ŋutɔ ƒe agbe to Eƒe Gbɔgbɔ Kɔkɔe si le mía me la dzi.


05.11 - Kafu Mawu kple míaƒe Dzi blibo kple míaƒe Susu blibo!

Ðe míetsɔa dzi anukware kafua Mawu hedaa akpe nɛa? Mina míaɖo ŋku edzi be Mawu Ŋusẽkatãtɔ lae nye mía Fofo si le dziƒo, Eƒe Tenuvi mía Ðela, eye Gbɔgbɔ Kɔkɔe lae nye míaƒe ŋusẽ kple míaƒe Akɔfala mavɔ. Eyata mina míada akpe. Le esi teƒe be míasubɔ Mawu le vɔvɔ̃ kple dzodzodzoetsitsi la, mina míasubɔe abe ɖevi siwo le dzidzɔ kpɔm le eƒe ɖeɖekpɔkpɔ ta ene. Mele be míagaku le nuvɔ̃ nu azɔ o, ke boŋ ele be míanɔ agbe tegbee le Kristo me. Eyata ne màte ŋu adzi ha le hadziha me o la, dzi ha na ɖokuiwò, eye ne màte ŋu adzi ha kple wò nuyiwo o la, dzi ha tso dzi me. To Fofo, Vi kple Gbɔgbɔ Kɔkɔe ƒe ŋkɔ gbɔgblɔ kple kakaɖedzi, le gbedodoɖa kple kafukafu me la, èdea bubu Mawu ŋusẽtɔ la ŋu. Wò kafukafuwo doa dzidzɔ nɛ.

Ne ameaɖe menya Mawu o, alo ne eƒe dzi sẽ ɖe nyateƒe la ŋu, alo ne nuvɔ̃wo gbã eƒe dzitsinya la, apostolo Petro ade dzi ƒo nɛ be: “Eyata ame sia ame si ayɔ Aƒetɔ la ƒe ŋkɔ la, woakpɔ ɖeɖe (Dɔwɔwɔwo 2:21). Mɔnukpɔkpɔ su mía si be míate ŋu aƒo nu kple Mawu mía Fofo tẽ le Yesu ƒe ŋkɔ me, eye míenya be aɖo nya ŋu na mí. Míate ŋu ate ɖe Mawu ŋu elabena ete ɖe mía ŋu. Mawu ƒe ŋkɔ, "mía Fofo", ka ɖe edzi na mí be wodzra dziƒo yayrawo katã ɖo na mí. Yesu ƒe ŋkɔ ʋuʋu dzomavɔ ƒe gɔmeɖoanyiwo elabena Eɖu nuvɔ̃, ku, vɔ̃ɖinyenye kple Mawu ƒe dziku gɔ̃ hã dzi. Gbɔgbɔ Kɔkɔe la doa ŋutikɔkɔe na Mawu Vi la elabena le eƒe ŋkɔ me la, ena agbe mavɔ kple Mawu ƒe ŋusẽ tɔxɛ mí. Enaa dedienɔnɔ, dzadzɛnyenye, dzidzɔ kple ŋutifafa hã mí. Abe alesi ɣe ɖoa eƒe keklẽ manyaxlẽwo ɖe anyigba dzi gbesiagbe ene la, nenema ke Mawuɖekaetɔ̃ ƒe ŋkɔ naa amenuveve mí ɖe amenuveve dzi. Amekae medaa akpe na Fofo la alo kafu Vi la hedoa gbe ɖa le Gbɔgbɔ Kɔkɔe la ƒe ŋusẽ me o? Ʋu ɖokuiwò na wò Aƒetɔ la ƒe gbɔgbɔ akɔfa la, emegbe àsrɔ̃ alesi Mawu ɖoa wò gbedodoɖawo ŋui vavã. Tsɔ wò kafukafu na le Yesu ƒe ŋkɔ me, si dzi Fofowò da asi ɖo. Akpe nɛ, kafui, elabena elɔ̃ wò, Eɖe wò eye wòna agbe mavɔ wò.


05.12 - Xɔse ƒe Ðaseɖiɖi na Ame Bubuwo

Amekae ate ŋu azi ɖoɖoe kple dzi si yɔ fũ kple akpedada kple kafukafu? Eye amekae ate ŋu alé ɖeɖekpɔkpɔ ɖe te esi wònya be Mawu di be amewo katã nakpɔ ɖeɖe? Be míaɖo ame siwo bu gbɔ la menye míaƒe tiatia o, ke boŋ Aƒetɔ Yesu ŋutɔ de se na mí be míayi aɖatsɔ Nya Nyui la ayi na amesiame. Ele be woaɖe gbeƒã Yesu ƒe aʋadziɖuɖu kple Eƒe gãnyenye. Apostolo Petro xlɔ̃ nu mí be: "Minɔ klalo ɣesiaɣi be yewoaʋli miaƒe mɔkpɔkpɔ ta le amesiwo bia akɔnta mi la ŋku me" (Petro I, 3:15). Yesu de dzi ƒo na mí hã eye wòxlɔ̃ nu mí be: "Amesiame si aʋu menye le amewo ƒe ŋkume la, nye hã maʋu eyama me le Fofonye, si le dziƒowo la, ƒe ŋku me; ke amesi ke lagbe nu le gbɔnye le amewo ƒe ŋku me la, nye hã magbe nu le eyama gbɔ le Fofonye, si le dziƒowo la, ƒe ŋku me." (Mateo 10:32-33).

Esi ɖeɖi te apostolo Paulo ŋu le Mawu ƒe futɔwo ƒe amedzidzedze ta la, Aƒetɔ la ɖe eɖokui fiae le zã me hefa akɔ nɛ be: "Mègavɔ̃ o, yi edzi nànɔ nu ƒom, mègazi ɖoɖoe o. Elabena nye la mele kpli wò, eye amea ɖeke mado ɖe dziwo be, yeawɔ vɔ̃a ɖeke wò o; elabena ame geɖe le asigne le du sia me" (Dɔwɔwɔwo 18:9-10). Eka ɖe edzi nɛ be: “Meɖe wò tso dukɔ la kple trɔ̃subɔdukɔ siwo gbɔ medɔ wò ɖo be nàʋu woƒe ŋkuwo, ne nàtrɔ woƒe nu tso viviti me ayi kekeli me, eye tso Satana ƒe fiaɖuƒe la me ayi Mawu gbɔ, bena woatsɔ woƒe nu vɔ̃ ake wo, ale be woakpɔ nɔƒe xɔ dzinye se, eye wokɔ wo ŋuti la dome" (Dɔwɔwɔwo 26:17-18).

Le eƒe tsitretsitsi ƒe fiẽ me la, Yesu tsɔ eƒe ŋusẽ si tso dziƒo la na nusrɔ̃la vɔvɔ̃nɔtɔ siwo do woƒe aƒewo ƒe ʋɔtruwo: "Abe alesi Fofo la dɔm ɖa ene la, nenemae medɔ mi ɖa" Esi wògblɔ nya sia vɔ la, egbɔ ya ɖe wo dzi hegblɔ be, " Mixɔ Gbɔgbɔ Kɔkɔe la, amesiwo ƒe nuvɔ̃wo mietsɔ ke la, woatsɔ wo ake. Ame siwo ƒe nuvɔ̃wo mielé ɖe asi la, woalé wo ɖe te" (Yohanes 20:21-23). Ne èlé kpukpui siawo ɖe susu me eye nède ŋugble le wo ŋu le wò dzi me la, àxɔ ŋusẽ kple mɔfiame le nyanyuigbɔgblɔ nyuitɔ kekeake si awɔ dɔ wu le dzimaxɔsetɔ futɔwo kple trɔ̃subɔla siwo bu dome ŋu.


05.13 - Wɔ nu le Aƒetɔ la ƒe Ŋkɔ me

Ne Aƒetɔ la ƒo nu na mí to eƒe Nya dzi eye míeɖo eŋu nɛ le gbedodoɖa me kple kafukafu, eye míeʋu eƒe ŋkɔ kɔkɔe la me le xɔlɔ̃wo kple futɔwo ŋkume la, ekema míekpɔa ŋkɔ ma ƒe ŋusẽ. Le Yesu ƒe ŋkɔ me la, apostoloawo da gbe le dɔnɔwo ŋu, wonya gbɔgbɔ vɔ̃wo do goe, fɔ ame kukuwo ɖe tsitre. Yesu ŋutɔ na atsiaƒu si me ahom le la fa to eƒe nya dzi, edzi abolo atɔ̃awo ɖe edzi na ame akpe geɖe. Etsɔ ame siwo trɔ dzime la ƒe nu vɔ̃wo ke eye wòna agbe mavɔ wo. Yesu gblɔ be, "Fofonye le dɔ wɔm vaseɖe fifia, eye nye hã mele dɔ wɔm" (Yohanes 5:17). Menye ɖeko míeƒoa nu le Eƒe ŋkɔ me ko o, ke boŋ Ewɔa dɔ to míaƒe nuvɔ̃meʋuʋu, míaƒe gbedodoɖa kple míaƒe xɔse me, togbɔ be míegbɔdzɔ hã. Ne Fofo, Vi kple Gbɔgbɔ Kɔkɔe la le xɔsetɔ ƒe dzi me la, Mawu wɔa nukunuwo ɖe wo nɔewo yome to eƒe agbe me. Nyateƒe si wònye be Viawo le sue la mehiã o elabena Fofo la ŋutɔe wɔa dɔa.

Be míaƒe ɖaseɖiɖi nawɔ dɔ nyuie la, ele be míaƒe agbenɔnɔ naɖe nusi dzi míexɔ se afia: míayra Mawu eye míawɔ ɖe eƒe yɔyɔ dzi veviedodotɔe le míaƒe agbe me. Gbɔgbɔ Kɔkɔe la ʋãa mí be míawɔ nu le kɔkɔenyenye me eye wòkɔa mí ŋu elabena Eya ŋutɔ le kɔkɔe. Yesu fia nu mí eye wòte gbe ɖe Aƒetɔ ƒe Gbedodoɖa ƒe ŋgɔdonyawo dzi be míatsɔ míaƒe nu kple míaƒe agbenɔnɔ akɔ Aƒetɔ la ƒe ŋkɔ ŋu. Míaƒe gbedodoɖawo anye alakpa eye míaƒe ɖaseɖiɖi anye alakpa ne míaƒe agbenɔnɔ gbe Mawu ƒe ŋusẽ eye wòɖe ɖokuibɔbɔ vavãtɔ fia.

Nyateƒee, míewɔa nuvɔ̃ si tsi tre ɖe míaƒe lɔlɔ̃nu ŋu, gake míegakpɔtɔ gbã le Kɔkɔetɔ la ŋkume. Míaƒe nuvɔ̃wo, gãwo alo suewo, menye nu maɖinuwo le Mawu ŋkume o. Ele be míaɖo ŋku edzi ɣesiaɣi be míaƒe vodadawo doa nuxaxa nɛ. Gake Gbɔgbɔ Kɔkɔe la nɔa amesiame si trɔ dzime la me, eɖua eƒe dada dzi, eye wòfaa akɔ nɛ, eye wòka ɖe edzi nɛ be Yesu ƒe ʋu kɔ ye ŋu tso nuvɔ̃wo katã me (1 Yohanes 1:19). Fofo la ƒe nya dea dzi ƒo na mí be míaxɔ Eƒe nublanuikpɔkpɔ dzi ase eye míanɔ agbe le Mawu Mawuɖekaetɔ̃ la ƒe ŋkɔ me. Míekpɔa kɔkɔenyenye to eƒe lɔlɔ̃ si ɖeke mesɔ kplii alo si ƒo lɔlɔ̃ ɖesiaɖe ta, eye to eƒe dzigbɔɖi la me.

Ðe nènya Mawu ƒe ŋkɔ eye nèse egɔme nyateƒea? Ðe eƒe ŋkɔ kɔkɔe le wò aɖe dzia? Ðe Aƒetɔ la ƒe Gbɔgbɔ le wò dzi mea? Ekema eye ko hafi nàte ŋu ayɔ Fofo la, Vi la kple Gbɔgbɔ Kɔkɔe la ƒe ŋkɔ le mɔ nyuitɔ nu kple bubu kple lɔlɔ̃. Aƒetɔ la naxe mɔ na wò be màgayɔ eƒe ŋkɔ vodadatɔe o eye wòana nàkafui kple dzidzɔ le wò agbemeŋkekewo katã me.

www.Waters-of-Life.net

Page last modified on February 08, 2023, at 11:36 AM | powered by PmWiki (pmwiki-2.3.3)