Previous Lesson -- Next Lesson
03 - MMLA KLIKLI: Nán su like uflɛ fi, san min kunngba cɛ
EZIPT LƆTULƐ 20:3
Nán su like uflɛ fi, san min kunngba cɛ.
03.1 - Amuin nga sran’m be sɔ be andɛ’n
Blɔfuɛ klɔ dandan’m be su’n, be nga be sɔ waka, nin yɛbuɛ, nin sika ɔkwlɛ’n, e ta-man be wun kun. Sanngɛ nvle nga be o wia afiliɛ lɔ nin sran ble’m be nvle’n nun’n, sran kpanngban be tɛ sɔ ninnge kpanngban yɛ srɛ tɛ kun be ninnge nga be sɔ be’m be wun.
Ɛndi lɔ alapla nun kisanfuɛ mun be akpasua kun su’n be klԑli fluwa. Fluwa sɔ’n nun’n, be amun kun bo be flɛ durga’n i nzͻliɛ o nun. Ɔ ti alɛ kunlɛ’n i nyanmiɛn yɛ ɔ ti bla. Ɔ lɛ sa nsiɛn yɛ ɔ kwla kun sran kwlaa ng’ɔ klɔklɔ i’n. Sran nga be wuli’n bé ti mun be bo sin yia durga. Amuin bla sɔ’n i wakawaka b’ɔ ti’n ti’n, kɛ be kun alɛ’n, sran kwlaa ng’ɔ wunnge i wun lɔ alɛ’n nun’n, sin fin i nuan nun fite kpԑkun ɔ yra sran sɔ kɔlikɔli. Yɛ k’ɔ kun i kpͻfuɛ mun’n, wuun ɔ sri.
Ɛndi lↄ’n an kwla wun sui bɔ be sɛ be waka nun’n. Be ti amuin nga be flɛ ganapati’n i nzͻliɛ. Blɛ wie ju’n, amuin sɔ’m bé sɔfuɛ mun be fa waka nyrɛ b’ɔ bɔn fannin’n guɛ be bo. Be cɛn dilɛ wie’n be nun’n, be fa tannin tanmoe bɔ waka nyrɛ’m be nzͻliɛ o nun’n, tanndan sui bɔ be yo be potomo nun’n be wun. Sui sɔ mun be nglonglo’n kwla ju kɛ nglo sua nnyↄn annzɛ nsan b’ɔ be sasa be su’n sa. Be fa be amuin sɔ mun wlanwlan klɔ’n i atin’m be su, i sin’n be gua be nzue ba annzɛ jenvie’n nun. Be yo i sɔ nan man be ‵nyan jue kpanngban nzue’m be nun yɛ sɛ nzue’n tɔ dandan bↄbᴐ’n ɔ’a kwla di-man bé klɔ mun’n.
Be cɛn dilɛ kun nun’n, be fa nannin bla akpi-akpi be kɔ bé amuin sua’m be nun. Be fa bé nzue wie guɛguɛ be su k’ɔ yo nan nannin bla sɔ mun b’a tran juejue yolԑ’n nun’n. Be kan bé wԑ mun be ayre, ɔ ti be wun bɔ be klԑn man bé amuin mun’n i nzͻliɛ.
Sԑ an kɔ nvle nga be su Budda’n nun’n, yɛ sɛ a wlanwlan ladaki kongo’n nun oka nglonglo nga be flɛ himalaya’n i sin lɔ’n, amun wun Budda bɔ be sԑli i sika ɔkwlɛ waka sran’n, srilɛ o i nuan yɛ sran’m be koto i bo, be sɔ i. Kԑ be bubu asiԑ’n su sran’m be nun nsan’n, i bue kun tɛ sɔ amuin mun, ɔ man be fɔn mmla klikli’n i wun cԑn’n kwlaa. Be fa bé wla’n guɛ i amuin’m be tinmin’n su yɛ be lafi su kɛ kɛ sran kun wu’n, ɔ kaci i wun wafa uflԑ ba asiԑ’n su ekun. Sran ble nvle’n ɔ nin Ɛndonezifuԑ kpanngban kpa be tɛ o nzuԑn sɔ mun bé jrͻkͻ’n nun. Wie mun be sɔ bé nannan’m bé wunmiԑn’n. Sanngɛ sɛ be nin Zezi i kwlalԑ’n be yia nun’n, be nyan be ti wawɛ tɛtɛ mun nin amuin mun nin wunnzue yilԑ’n be srolԑ’n i sa nun. Be su fa-man be wla guԑ-mԑn ajuin dilԑ’n nin nԑnnglԑnman mun be su, i kpa’n, be gua amuin bɔ nguan fi nu’an be nun’n be blo afin Zezi ɔ sasa be ninnge sɔ’m be kwlalԑ’n i sa nun.
E si b’ɔ o Nyanmiɛn su lↄ’n, ɔ `de e ninnge’n kwlaa be srolԑ’n i sa nun, kannzɛ ɔ wie mmusu mun o, annzɛ ba difuɛ mun o, ɔ `de e bé kwlalԑ’n i lika. Zezi-krist b’ɔ ti Nyanmiɛn i wa’n, i moja’n yɛ ɔ ti e wun sasalԑ like b’ɔ o kwlalԑ’n kwlaa su, ɔ man y’a nyan e ti kwlalɛ tԑtԑ’n kwlaa su. Sannzan kwlaa nga be klɛ be fluwa su annzɛ sannzan nga be fa aosin nun kwlalԑ mun be dunman bo be nga be su Zezi su mun’n, be nun ti bubuwa e min’n i dunman nun. Be kwlaa nga be kpɛ be nyin e min i wun’n, be kaci kԑ klɔ bɔ i wun ti siwa kpa’n sa, like fi kwla yo-man be (Zeremi 17: 5). Afin e Min’n sasa be titi.
03.2 - Ajulisu amuin mun
Ɔ ti awlaboɛ kɛ amuin sɔlɛ wafa uflԑ ɔ’a wlu nvle nga be lɛ sika’m be nun. Loto mun, nin televizion mun nin sran nga be lɛ dunman mun b’a kaci waka sran nga be sɔ be laa’n mun. Sran’m be fa bé wla guɛ bé silԑ’n su nin ninnge be yi be’m be su tra Nyanmiɛn ng’ɔ o nguan’n nun’n. Kԑ ɔ fu i loto’n nun bɔ kisan nun kɔ akpɔ nglanman’m be su’n, i wla’n kwlakwla o i loto’n i kwlalԑ’n su. Loto’n ɔ’a kaci ajulisufuɛ’m be amuin bɔ be sɔ. Wafa kunngba nga Izraɛlfuɛ mun be sili able laa nannin sika ɔkwlԑ nga be yoeli kԑ ɔ kaci bé Nyanmiɛn’n i nyrun’n, Ajulisufuɛ mun be bo sin yia loto kasiԑn nga ɔ’a ju su’n kԑ be amuin sa. Be siesie sika, be ci bé klun, be to loto ; be wunnzin loto sɔ’n, be sɔ loto’n i nuan’n, be sie bé su i klulɛ’n bo kpa tra sran nga be bo sin yia be’n. Be fa sika kpanngban kpa wlɛ loto sɔ’n i lika nianlԑ’n nun tra yalԑfuԑ’m be lika nianlԑ’n nun. ? Sran’n ɔ’a kaci ajulisu ninnge’m be kanga ? Sran kpanngban be yi balon towlԑ mun, be kɔ loto nga be fa si akplowa mun nin wanndifuԑ’m bé nianlɛ. Sanngɛ be nga be kɔ asͻnun sua’m be nun Nyanmiɛn manmanlԑ’n, b’a sͻn-man.
Zezi wlali e su nun kpa kԑ e nian e wun sika klolɛ’n i lika, ͻ seli kɛ : "Sran kun i min kwla yo-man nnyↄn, san ɔ ´kpɔ kun yɛ ɔ ´klo kun, ɔ ´fɛ i wun mantan kun yɛ ɔ ´yo kun finfin. An kwla yo-man Nyanmiɛn i sran nan amun kunngba'n amu'an yo sika'n i klofuɛ" (Matie 6: 24). "Sika klolɛ’n yɛ ɔ ti sa tԑtԑ’n kwlaa i bo’n nin-ɔn". Ngbacԑ fi nu’an klɔ sran’m be afiɛn. Be kwlaa bé akunndan’n ti kun. Wie mun be ti anyanbeunfuԑ mun, wie’m be kusu be klo kɛ be nyan be wun i sɔ’n ti be laka sran mun yɛ be wla be nyanyrin. Andɛ sran’m be tɛ si able bo sin yia sika ͻkwlɛ nannin’n. Nán an laka amun wun, be kwla yo-man Nyanmiɛn finfin. Sran fi kwla su-man Nyanmiɛn nan i kunngba’n ɔ’a yo sika klofuɛ. Zezi ti-man sikafuɛ sanngɛ ɔ ti aklunnjuɛ difuɛ. Ɔ wlali i sɔnnzɔnfuɛ’m be su nun kpa sika’n i lika, ɔ nin anyanbeun’n i lika: "Sanngɛ be nga be klo kɛ be nyan be wun’n, lakafuԑ’n Ίaka be " (1 Timote 6:9, Matie 6:24).
Amuin sɔlɛ ng’ɔ o nvle’n kwlaa bé nyoliɛ nun’n, yɛlɛ wun tulɛ, m bɔ min. Sran kun bu i wun kɛ ɔ ti kpa tra be kwlaa, ɔ ti klanman tra be kwlaa yɛ ɔ lɛ nyrun tra be kwlaa. Kannzɛ ɔ bu-mɛn i sɔ’n i akunndan’n, sanngɛ i konvi sɔ ninnge sɔ mun. Sran’n kwlaa bu i wun kɛ i kunngba yɛ ɔ fata kɛ ɔ nyan ninnge kpakpa’n kwlaa-ɔ. Cɛn kun be usali afuɛ nsan ba bla kun kɛ : " ? Nguɛ yɛ a klo kɛ a kaci-ɔ? Ɔ tԑli su kɛ: "N klo kɛ n kaci waka sran! "Be usɛli i kɛ: "? Nguɛ ti-ɔ? ". Ɔ tԑli su kɛ: "K’ɔ yo nan sran’n kwlaa b’a nian min ti". Wun tulɛ’n nin awɛn yolԑ’n ɔ’a yi e anwlɛn’n, be o e moja’n nun. Sanngɛ krist i Wawԑ’n b’ɔ ti wɛtɛɛ’n ɔ klo-man ninnge sɔ mun. Krist seli kԑ: "? Amun bɔ an klo kɛ amun wiengu bo amun dunman'n, bɔ an klo-man kɛ Nyanmiɛn b'ɔ ti kunngba cɛ'n yɛ ɔ bo amun dunman'n, ɔ ´yo sɛ yɛ amun ´kwla lafi i su-ɔ ?", "An `fa amún ti wla n kͻmin su waka'n bo, yɛ an `fa min nun’n su, afin n ti sran wɛtɛɛ yɛ min anwlԑn’n ti flɔlɔ. Yɛ amún wla wa gua ase. Afin n kͻmin su waka'n i sualɛ yo fɛ, yɛ n trɔ'n yo-man nɔnnin", "Afin sran ng'ɔ klo kɛ ɔ ´sɛsɛ i wun'n, ɔ ´kpɛ i nguan'n sin, sanngɛ sran ng'ɔ kpɛ i nguan'n sin min ti'n, ɔ ´nyɛn i ekun", " I sɔ'n kpɛkuun pɔɔ yɛ a ´kunndɛ kɛ a ´tran nun-ɔn. Nán kunndɛ pɔɔ nun tranlɛ" (Zan 5 : 44, Matie 11 : 29 – 30 ; 16 : 25 – 26, Zeremi 45 : 5).
03.3 - Kwlalɛ bɔ e lɛ i amuin’m be sɔlɛ’n su’n
? Nguɛ ti yɛ mmla klikli b’ɔ se kɛ "nán su like uflɛ fi, san min kunngba cɛ’n", ɔ ti cinnjin nin-ɔn ? Nyanmiɛn ti kunngba. Be kwlaa nga be lɛ dunman mԑn’n nga nun’n be sin. Nyanmiɛn kunngba cɛ yɛ ɔ o nguan nun titi-ɔ, ɔ wu-man. I yɛ ɔ yili sran’m be kwlaa-ɔ. Man manmanlԑ’n nin anyrunyan’n ɔ yo i liɛ. I ti yɛ mԑn’n wo lɛ-ɔ. Ɔ fata kԑ e anwlɛn’n i nun yo bubuwa cԑn’n kwlaa lele man e su Nyanmiɛn nin aklunnjuɛ. Ɔ fata kԑ e klԑn e wun mԑn i yɛ e su i. Nán e sika’n su annzɛ e juejue bɔ e ti’n annzɛ ninnge nga e si be yo’n be su yɛ e nguan taka-ɔ, sanngɛ Nyanmiɛn kunngba su yɛ e nguan’n taka-a.
Abraham klo Isaac kpa afin i yɛ ɔ ti kasiɛ ba nin-ɔn yɛ ɔ minndɛli i cԑli. I wa sɔ’n i lika nianlԑ’n ɔ yoli i cinnjin, ɔ man ɔ wa yoli kԑ ɔ ti cinnjin tra Nyanmiɛn Abraham nyrun. E min’n ɔ Sali i sufuԑ’n. Ɔ seli ɔ kԑ ɔ fa i wa b’ɔ klo i kpa’n yi tɛ mɛn i. Abraham i wla’n o su kԑ ɔ yo like nga sran’m bé nyrun’n ɔ ti kԑ like bo be kwla yo-man’n, nan ɔ fa man Nyanmiɛn i anyrunnyan. Sanngɛ blɛ kasiԑn nun’n, Nyanmiɛn a kplin-man su kԑ ɔ kun kasiɛ ba’n, yɛ ɔ fali bua kun kacili ba’n. Nyanmiɛn nyannin nyrun blɛ bɔ Abraham kplinnin su kԑ ɔ nin i wa’n be ti nun’n, kannzɛ i anwlԑn ti sanganwa blɛ sɔ’n nun’n. Ɔ yili i nglo kԑ ɔ klo Nyanmiɛn tra Isaac.
Ɔ fata kԑ e nian e anwlԑn’n be nun blԑ sunman yԑ e kunndԑ amuin dandan nin kanngan nga be o e nin Nyanmiɛn e afiԑn. Amuin sɔ mun be kwla yo fluwa wie, kɔmin nyanman wie, sran wie mun be nzͻliɛ, ninnge kpakpa bɔ e yoli be’n be akunndan bulɛ, ninnge nga e klo be kpa’n, nzuԑn wie mun, sika, sua mun, ninnge nga e wla o su kɛ e yo be’n, amuin sɔ’m be sↄnnin. Klɔ sran’m be kwla kaci e amuin, afin be fa e anwlɛn’n kwlaa.
Be kwlaa nga be fa be tinngԑfuԑ mun kɛ be Nyanmiɛn sa’n, be ti amuin sɔfuɛ. Sran wie mun be fali be nvlefuԑ mun be anwlԑn’n, be flɛ wie kԑ Napoleɔn, Ataturk, Hitler, nasԑr, khomeni nin sran uflԑ mun ekun. Sanngɛ kԑ sran sɔ’m be wuli’n, be fluwa mun nin sa nga be yoli be’n, be sacili annzɛ sran’m be wla fi be su. Zeremi b’ɔ ti Nyanmiɛn nuan ijɔfuԑ’n, ɔ seli i nvle nunfuԑ’m be kԑ be nian bé wun be wla bɔ be fa guɛ nvle uflɛ su annzɛ klɔ sran’m be ukalԑ’n su’n i lika. "Sran ng’ɔ yaci min Anannganman’n n lɛ bɔ sran su yɛ i wla’n wo’n, bɔ klɔ sran bɔ i nyin tɛ’n i su yɛ ɔ lafi’n nán man ɔ wun ye le" (Zeremi 17: 5).
Sran wie mun be klo balon tofuԑ wie mun lele be kaci kɛ be amuin sa annzɛ sran nga be lɛ dunman mɛn nga nun’n, be fa be kɛ be Nyanmiɛn sa. Jue tofuԑ mun be ti kɛ sran wie’m be nyanmiɛn sa. Kԑ be to jue’n, sran’m be kpɛ gua kԑ wawɛ wie yɛ ɔ’a fu be sa. Man e nian e wun! Y’a se-man kɛ sran’m be klolɛ’n ɔ ti sa tɛ. Sanngɛ sɛ e klo sran mun tra Nyanmiɛn annzɛ e fa e wla’n guɛ sran’m be su tra Nyanmiɛn’n, ɔ ti wawɛ nun fɔnlԑ dan kpa. Aeguɛ nga Nyanmiɛn nin e trali’n, ɔ ti mandimaan. Kԑ Zezi flɛ sran mun kɛ: "Ajulisufuɛ tɛtɛ bɔ be ti kԑ bla b’ɔ kunndԑ bian i wun bo sa Nyanmiɛn nyrun’n", ɔ bo-man e nuan, afin b’a klo-man Nyanmiɛn nin be anwlɛn’n kwlaa, be nyin ɔ’a yi-mɛn i annzɛ b’a fa-man bé wla a guԑ-mԑn i su.
Amuin sͻlԑ’n ti wafawafa andɛ. Kɛ sran’m be kpↄci Nyanmiɛn’n, bé anwlɛn’n o lԑ ngbɛn, like fi nu’an nun. I sɔ awe’n yɛ man be sɔ amuin fanunfanun nga e kan be ndɛ lɛ nin-ɔn. E min’n ti Nyanmiɛn b’ɔ ti kwla sifuԑ. I kunngba cɛ yɛ ɔ klo kԑ ɔ fa e anwlɛn mun-ɔn. Sԑ e klo i kun nin bue annzɛ e nyin yi i kun nin bue’n, i klun jɔ-man su. Ɔ klo kԑ ɔ fa e wunmuan mlↄnmlↄn mandimaan. Laa amuin o, ajulisu amuin o, ɔ fata kɛ e gua be kwlaa ase yɛ e kpↄci be e nguan’m be nun. Akpue nga e fɛli kԑ e nin e si b’ɔ o Nyanmiɛn su lↄ’n e nanti’n, man e flan nun ekun. Man e usa e wun kosan nanwlɛ su: "? Amuin onin mun yɛ be ti fiawa min nguan’n nun-ɔn? ? N yo sɛ nan m’an saci be mlↄnmlↄn nan e nin be y’a bu mlↄnmlↄn? ".
03.4 - ? Ngbacɛ o kristfuԑ’m bé su lafilԑ’n nin mmla klikli’n be afiɛn?
Lele ng’ɔ fa ju yԑ’n, Zuif mun o, nyanmiɛn flɛfuɛ mun o, be kwlaa be bo ti kun mmla klikli’n i nun yiyilԑ’n su. Sanngɛ be kan kristfuԑ’m be wun ndɛ bé su lafilԑ’n ti. Be se kԑ : "Amun kristfuɛ mun, an ti’a sɛsɛfuɛ, afin amun fↄn mmla klikli’n nin mmla’n i nun dan’n. Kɛ amun se kɛ Nyanmiɛn ti sran san, nan kun wuli waka nda’n su’n, i sɔ’n ti Nyanmiɛn i nzowa kpɛlɛ". Zuïf mun nin Nyanmiɛn flɛfuɛ mun be kan kԑ kristfuɛ mun be saci Nyanmiɛn dunman afin be lafi su kԑ Nyanmiɛn yili i wun nglo kԑ sran nsan sa.
? Wafa sɛ yɛ Zezi fa tԑli be su-ɔ ? Zezi blɛ su’n, sran sɔ mun b’a yaci-mɛn i ndԑngan. Ɔ yiyili nun weiin kԑ ɔ nin Nyanmiɛn be ti kun : "Min nin n Si e ti kun" (zan 10 :30). Ɔ nian kɛn-mɛn le kɛ : "Min nin n Si e ti nnyↄn", sanngɛ kun ! I sin ɔ seli kԑ : "N wo min si nun yɛ min Si kusu o min nun". I sin nan b’a trɛ i’n, ɔ srԑli Nyanmiɛn mԑnnin i sɔnnzɔnfuɛ mun : "Man be kaci sran wunmuan kɛ min nin wɔ e ti sran wunmuan’n sa (zan 17 :22). Ndɛ nga mun be yi i nglo weiin kɛ Siɛ, Ba, Wawɛ, be ti sran wunmuan kun. Zezi dili i wun lalo kԑ ɔ nin Siԑ’n be ti kun. E klɔ sran akunndan’n kwla wun-man ndɛ nanwlɛ sɔ’n i wlɛ. "Sԑ sran kun ijɔ-man Nyanmiɛn Wawԑ’n i fanngan nun’n, ɔ kwla se-man kԑ Zezi ti i min" (1 Korɛntfuԑ mun 12:3). Ɔ ti ndɛ nanwlɛ kun b’ɔ o lɛ titi yɛ Nyanmiɛn Wawԑ’n yɛ man be wun i wlɛ-ɔ. Sԑ e yaci-man e wun lԑ nan Nyanmiɛn Wawԑ’n tinngɛ-man e’n, e kwla wun-man wawɛ nun nanwlԑ’m be wlɛ.
Zezi seli kԑ : "Sran ng’ɔ klo min’n, ɔ fa min ndɛ’n su, yɛ n si wa klo i, e bԑ i wun, e nin i e tran" (Zan 14 :23). Zezi boli i kasiɛ kԑ Nyanmiɛn Wawԑ’n ɔ wa tran i sɔnnzɔnfuɛ’m be nun. Ɔ kan kleli be weiin kԑ ɔ nin e si b’ɔ o nyanmiɛn su lↄ’n be ti kun yɛ be nnyͻn’n be wa tran be sɔnnzɔnfuɛ’m be anwlɛn’n nun.
Kristfuԑ’m be su-man nyanmiɛn fanunfanun nsan, Sanngɛ be su Nyanmiɛn kunngba b’ɔ yili i wun nglo kԑ Siɛ, Ba yasua yɛ Wawɛ Saun. Kԑ e se kԑ Nyanmiɛn kunngba’n ɔ yili ɔ wun nglo kԑ sran nsan sa’n, y’a fↄn-man mmla klikli’n, sanngɛ e yiԑli i nuan. Kԑ krist wuli waka nda’n su’n, b’ɔ siesieli e nin Nyanmiɛn e afiԑn’n, ɔ man Nyanmiɛn Wawԑ’n ɔ bali e anwlɛn nun. Wawɛ b’ɔ ti sɛsɛfuɛ’n, ɔ su e bo kԑ e flɛ Nyanmiɛn kɛ e si, yɛ e yo i dunman’n i saun e nguan wunmuan’n nun. Wafa kunngba nga e fa lafi e Si’n su’n, e lafi Zezi su sɔ-ɔ, yɛ e lafi Wawɛ san’n su sɔ-ɔ, yɛ e klo Nyanmiɛn nin e anwlԑn’n kwlaa afin "Nyanmiɛn man i Wawɛ b’ɔ fa mannin e’n, ɔ kle e klolɛ dan nga Nyanmiɛn bɔbɔ fa kloli ye’n, e anwlɛn’n nun weiin" (Rͻmfuԑ mun 5 : 5). Man e si kԑ sran wunmuan bͻ Siԑ’n, Ba’n nin Wawԑ’n be ti’n, ͻ ti fiawa sran nga Nyanmiԑn Wawԑ’n nian wu-mԑn i uflԑ’n i nyrun, yԑ ͻ yo-man kԑ ͻ ‵wun ndԑ nanwlԑ cinnjin sͻ’n i wlԑ.
Nán kristfuԑ’m bé su lafilԑ nga be fa guԑ Siԑ, Ba nin Wawԑ’n be sran wunmuan bͻ be ti’n i wun yԑ nyanmiԑn flԑfuԑ’m be jao-ͻ. Sanngԑ wie mun bͻ be tͻn be wun suԑn kԑ be ti kristfuԑ’n, bé like nga be kle’n, i wun yԑ be jao-ͻ. Be waan Nyanmiԑn’n ti Siԑ, Niԑn yԑ Ba (Surat 5 : 116). Kristfuԑ’m be bͻbͻ be kplin-man ato klelԑ sͻ’n su. Asͻnunfuԑ wie mun be kle like kԑ Mari i Wa yasua’n kunngba yԑ ͻ ti Nyanmiԑn nin-ͻn. Nyanmiԑn flԑfuԑ’m be jao klelԑ sͻ’n wun ekun (Surat 5 : 17, 72), annzԑ kusu klelԑ ng’ͻ se kԑ Wawԑ’n i ngunmin yԑ ͻ ti Nyanmiԑn nin-ͻn (Surat 5 : 73). Nyanmiԑn nuan ndԑ fluwa’n nun’n, Nyanmiԑn yili i wun nglo kԑ sran nsan sa, sanngԑ be nsan’n, be ti Nyanmiԑn kunngba, sa’n kwlaa nun, be sran wunmuan bͻ be ti’n, ͻ ti mandimaan, Siԑ’n ͻ ijͻ i Wa b’ͻ ti i nuan ndԑ’n nun yԑ i Wawԑ’n nun yԑ ͻ sin di junman-ͻn. E kplin-man su kԑ Nyanmiԑn ti Siԑ, Niԑn yԑ Ba Yasua, i kunngba’n, e kplin-man su kԑ Mari i Wa yasua’n i kunngba yԑ ͻ ti Nyanmiԑn nin-ͻn. I sͻ klelԑ liԑ’n, ͻ ti ato klelԑ. E lafi su kԑ Nyanmiԑn ti kun. Sanngԑ ͻ yili i wun nglo kԑ sran nsan sa, Siԑ, Ba yasua yԑ Wawԑ San, be ti Nyanmiԑn kunngba.
03.5 - ? Nguԑ like yԑ Anuansԑ Laa’n kle e Nyanmiԑn bͻ yili i wun nglo kԑ sran nsan sa’n i su-ͻ ?
Anuansԑ Laa nun e wun ndԑ wie mun bͻ be kan Nyanmiԑn i wun nglo ng’ͻ yili i kԑ sran nsan sa’n i ndԑ yԑ be nsan sͻ’n be ti sran wunmuan. Nyanmiԑn flԑfuԑ’m bé fluwa bͻbͻ kwla se’a kԑ ͻ ti’a sͻ.
Jue mun 2 : 7, 12’n ͻ kan sa nga Nyanmiԑn yili i nglo Zezi su i afuԑ akpi i sin nan b’a wu i : "A ti n Wa ! Ndԑkԑn yԑ n wuli wͻ-ͻ". Ɔ wlԑli i nvle’n i su nun kpa kԑ : " Amun ‵koto i bo nan ͻ’a fa-man ya, nan atin nga amun fa su’n, amu’an mlin-man".
Afuԑ ya-nso, i sin nan b’a wu Zezi’n, Ezai klԑli ndԑ tre 7 : 14 nun kԑ : " I sͻ’n ti Anannganman bͻbͻ ͻ wa man amun nzͻliԑ kun. Amun nian, talua bͻ si-man bian’n, ͻ wa wunnzԑ, ͻ wa wu ba yasua kun. Ɔ ′tͻn i dunman Emmaniԑl" (I bo’n kle kԑ "Nyanmiԑn nin e o nun").
Ezai 9 : 5’n i nun yԑ kasiԑ dan’n wo-ͻ : "Afin b’a wu ba kun b’a man ye, b’a fa ba yasua kun b’a man ye. Nyanmiԑn fali sielԑ’n wlԑli i sa nun. Be ′flԑ i kԑ Abonuan, Sa’m be siesiefuԑ, Nyanmiԑn bͻ kwla, Siԑ bͻ o lԑ titi, Aunnjuԑ Wlengbi". Ndԑ nga mun be yi i nglo weiin kpa kԑ Krist ti Nyanmiԑn yԑ ͻ nin Nyanmiԑn be ti sran wunmuan kun.
2 Samiɛl 7 : 12-14 nun’n, Nyanmiԑn boli Famiԑn David kasiԑ kԑ i mma’m be nun kun " ͻ klun ba kun" ͻ wa yo Nyanmiԑn" i wa wie. K’ͻ fin blԑ sͻ’n nun’n, be fali i dunman "Nyanmiԑn Wa’n" be ukali "Mԑsi’n" su annzԑ "David i wa’n" su.
Jue mun 110 : 1 nun’n, e kԑnngԑn kԑ : Anannganman i nuan su ndԑ ng’ͻ kan kleli min Min’n yԑ. Ɔ seli i kԑ : "Tran ase min fama su wa lele man n yi ͻ kpͻfuԑ’m be ase ͻ bo nan n ‵fa be n yo ͻ ja siesiewlԑ". ? Min’m be ti nnyͻn? Cԑcԑ ! Ndԑ nga kle weiin kԑ Siԑ Nyanmiԑn, Ba’n nin Wawԑ San’n be ti sran wunmuan kun.
I bo bolԑ nun’n, Nyanmiԑn ijͻli kԑ sran kpanngban sa : " E ‵yi sran’n kԑ e bͻbͻ sa cԑ, man ͻ fa e" (Bo Bolԑ 1 : 26).
Kԑ be se kԑ Nyanmiԑn Wawԑ’n nin Nyanmiԑn be ti sran wunmuan kun’n, nán kristfuԑ mun yԑ be kpԑli bé ti nun kannin-ͻn. Nyanmiԑn yili i wun nglo sakpa afuԑ akpi-akpi i sin nan b’a wu Krist. ? Wan yԑ ͻ kwla jao Nyanmiԑn i wun nglo yilԑ’n i wun-ͻn ?
03.6 - Nyanmiԑn flԑfuԑ’m bé fluwa’n kan kԑ Krist ti Nyanmiԑn
Nán fluwa nga Moiz klԑli’n be ngunmin annzԑ Jue mun, annzԑ nyanmiԑn nuan ijͻfuԑ’m bé fluwa’m be ngunmin yԑ be kan kԑ Nyanmiԑn yili i wun nglo kԑ Siԑ, Ba Yasua nin Wawԑ-ͻ, nan be nsan’n be ti sran wunmuan kun-ͻn. Nyanmiԑn flԑfuԑ’m bé fluwa’n, ͻ yia krisfuԑ’m be lalo’n i nuan. Sԑ nyanmiԑn flԑfuԑ kun kanngan bé fluwa’n nun kpa nan ͻ tike i awlԑn’n su’n, ͻ ′wun i wlԑ kԑ ndԑ kpanngban be kan kԑ Mari b’ͻ si-a bian’n, i yԑ ͻ wuli Zezi-ͻ. Zezi ti Allah i nuan ndԑ. Kԑ be wu i’n, klͻ sran wie fi i sa ͻ’a wlu-man nun. Allah fԑli i Wawԑ’n wlԑli Mari bͻ si’a bian’n i nun yԑ ͻ wuli Zezi-ͻ (Surat al-Anbiya 21 : 91, al-Tahrim 66 : 12).
Surat Al-Imran 3 :45, al-Nisa 4 : 171 yԑ Maryam 19 : 43, be kan kԑ Zezi ti Allah i nuan ndԑ bͻ kacili sran yԑ ͻ ti wawԑ kun bͻ fin Allah. Ndԑ nga Nyanmiԑn flԑfuԑ’m bé fluwa’n kan’n, be tԑ e su nun kԑ ndԑ nga Zan i Jasin Fԑ’n kannin bͻ anngban’n fa kͻ mmua’n sa " Ndԑ’n wo lԑ lalaa i sin nan Nyanmiԑn a bo ninnge’m be yilԑ bo, Ndԑ nin Nyanmiԑn be o lԑ, Ndԑ sͻ’n kacili i wun sran, ͻ nin ye wa trannin, yԑ e wunnin i anyrunnyan’n" (Zan 1 : 1, 14).
Surat al-bakara 2 : 87, 253 nun nin al-Ma’ida 5 : 110 nun’n, e kԑnngԑn kԑ Wawԑ San’n ͻ wlali Krist i fanngan (annzԑ wawԑ ng’ͻ yo sran saun), k’ͻ yo nan ͻ’a kwla fa ndutre ͻ’a yi anunman b’ͻ fa nguan wlԑli i nun’n. Ɔ yoli kokowefuԑ kun nin bobofuԑ kun be juejue yԑ Allah mԑnnin i atin kԑ ͻ cԑn be nga be wuli mun. Lika kpanngban kpa nun’n, nyanmiԑn flԑfuԑ’m be fluwa’n ͻ kan anuansԑ ng’ͻ o Allah nin Krist nin Wawԑ San’n bé afiԑn’n i ndԑ, ͻ man be di junman lika wlԑ. ? Ɔ yo sԑ ti yԑ nyanmiԑn flԑfuԑ’m be jao Nyanmiԑn nin Krist be wun nin-ͻn ?
Surat Maryam 19 : 21’n kan kԑ : "E yo man ͻ kaci nzͻliԑ kun sran’m be nyrun, aunvuԑ silԑ kun bͻ fin ye’n". Ɔ ti abonuan kԑ Allah ijͻ kԑ ͻ nin sran uflԑ yԑ be o lԑ sa yԑ ͻ flԑ Krist kԑ aunnvuԑ silԑ kun b’ͻ fin Aunnvuԑ sifuԑ’n. Ɔ kle kԑ Krist nin Nyanmiԑn be ti kun.`
Kԑ e kanngan Anuansԑ Laa’n, ͻ nin nyanmiԑn flԑfuԑ’m be fluwa’n be yi i nglo lika kpanngban kԑ Nyanmiԑn ti kun sanngԑ ͻ yi i wun nglo kԑ sran nsan sa. Aklunnjuԑ’n nun’n e nin anz mun e manman Nyanmiԑn e se kԑ : "Anannganman bͻ sie mԑn wunmuan’n, i nzuԑn’n nin klͻ sran liԑ’n ti’a kun, ͻ ti’a kun, ͻ ti’a kun. I anyrunnyan’n ͻ’a de asiԑ’n wunmuan’n" (Ezai 6 : 3). Kԑ Ezai kan flan nun kpԑ nsan kԑ "i nzuԑn’n nin klͻ sran liԑ’n ti’a kun’n" ͻ kle kԑ Siԑ’n ti saun, Ba yasua’n ti saun yԑ Wawԑ San’n ti saun yԑ be kwlaa be ti kun saun yolԑ’n nun.
03.7 - Kristfuԑ mun be su lafilԑ bͻ o Krist su kԑ ͻ ti Nyanmiԑn’n
Krist i sunmanfuԑ’m be kwlaa be kannin kԑ ͻ ti Nyanmiԑn. Nán sa blͻlԑ-ͻ. Pͻl si kԑ be kwla kun i, sanngԑ ͻ kan jrannin su kԑ Krist "ͻ fa Nyanmiԑn bͻ be wun-mԑn i’n" (Kolͻsfuԑ mun 1: 15). Zan kplinnin su kԑ : "Ndԑ’n kacili i wun sran, ͻ nin ye wa trannin, e niԑnnin i anyrunnyan’n, ͻ ti anyrunnyan bͻ sԑ Ba b’ͻ ti kunngba’n i Si mԑn i-ͻ, ͻ ti su (Zan 1 : 14). Piԑr dili i wun lalo seli kԑ : " A ti Krist, Nyanmiԑn b’ͻ lafi-man’n i Wa yԑlԑ wͻ (Matie 16 : 16).
Anyia dan nga krisfuԑ’m be yiԑli Nise lͻ’n, ͻ boli kristfuԑ’m bé su lafilԑ’n i kpͻlԑ kԑ : "Krist ti Nyanmiԑn bͻ fin Nyanmiԑn, Kpajalԑ bͻ fin kpajalԑ’n nun, Nyanmiԑn jrԑin bͻ fin Nyanmiԑn jrԑin’n, be wuli i sanngԑ b’a yi-mԑn i, kԑ Siԑ’n ti’n, i kusu ti sͻ-ͻ".
Nyanmiԑn flԑfuԑ mun nin Zuif mun be si Nyanmiԑn bͻ lԑ-man wunsu’n i nyrun ce ninnge nga be kle’n ti. ? Wan yԑ ͻ kwla yi Nyanmiԑn i wafa ng’ͻ ti’n b’ͻ yili i nglo’n i blo-ͻ ? Nyanmiԑn bͻ kwla sa’n kwlaa yo’n, ͻ fԑli i Wa’n mannin kԑ tԑ yilԑ like sa, k’ͻ yo nan mԑn nunfuԑ’m b’a nyan be ti’n. ? Wan yԑ ͻ lԑ atin se Nyanmiԑn kԑ nán man ͻ yo i sͻ-ͻ ? Nyanmiԑn o i tiaun olԑ. Krist o lԑ i sin nan Nyanmiԑn ͻ’a yi ninnge mun. Ɔ kacili i wun sran nan ͻ ‵siesie mԑn’n nin i Si be afiԑn, nan ͻ ‵fa nglo lͻ aunnjuԑ’n man sran mun yԑ ͻ ‵de mԑn’n i ti. Ɔ’a yo-man sa tԑ fi le, k’ͻ yo nan ͻ’a tu mԑn’n i sa tԑ mun’n. Zan batԑm yofuԑ’n ͻ yili sa nga ti yԑ Nyanmiԑn flԑli Krist’n i nglo : "An ‵nian Nyanmiԑn Bua gbanflԑn’n b’ͻ wa fԑ i wun yi mԑn’n i ti tԑ’n yԑ" (Zan 1 : 29). Nyanmiԑn fa e kacili i klun mma mun, ͻ man e kwla flԑ Nyanmiԑn kԑ e Si, afin ͻ yacili e sa tԑtԑ’n kwlaa cԑli e. Krist yili sran’n kwlaa be ti tԑ, nán krisfuԑ’m be ngunmin-ͻn. Ɛndu mun o, Buddafuԑ mun o, Zuif mun o, nyanmiԑn flԑfuԑ mun o, ͻ wie be nga be waan Nyanmiԑn nu’an lԑ mun o, Krist yili be kwlaa bé ti tԑ. Be kwlaa nga be lafi i su bͻ be sͻ i nun kԑ bé Min ͻ nin be Defuԑ sa’n, ͻ man be anannganman nguan. Nyanmiԑn yili i bͻbͻ i wun nglo blԑ bͻ be yoli Zezi i batԑm Zurdin’n nun’n : "Min anwlԑn su ba’n yԑ, i su yԑ m’an fa n wla’n kwlaa m’an gua-a" (Matie 3 : 17). ? Wan yԑ ͻ kwla tannin Nyanmiԑn i aniԑn ng’ͻ fin nyanmiԑn su lͻ’n i atin-ͻn ?
03.8 - ? Nguԑ ti yԑ mmla klikli’n wo lԑ-ͻ ?
Mmla klikli’n wo lԑ kԑ ͻ yo nan e klo Nyanmiԑn. Moiz boli sa ng’ͻ fata kԑ e yo’n su kleli ye : "Amun ‵klo Anannganman amun Nyanmiԑn’n kpa, amun ‵fa amun wla’n kwlaa guԑ i su, amun ‵fa amun wunmiԑn’n kwlaa yo like ng’ͻ kle kԑ amun klo i’n" (Mmla’n 6 : 5). Ɔ ti kun ti nnyↄn, wie nun-ͻn e klo Nyanmiԑ ͻ man e nanti kԑ i Wawԑ’n kle e kԑ e nanti’n, annzԑ e klo-mԑn i ͻ man, ͻ man e nanti e klun klo nantilԑ. Sԑ e klo Nyanmiԑn’n, e bu i akunndan, e sie e su i nuan ndԑ’n bo yԑ e yo like ng’ͻ jͻ i klun’n, e tran nguan’n nun i ti yԑ e minndԑ i kԑ yasua bͻ ͻ’a tra bla ase’n ͻ minndԑ i soman’n sa, ͻ kanngan fluwa nga i soman’n klԑ be blԑ i’n, ͻ kanngan flan nun. Sanngԑ be nga be ka bé wun tule’n su, bͻ be kaci é sin si Nyanmiԑn kpafuԑ’n, san bé wla ′fi Nyanmiԑn i ndԑ’n yԑ bé anwlԑn’n bͻ ti ketewa’n ti’n, san be ′tͻ Nyanmiԑn i ya bͻ ͻ wa jao’n nun.
Be nga be klo Krist’n, be yaci bé wun lԑ man Nyanmiԑn Wawԑ’n tinngԑ be. Be nyan sa tԑ yaci cԑlԑ yԑ be nanti Nyanmiԑn Wawԑ’n i kwlalԑ’n nun. Bé nguan’n kaci kpԑkun be fa bé Si afin be srԑ cԑn’n kwlaa kԑ man bé Si i dunman’n yo saun bé nguan’n nin bé aja’n nun. Sԑ e klo Nyanmiԑn sakpa’n, e ′kpԑ e nyin i wun yԑ ye uka ye su. Cԑn’n kwlaa ͻ wunnzin e akunndan’n nun, ͻ man e nyan e ti nin nyanmiԑn mma’m be kwlaa yԑ e nin i e di junman lika wlԑ. Be nga be klo Nyanmiԑn’n, be fuan amuin’n kwlaa bé nguan’n nun yԑ be fa bé wun mantan aeguԑ uflԑ bͻ i nun nvialiԑ nun sa nga’n fiteli weiin like nga e su lafilԑ’n nin e nguan’n taka su’n i nun’n. Nvialiԑ nun sa sͻ’n yԑlԑ kԑ: "Nyanmiԑn yԑ ͻ ti sran klofuԑ nin-ͻn, ͻ man sran ng’ͻ klo sran’n, wuun ͻ nin Nyanmiԑn b’a kaci sran wunmuan, yԑ ͻ nin i be tran" (1 Zan 4: 16).