Previous Lesson -- Next Lesson
a) Iskutallaabta iyo dharka qabriga (Yooxanaa 19:16b-22)
YOOXANAA 19:16b-18
16b ... Way qabteen, wayna kaxeeyeen. 17 Markaasuu soo baxay oo iskutallaabta lagu qodbay, oo waxaa loogu yeedhay meeshii taambuugga oo lagu magacaabo Cibraaniga ah "Golgota", 18 meeshaasay iskutallaabta ku qodbeen isaga iyo laba kale, midba midda kale, dhexe ee.
Urur ciidan ah oo ku saabsanaa inuu baxo oo iskutallaabta lagu qodbo laba tuugo, markii ay Bilaatos u dhiibeen Ciise oo ahaa "dambiile" saddexaad. Askartu waxay soo gudbiyeen sadexda qofba, mid walbana waa inuu geeriyoodaa. Masiixu iskama diidin iskutallaabta, oo aan qoryaha ku deynin jidka. Saddexdii ayaa soo marey jidadka magaalada, illaa neefta neefta, waxay gaadheen albaabbada waqooyi galbeed. Kadibna waxay yimaadeen buurta loo yaqaan Golgotha, maxaa yeelay waxay u egtahay qulqulul dhagax ah, oo kor u kacday wax yar ka sarreeya magaalada. Dadka deggan waxay awood u yeesheen in ay u arkaan ragga la cambaareeyay iyagoo maraya meelo ka baxsan magaalada.
Yooxanaa ma sharaxo faahfaahinta iskutallaabta, qalinka diida inuu diwaangeliyo goobta cabsida leh. Runtu way diideen jacaylka rabbaaniga ah, nacaybka jahannadu wuu ku nasanayaa. Waxay si ula kac ah u lumiyeen mid ka mid ah dhalashada Ruuxa, iyo dembigooda, allabarigii Masiixa ee ku dhammeeyey dembiyadooda. Isagu ma uu dhicin halo dahab ah oo geedkii ceebta ku dhacay, laakiin qoto dheer oo uu qoslayn jiray wuxuu shaaca ka qaaday sharaftiisa dulqaadka iyo is-diidmo quduus ah.
Maxaa la yaab leh in Ciise waa inuu dhexda udhigaa laba tuugo. Iyagu way diideen, oo waxay u leexdeen sidii malab oo kale.
Qofka naxariista leh iyo kan saafiga ah ayaa shaaca ka qaaday inuu naftiisa xitaa ugu dambeyntii noloshii sida jaceylka dembiilayaasha. Sababtaas aawadeed Wiilka Ilaah wuxuu u dhashay Wiilka Aadanaha, oo sidaas daraaddeed kuwa carmallada runta ahu waxay noqdeen wax la xarrimay Ilaah. Wuxuu u soo degay si qoto dheer oo qulqulaya si uusan cidna u sheegin in Ciise uusan ku dhici karin heerkiisa. Meel walba oo aad joogtid iyo si kastaba ha ahaatee, waxaad ku dhacdey, Masiixu wuu cafiyi karaa dembigaaga, oo wuu maydhanayaa, oo wuxuu quduus u yahay inuu dhammaystiro.
YOOXANAA 19:19-20
19 Bilaatos wax buu qoray oo ku dhejiyey iskutallaabta dusheeda, Waxaa jiray qorniinkii yidhi, ‘’CIISE REER NAASARED, BOQORKA YUHUUDDA’’ 20 Haddaba Yuhuudda badideed ayaa qorniinkaas akhriday, waayo, meeshii Ciise iskutallaabta lagaga qodbay waa u dhowayd magaalada. oo wuxuu ku qorraa af Cibraaniga iyo af Roomaaniga iyo af Gariigga.
Askartu waxay Ciise iskaga dileen laba dambiilayaal ah oo calaamad u ahaa jaajuusnimo isaga dalbashada Boqorka. Dhanka kale, Bilaatos wuxuu ku adkeeystay in ay ka jeesjeesay Golaha Yuhuudda oo isaga ku qasbay inuu Ciise xukumo inkastoo uu damacsanyahay. Isagoo sarreeya madaxa iskutallaabtiisa, Bilaatos wuxuu ku celceliyay magaca ku celinta Yuhuudda.
Ilaah wuxuu adeegsaday magacan madaxa ee iskutallaabta si uu u xukumo Yuhuudda, waayo, Ciise wuxuu ahaa runtii boqorkooda. Ciise waa xaqiiqo ah Boqorka, oo ku yimaada xaqnimada, jacaylka, sharafnimada iyo hoosaysiinta. Wuxuu samada ku sameeyey dhulka. Yuhuuddu waxay doorbidayaa cadaabta, iyagoo diidaya Boqorka rabbaaniga ah ee isaga ka baxsan bulshada. Sidaa daraadeed wuxuu noqday Boqorka Quruumaha, laakiin miyay quruumuhu ka aamuseen Boqorka iskutallaabta lagu qodbay maanta mise waxay diidayaan jacaylka mar kale?
YOOXANAA 19:21-22
21 Sidaa daraaddeed wadaaddadii sare oo Yuhuudda waxay Bilaatos ku yidhaahdeen, Ha qorin, Boqorka Yuhuudda, laakiin qor, Kanaa yidhi, Waxaan ahay Boqorka Yuhuudda. 22 Markaasaa Bilaatos wuxuu ku yidhi, Maxaa yeelay, Waxaan qoray."
Wadaaddadii sare waxay fahmeen macnaha kalsoonidii Bilaatos iyo hanjabaadda, iyagoo qaawan sida ay ahayd. Waxay diideen Boqorkoodii waxayna arkeen daciifnimadiisii ay ka soo horjeedeen waxa uu ku sheegay Bilaatos. Waxay ka necbaadeen iskutallaabta.
Bilaatos wuxuu hubsanay in jilitaanka uu ku habboon yahay rabitaanka Caesar, si uu ugu qoro saddex luqadood oo loogu talagalay dhammaan suugaanta dadweynaha, muwaadiniinta iyo martida inay akhriyaan oo fahmaan in mudaaharaadyada ka soo horjeeda Roomaanku ay la wadaagayaan masiibo sidaas oo kale ah. Markii 70 Yuhuuddii AD Yuhuuddii ka soo horjeedeen xukunkii Roomaanka, kumanaan ayaa loo deldelay iyagoo ku wareegsan derbiga Yeruusaalem.
b) Qaybsadeen dharkii, oo wayna saami riteen ah (Yooxanaa 19:23-24)
YOOXANAA 19:23-24a
23 Haddaba askartii markay Ciise iskutallaabta ku qodbeen, dharkiisay qaateen oo ay afar meelood ka dhigeen, askari waliba meel buu qaatay, khamiiskiina way qaateen. iyo sidoo kale jaakad. Haddaba dharkiisuna wuxuu ahaa dhar joonyad ah guntashadiisa. 24a Markaasay waxay isku yidhaahdeen, Yeynan kala jeexin, laakiin aan u saami ridanno kii heli doona, inuu noqdo Qorniinka oo leh, Iyagu waxay qaybsadeen dharkaygii. Waayo, dharkaygu waxay badan yihiin sida fardo oo kale!
Afarta askari ee iskutallaabta lagu qodbay Masiixa waxay xaq u leeyihiin inay kala qaybiyaan dharkiisa. Si kastaba ha ahaatee, boqol-u-taliyuhu wuxuu hoos u dhicin sidii uu ugu biiri lahaa shaqadan sharaf-darrada ah. Sidaa aawadeed afartii nin oo Ciise ka soo kaxeeyeen ugu dambeeyey ee hantidoodii ayaa isaga ka dhigtay sharaf. Dhibaatooyinka iskutallaabta lagu qodbay guud ahaan waa laga jaray qaawan si ay uga gooyaan.
Tani waxay hoos u dhigtay sharaftii Ciise. Isagoo aan wax qallafsanayn ayaa u ekaa kuwa wadaadka sare. Ciise qudhiisa ayaa ah wadaadka sare ee masiixiga ah ee adduunka oo dhan. Doorashadan oo uu ku dhacay iyo la jirdilay.
Kumanaan sano ka hor, Ruuxa Quduuska ah ayaa wax sii sheegay faahfaahinta iskutallaabta, oo ku qoran Sabuurka 22 halkaasoo lagu sheegay, "Waxay qaybsadeen dharkayga dhexdooda", waa arrin la yaqaan askarta. Ruuxu waxa kale oo uu saadaaliyay, inay dhar badan u rari lahaayeen dharka. Ruuxu wuxuu shaaca ka qaaday xaqiiqada iskutallaabta saxda ah, isagoo caddaynaya in Ciise iskutallaabta uu ahaa doonista Ilaah. Sida Ciise u sheegay: Madaxaaga timaha ma timaado adiga oo aan Aabbihiinna jannada ku ogeyn. Qof kastaa wuxuu leeyahay iskutallaabta marnaba ma dhicin oo kaliya ma diiddo xaqiiqooyinka taariikhi ah, laakiin waxay diidaan Ruuxa Ilaah oo saadaaliyay dhacdadan mileeshiyadii hore. Askartu waxay ku dhaqmeen jahwareer iyo qaab caqli gaaban oo cagaha iskutallaabta.
Waxay ku qulqulayaan hadhaagii lagu jirdilay. Iyagu way ka xanaaqeen; waxay marnaba u tixgelineynin in dib u bixiyaha adduunka uu dhiigiisa daadinayay iskutallaabta.
Walaalow, miyaa iskutallaabta Masiixa la geeysteen? Ama miyaad daba socotaa hodantin iyo magac? Ma jecel yahay iskutallaabta? Ma waxaad ku heshay xaqnimada Ilaah iyo quduusnimada runta ah markuu dhintay? Ama miyaad tahay qof indho-indheyn leh, adoo eegaya sidaad ku aragteen iskutallaabta? Ruuxa Quduuska ahi wuxuu inaga siiyaa Wiilka Ilaah rumaysadka, jacaylka iyo rajada, si aanu u wadaagno dhimashadiisa, sarakicinta, nolol iyo ammaan.
DUCO: Rabbi Ciise Masiix, waxaan kuugu mahadnaqaynaa inaad iskutallaabta u qaadayso. Waxaan kuu caabudnaa sabirka, jacaylka iyo barakooyinkaaga. Waxaan kugu ammaaneynaa cafiska dembiyadayada iyo dembiyada dunida. Oo waxaad qaadatay dembigayga, markaad geedka xudunta ku sii daataan, oo aad Ilaah u bogtid. Waxaad tahay dib u soo noqosho iyo shafeeco.
SU'AASHA:
- Waa maxay macnaha cinwaanka lagu dul dhigay iskutallaabta?