Previous Lesson -- Next Lesson
1. Noddaandu fii tuubugol ngol (Matta 3:1-12)
MATTA 3:7-9
7 Bhay o yi'ii Fariisiyaabhe e Sadduusiyaabhe buy no arude fii lootegol maande tuubuubuyee, o wi'i bhe: Ko onon yo iwdi kuura! Ko hombo tindini on dogugol tikkere aroyaynde nden? 8 Awa yo kuudhe mon dhen hollu wonde on tuubii. 9 Hara on hooloraali wi'ugol wonde ko Ibraahiima woni maama mon, ko fii mi andinii on, Alla no waawi wattude dhee kaayhe dhoo bhibbhe Ibraahiima.
E saa’i annabi Yaayaa lootoowo maande tuubuubuyee on, fedde Fariisiyaabhe bhen no mottindirnoo guluuje jeego yimbhe. Hibhe yhettiri hoore mabbhe wa seedubhe e hedditiibhe bhen e nder jamaa on e wa hittinbhe fii Alla, sabu hari hibhe miijoo wonde bhe tuuniraa wa heddiibhe bhen ka nder leydi mabbhe. Hari hibhe teddini fota yamirooje dhen ka Ahadi Hindi, hibhe humii fota e naamuuji maamiraabhe mabbhe bhen. Hibhe faalanoo huutorde yaasi fewndiidho on rewrude e sariyaaji sattudhi, hibhe habbhitinoo wonde bhe bonnitataa ko bhuri e fandhude e sariyaaji dhin 248 wondude e piiji 365 tonhaadhi dhi bhe fawitii dhin fii tun no bhe yaawinira arugol laamateeri Almaasiihu on. Hibhe miijinoo wonde neddho no waawi hebhude kisiyee tippude e dhoftagol sariya on. Bhe faamaano wonde sariya on okkataa goddho doole no o yidhira nyokondo makko on. Sariya on no happande ngayngu mabbhe ngun, himo weebhitirde junuubaaji mabbhe dhin wa si ko e ndaarorgal.
Saduusiyaabhe bhen no yhettitori feewubhe e huloobhe Alla. Nden fedde ko mottondiral hooreebhe julnoobhe bhen e lambhe bhe hakkile mun udditanii e yaasi fewndiidho on wondude e miijooji gireekiibhe bhen e roomiyankoobhe bhen. Hibhe etaade no bhe humidirira miijooji mabbhe dhin e ko windii kon ka Deftere. Sadduusiyaabhe bhen no yeddi fii ko malaa’ika woodi kon. Hibhe salii gomdhinde ko wonkii kin maayataa kon e ummutal ngal, bhe haajanooka e nyalaande sakkitorde nden. Bhe hoolanooki wonde Alla no haajaa e no taariika kan feyyhirta non ka nder ngurndan yimbhe bhen. E hino dhoo yewtere nde wobbhe e mabbhe jogitinoo: «Nyaamen, yaren bhay jango en maayay.» Kono non rewirdu ndun e sadakaaji dhin no hitti e gite mabbhe e fee moyyhintingol ngol hakkunde men e Alla. Julnoobhe bhen e Lewiyankeebhe bhen no dhoftinoo bhe e nder golle mabbhe dhen. Hari hibhe diisodiraynoo e Roomiyankoobhe bhen no bhe waawiri fow fii no laamateerihun mabbhe kun e hoore Yahuudiyankeebhe bhen dadhira telenma juulirde mawnde nden.
Ko suusere reedu, annabi Yaayaa lootoowo maande tuubuubuyee on yhettiraynoo yimbhe diina kan wa bhe «iwdi kuura». Yahuudiyankeebhe bhen no andunoo wonde Deftere nden no noddira Ibuliisaa «mboddi ndin». Annabi Yaayaa no noddirde bhe «iwdi kuura» sabu hunnyeendi mabbhe ndin e jandeeji mabbhe posonji dhin e ko bhe huutoraynoo kon dhayne no bhe dogira tikkere aroyoore nden e fee jabhugol looteede maande tuubuubuyee on, hara bhe tuubaali tigi. Himo landaade bhe wonde ko hombo tindini bhe dogugol tikkere aroyoore nden. Himo andunoo tippude e ko windii kon ka Deftere wondema tikkere nden yanoyay e bombhe bhen nde Almasiihu on feenyoyi. Ko suusere reedu annabi Yaayaa nyaawiri naafigiyaagal mabbhe ngal yaltitirgal e jokkugol mabbhe ngol sariya on tippude e bindol ngol. Himo yeddi kanko annabi Yaayaa no ngurndan wondudhan e hettaare hendortee sabu dhoftagol sariya on. Dhun le non kanko himo hoolii wonde ko sariya on feenyinta junuubu on. Himo anditi kadi tikkere Alla nden yeeso naafigiyaagal ngal e mbundhoyaagal bhee hittinbhe fii no dewe dhen wadhirtee non. Himo seeditaade fii nyaawoore yanayde nden e dendaangal bhen wuuroobhe fow bhaawo Alla, sabu feewudho alaa yeeso Alla. « Fow ko huccubhe Alla, awa kadi bhe fow ko bhe bhoyliibhe, hay gooto alaa wondho wadhude ko moƴƴi, hinaa non hay e gooto» (Roomu 3:12). E hino ko o wi’i kon heddiibhe bhen: «Tuubee, ko fii laamu kammu ngun bhadike.» Kono bhay o yi’ii Fariisiyaabhe bhen e Sadduusiyaabhe townitiibhe bhen no ara takko makko, o tawi hino haani ka o wurta bhe e ka o sifanoo bhe no laabhiri ko hondhun woni faale Alla on. Annabi Yaayaa yewti bhe kongudhi sattudhi, hara o huutoraali ndee innde teddude «Rabbi» dhun no firi karamoko’en nde bhe wowti nden, kono o noddiri bhe «iwdi kuura». Ko nden innde Almasiihu on jonni bhe (Matta 12:34; 23:33). Hay si tawii hibhe naddita e yimbhe feewubhe e nundhubhe, hari ko bhe kuuraaje hulbhiniidhe jogiidhe tooke, heewudhe ngayngu e yhoyre telenma kala ko moyyhi.
E ko kuudhe hondhe non hollata wonde ko en tuububhe? Neddho no wondi e bonki haa ka anniye makko, o gaynataa huuwugol ko moyyhi. Awa e hino dhoo kuudhe habbaadhe dhen:
Aranun dhun: Ko yo on jabhu tigi fii baasal mon ngal.
Dhimmun dhun ko: piitugol mawnintinaare men nden ka leydi e fee qirritagol junuubaaji men dhin yeeso Alla.
Tammun dhun ko: Duumagol e tornde nden fii no bawgal Alla ngal tabitira e men, ngal wallitoo en no jokkiren ngurndan laabhudhan.
Nayabhun dhun ko: Yo en fibhu anniye, wonen tabitoobhe e wuurugol soono kala ngurndan dhan Alla ardotoo dhan.
Bhen bugitiibhe junuubaaji mun dhin, kono hara hibhe jokki haa jooni rewtugol e majji, hinaa haanubhe hendagol nafaaji wondudhi dhin e tuubuubuyee on. Bhen tuuboobhe e bhen lootaabhe maande tuubuuyee no haani wonude tigi heewudhe ninse e huuwiroobhe ruuwu wondudho e tuubuubuyee. Hibhe wadhude onsay tippiro fii wota bhe yanitu e nder junuubu on. Bhernde wondude e ninse adday aaden on no o wonira yankiniidho e anditoowo e munyiidho e wattandho yili fii no o woddhitora junuubu. On aaden huuway kuudhe moyyhe, o nyaawataa kadi bheya yimbhe.
Hari Yahuudiyankeebhe bhen no gomdhini wonde annabi Ibraahiima no jogitadhii bhe fodaariiji dhin e ahaadiiji dhin, awa kadi Alla rewtataa e fodaari mun ndin. Annabi Yaayaa no dartaade ngun faamu mabbhe, himo noddira bhibbhe annabi Ibraahiima bhen bhibbhe Ibuliisa. Himo toddhaade kaayhe dhuudhudhe wondhe dhen takko makko e himo wi’ude bhe si bherdhe mabbhe dhen yankinaaki e si bhe toraaki Alla yo o yedhu bhe bhernde ruuhuyankeere heyre e yurmeteende, onsay «Alla waaway wattude dhee kaayhe dhoo bhibbhe Ibrahiima.»
Ndee yewtere «Alla no waawi wattude dhee kaayhe dhoo bhibbhe Ibraahiima» no fewti en enen kadi. Bhernde yimbhe heewubhe no satti. Bhe hedhotaako hawa ka bhe woni e nanude kan immorde Alla sabu dhii jandeeji dartiidhi yeddi fii Almasiihu on, jannanoodhi gila duubhi guluuji guluuji. Kono hidhen hoolii wano annabi Yaayaa lootoowo maande tuubuubuyee on non wondema Alla no waawi yaltinande annabi Ibraahiima bhibbhe hakkunde bhee satta-bherdeebhe dhoo.
Ko miijo ngo aldaa e nafa woni miijagol wonde hebhugol nabhidal moyyhungal hakkunde mon e kawtal mon ngal no waawi hisinde on. Hay si tawii hidhon mari maamiraabhe huloobhe Alla, bheynguure hulaynde Alla, yibbhe moyyhubhe waajotoobhe on e torantoobhe on e si on ne’aama e nder diina feewuka, ko hondhun e nafa woodani en si tawii en tuubaali e si en wuuraali ngurndan wondudhan e tuubuubuyee? E ko honno non wonirani on onon, yo musibbhe teddubhe? Hara hidhon gomdhini ko men gomdhini kon e hidhon qirritaade fii bawgal hisinayngal ngal immorde Joomi on?
TORAARE: Yaa an Alla laabhudho, hidha tikkani kala bhittannde e kala tuundi. Hidha bugitii kala nafigiyaagal e mbundhoyaagal. Wallito lan fii wota mi nandu e Fariisiyaajo woo Fariisiyaajo maa Sadduusiyaajo woo Sadduusiyaajo, kono newnanan no mi yankinora e no mi qirritora junuubaaji an dhin. Hollan yurmeende maa nden. Yo bawgal maa ngal tagu e an ko ruuhu maa on rimata kon. Ko an Nyaawata lan e ko an Hisinta lan, hita a bugito lan, mi jeejii ma.
LANDAL:
- Ko hombo woni bhee Fariisiyaabhe e bhee Sadduusiyaabhe?