Previous Lesson -- Next Lesson
3. Ang Pagwali diha sa Antioquia sa Anatolia (Buhat 13:13-52)
BUHAT 13:13-25
13 Si Pablo ug ang iyang mga kauban milawig gikan sa Papos ug miabot sa Perga sa kayutaan sa Pampilia. Apan si Juan Marcos mibulag kanila didto ug mibalik sa Jerusalem. 14 Gikan sa Perga miadto sila sa Antioquia sa Pisidia ug sa Adlawng Igpapahulay misulod sila sa sinagoga ug milingkod didto. 15 Human sa pagbasa sa usa ka bahin sa balaod ni Moses ug sa sinulat sa mga propeta, gipasugoan sila sa mga kadagkoan sa sinagoga, nga nag-ingon, “Mga igsoon, kon aduna kamoy mensahe nga makadasig niining mga tawo, mahimong isulti ninyo karon.” 16 Mitindog si Pablo, misinyas pianaagi sa iyang kamot ug miingon, “Katawhang Israelinhon ug tanang dili Judio nga nagtuo sa Dios, pamati kamo: 17 Ang Dios niining nasod sa Israel nagpili sa atong mga katigulangan ug naghimo kanila nga mauswagon sa nagpuyo pa sila ingon nga mga langyaw sa yuta sa Ehipto 18 sulod sa 40 ka tuig siya nag-atiman kanila didto sa kamingawan. 19 Gilaglag niya ang pito ka nasod sa yuta sa Canaan ug gihatag kini kanila ug gipanag-iya nila kini 20 sulod sa 450 ka tuig. “Human niini, gihatagan niya silag mga maghuhukom hangtod sa panahon ni propeta Samuel. 21 Ug sa diha nga nangayo silag hari, gihatag sa Dios kanila si Saulo, ang anak ni Kis sa banay ni Benjamin aron maoy maghari kanila sulod sa 40 ka tuig. 22 Sa dihang gipapahawa siya sa trono, si David gihimo sa Dios nga ilang hari. Kini ang giingon sa Dios mahitungod kaniya, ‘Nakita ko nga si David nga anak ni Jesse usa ka tawo nga nakapahimuot kanako ug mobuhat sa tanan nga gisugo ko kaniya. 23 Gikan sa kaliwatan ni David gipili sa Dios si Hesus aron magluwas sa katawhan sa Israel sumala sa Iyang gisaad. 24 Sa wala pa mianhe si Hesus, nagwali si Juan ngadto sa tanang tawo sa Israel nga kinahanglan maghinulsol sila ug magpabunyag. 25 Ug sa hapit na mamatay si Juan, miingon siya sa katawhan, ‘Kinsa ba ako sa iyong hunahuna? Dili ako ang inyong gipaabot. Apan sunod kanako may moanhi ug dili ako takos bisan gani sa paghubo sa iyang sandayas.’
Sunod sa kadaogan ni Kristo ibabaw sa gahom sa kangitngit didto sa Cipre, apan usab diha sa paglantaw sa kalisod sa pagtukod sa mga iglesia sa maong isla, nahimong klaro ngadto kang Pablo nga ang Balaang Espiritu dili gusto kanila aron magwali didto sa yutang natawhan ni Bernabe. Busa siya mitindog ug milawig uban sa iyang pundok paingon sa mga baybayon ug taas nga mga bukid sa Anatolia. Lagmit nga si Bernabe ug si Juan, ang iyang pag-umangkon, palabihon nila ang pagpabilin sa isla sa Cipre, ug mamuhat nga makugihon ug pasensiya pingon sa natukod nga mga iglesia didto. Apan si Pablo nasayod nga ang iyang dalan paingon sa Anatolia. Ang maloyloy-ong Bernabe dili andam aron sa pagbiya gikan kang Pablo, ang iyang katabang, busa siya mipili sa pagbiya sa iyang yutang natawhan inay mosupak sa sugo sa Balaang Espiritu, diin mitampo kanila diha sa usa ka pag-alagad.
Si Pablo milawig uban sa iyang mga kaubanan diha sa gahom sa Ginoo ngadto sa duol nga baybayon. Siya wala magpabilin og dugay didto sa Perga, sa suba sa Cestris, duol sa siyudad sa Antioquia, apan napugos sa unahan mga 160 kilometro. Sila milabay ibabaw sa taas nga mga bukid diha sa ilang panaw og milungtad sa 8 ka adlaw, taliwala sa mga kakauyaw, kakapoy, malupigong kainit, kagutom, ug kauhaw. Si Juan, ang batan-ong tawo sa Jerusalem, wala nahimuot uban niining panaw o uban sa kalamboan sa mga butang ingon sa halayo. Siya nakahukom sa pagbiya sa duha ka apostoles ug milakaw balik sa iyang balay. Apan sa Bernabe gipalabi, sa makausa pa, sa pagpabilin uban ni Saulo, kay sa mokupot ngadto sa iyang personal nga relasyon uban sa iyang paryente. Siya uban sa pagdumili nanamilit sa iyang pag-umangkon, nga wala mopadayon diha sa pag-alagad sa Ginoo, o wala gipili alang niining misyon.
Si Pablo ug si Bernabe, nagkuyog uban sa iyang mga kaubanan, nagpahimutang paggawas alang sa Antioquia sa Asia Minor, ang importanteng siyudad sa komersyo nga nahimutang sa kapatagan sa Anatolia, 1000 ka metros ibabaw sa dagat. Sa dihang sila miabot sa Antioquia sila wala sa labing madali magwali ngadto sa siyudad sa iyang publikong plasa, apan una misulod sila ngadto sa sinagoga sa mga Judio. Sa milabayng mga panahon ang kaliwat ni Abraham nakadawat sa kahayag sa tinuod nga Dios. Si Pablo gusto sa mowali ngadto kanila kang Hesus, kinsa mao ang kabug-osan sa langitnong kahayag alang sa tibuok kalibotan ug dad-on sila sa Iyang himaya. Kining pakigpulong, diin si Lucas ang Mananambal nagsulat sa giwali ni Pablo didto, mahimong gikonsiderar nga usa sa modelo alang sa tanang mga diskurso nga giwali ni Pablo diha sa mga sinagoga sa mga Judio. Ang iyang tuyo mao ang pagdani sa mga tawo sa Daang Tugon sa kamatuoran ni Hesu-Kristo. Kon kita modulot pag-ayo ngadto niining diskurso, kita makakita giunsa ni Pablo ug ni Bernabe pagsalig diha sa ilang pagtuo ug sa pagwali sa Balaod ug ang mga Propeta, nga naghunahuna nga ang Daang Testamento nga mao ang pundasyon ug pasiuna ngadto sa Bag-ong Testamento.
Atong mabasa nga adunay ubang mga Hentil usab nga nagtigom didto sa sinagoga sa Antioquia uban ang mga Judio, mga tawo nga nagsimba sa Dios, nakadayeg sa hunahuna sa monoteyismo (ang pagtuo nga adunay usa lamang ka Dios), ug gitagaan ug bili ang taas nga sukaranan sa moral nga kinabuhi sa mga tawo sa Daang Tugon. Si Pablo misulti ngadto sa establisadong mga magtutuo uban ang dakong pagtahod, ingon sa iyang gihimo ngadto sa mga Judio. Bisan asa si Pablo moadto siya makatukod sa dasig nga mga iglesia uban sa maong mga two, gikan niadtong adunay kahadlok ug nagpasidungog sa Ginoo.
Namatikdan gikan sa pagbasa diha sa berso 17-25 sa katorse nga mga berbo diin naghulagway sa buhat sa Dios. Ikaw mahimong nakaamgo sa kasaysayan sa Daang Testamento nga kini wala gitukod sa tawhanong patuotuo dili usab sa teyolohiyang pagsiksik, apan diha sa aktwal nga serye sa mga buhat sa Ginoo. Dili ka makasabot bisan sa Daan o sa Bag-o nga Testamento hangtod ikaw una sa tanan makaamgo nga ang Dios mao ang Nagmando sa tanan, Nakahibo sa tanan, ug Tag-iya sa tanan. Ang kapalaran sa mga tawo dili matarog pinaagi sa mga palisiya, katalagman, o higayon, apan pinaagi lamang sa Dios. Siya nagpili sa matag-usa dili tungod sa ilang merito, apan alang ug tungod sa Iyang grasya. Siya mosalikway sa usa nga dili mosumiter ngadto sa Iyang pulong. Pagtuon sa nagkalain-laing mga kahulogan sa tanang mga berbo nga mopatin-aw sa buhat sa Ginoo, aron ikaw makaangkon sa naghingapin nga kaalam.
Sa Iyang pagpili sa mga amahan, gisugdan sa Ginoo ang kasaysayan sa kaluwasan ug ang pagkompleto usab sa plano sa Iyang desinyo, diin mao ang pagbalik ni Kristo. Diha sa pagtuman niining langitnong kasaysayan, ang Ginoo nagbutang sa mga tawo sa Daang Testamento nga gawasnon gikan sa pagkaulipon. Siya milahutay sa ilang kagubot didto sa kamingawan ubang sa dakong pailob, gitanyagan sila og yutang gikauyonan didto sa Canaan, nagtudlo og matarong nga mga maghuhukom aron sa pagmando kanila, ug nagpahimutang og usa ka hari ibabaw kanila sumala sa ilang hangyo. Siya nagdihog kang Saulo nga mahimong ilang unang hari, kinsa usa ka talagsaong panig-ingnan sa sinugdanan sa iyang paghari, human kinsang ngalan sa apostol sa mga Hentil ginganlan. Ingon nga bantan-ong tawo siya mapagarbohon sa iyang harianong ngalan, “Saulo”, apan sa dihang siya nakatagbo kang Hesus, ang iyang Hari, siya misul-ob sa Iyang pagpaubos ingon nga panig-ingnan. Siya nagpadaplin sa ngalang “Saulo” ug ginganlan siya ug “Pablo”. Diin kini nagpasabot “ang usa ka gamay”.
Ang kasaysayan sa Dios gipalig-on diha kang David ang hari, nga nakaplagan nga usa ka tawo sumala sa kaugalingong kasingkasing sa Dios. Siya naghinulsol sa iyang mga sala ug nangita sa kabubut-on sa Ginoo. Didto nagdagayday gikan kaniya pinaagi sa Balaang Espiritu sa mga Salmo ug mga pag-aampo, diin ang mga tawo nag-ampo sa walay kataposan sukad, sa 3000 ka mga katuigan. Si Kristo mismo nagmatuod sa ubang mga propesiya nga miabot gikan sa baba ni David. Apan, ang mga Judio naghunahuna niining mga saad sa Dios nga wala pa natuman. Sila kanunay nahibulong: “Asa ang anak nga gisaad nga moabot gikan sa binhi ni David, kinsa diha sa Iyang kamatuoran mao ang Anak sa walay kinutoban nga Dios? Ang tanang mga Judio nasayod niining gikinahanglang saad ug gipaabot nga Kristo sa pag-abot, ang langitnong Hari, kinsa maoy maggiya sa ilang mga katawhan ug sa tanang mga tawo ngadto sa tibuok kalibotan sa kalinaw. Si Pablo nagsulti sa mubo ng pahayag ngadto sa iyang mga tigpaminaw, nga nag-ingon nga ang Anak ni David, kinsa sa samang panahon mao ang Anak sa Dios, mianhi, ug nga siya mao si Hesus nga Nazaretnon, ang Manluluwas sa kalibotan. Siya mas dako pa kay sa tanang mga Cesar sa Roma, kay siya mao ang tinuod nga Tawo ug tinuod nga Dios, walay kataposan, balaan, ug mahimayaon.
Human niining komprontasyon si Pablo naghisgot sa mga kamatuoran mahitungod kang Juan ang Magbubunyag, kinsang mensahe sa paghinulsol ug bawtismo mikuyanap bisan ngadto sa Asia Minor, diin maoy hinungdan sa ubang mga Judio sa paghunahuna nga siya mao si Kristo. Si Pablo nagklaro nga si Juan nga Magbubunyag nag-ila sa iyang kaugalingon nga dili takos itandi kang Hesus. Siya usa lamang sa Iyang kasulogoon, ug dili angayan bisan sa pinakagamay nga buhatan alang og tungod Kaniya. Ang Magbubunyag naghulat sa pag-abot ni Kristo uban sa naghingapin nga pangandoy, ug naggiya sa tanang mga disipulo paingon sa pag-abot sa Ginoo, nagtinguha kanila aron sa pag-andam sa iyang dalan.
PAG-AMPO: O mahimayaon, Dios nga naghari sa tanan, tabangi kami nga dili masentro sa palibot sa among mga hunahuna ug sa among kaugalingon, apan aron mahimong kalambigitan diha sa kadena sa Imong kasaysayan, aron makigsulti ang ebanghelyo ngadto sa uban, ug sa pagpamatuod sa Imong mga buhat. Dili ang mga lider ug mga pundok nga nagplano sa among kaugmaon, apan Ikaw lamang, among Ginoo, Tudloi kami sa pagsugid sa Imong ngalan, aron ang imong gingharian moabot nganhi kanamo ug ngadto sa tibuok kalibotan.
PANGUTANA:
- Unsa ang tumong ug tuyo sa kasaysayan sa Dios uban sa mga tawo?