Previous Lesson -- Next Lesson
2. Dib u soo nooleynta ruuxiga ah ee Efesos (Falima 19:1-20)
FALIMA 19:8-12
8 Haddaba sunagogga ayuu galay, oo meeshaas ayuu saddex bilood geesinimo kaga dhex hadlay, isagoo dadka la doodaya oo u sheegaya wax ku saabsan boqortooyada Ilaah. 9 Laakiin kolkii qaar qaar adkaaday oo aan rumeynin, oo ay dadka wax badan ku caayeen Jidka hortiisii, ayuu ka tegey oo dib uga noqday kuwii caqliga lahaa, oo maalin walba ayuu maalin walba doodiisa ka dhigi jiray iskoolka Turannos. 10 Oo tanuna laba sannadood socotay, in kulli dadkii Aasiya degganaa ay wada maqleen ereyga Rabbi Ciise, Yuhuudda iyo Gariigtaba. 11 Haddaba Ilaah wuxuu gacmaha Bawlos ku sameeyey cajaa'ibyo aan caadi ahayn, 12 sidaas aawadeed in jidhkiisa kuwii bukay ama jeebbooyin ay ka soo baxeen kuwii bukooday, cudurkiina wuu ka tegey oo jinniyadii sharka lihiina waa ka baxeen.
Ilaa iyo imaatinkiisii ugu horreeyay ee Masiixa, calanka taariikhda adduunka wuxuu ahaa aasaaska, koritaanka, iyo dhameystirka boqortooyada Ilaah ee dhulka. Dhammaan horumarka siyaasadeed, kacaanka, diinta, iyo kobcinta dhaqaalaha ayaa umuuqda dhalashada muuqaalka boqortooyadan, oo ah Ilaaha Aabbaha ah. Ciise wuxuu faafiyaa boqortooyadan ruuxiga ah, ee ku sii dhex qarsoon isaga. Isagu waa Boqorka rabaani ah, iyo Sayidkii sayidyada. Isagu uma tudhin dadka, xitaa xumaantooda, laakiin wuxuu u soo diray Ruuxa Quduuska ah, oo tukashada lagu dhex shubay qalbiga kuwa badan. Tan iyo wakhtigii Masiixu u soo muuqday boqortooyadii Ilaah weli waa qarsoon yahay, oo wuxuu ku dhex jiray kaniisadda runta, isagoo ku dhex faafay quduusiinta ammaanta leh oo ah kuwa nool ee Ilaah. Weliba waxaan kaloo filaynaa inuu Masiixu muuqdo mar labaad, si ay u caddaato dhammaan uunka oo dhan in isagu yahay Sayidka ammaanta, iyo in guushiisa guusha uu si farxad leh u dhex marayo dhammaan waddamada. Boqortooyada Ilaahay ma gaadhay tuuladiina, magaaladaada, iskuulkaagii? Masiixu wuxuu yidhi: "Halka laba ama saddex ay ku soo ururaan magacayga, anigu halkaasaan joogaa iyaga."
Wacdiyadii Bawlos ee ku saabsanaa boqortooyada Ilaah waxay ahayd mowduuca laga wada hadlay ee sunagogga Yuhuudda ee Efesos. Tani waxay socotay muddo saddex bilood ah. Oo dadkii Axdigii hore oo dhammuna way dhegaysteen isagii, maxaa yeelay, nin kasta oo Yuhuud ah wuxuu rajaynayaa inuu muujiyo xoogga Ilaah ee dhulka jooga. Si kastaba ha noqotee, Bawlos wuxuu u tegey iyagii, oo ku yidhi, Boqortooyadu mustaqbalka ma iman, waayo, haatan waa timid. Boqorka waa dhashey, wuu noolaa, waa la dilay, wuu dhintay, wuxuu xanaaqay cadhadii Ilaah, wuxuuna tirtiraa dembiyadeenna, oo wuxuu u aaday Aabbihiis, halkaas oo uu weli ku sii wado oo uu boqortooyadiisa dhiso.
Bawlos ugama uusan tashan boqortooyada Ilaah sidii mawduuc falsafadeed, laakiin wuxuu ku dhawaaqay, wuxuu dalbaday in si buuxda looga gudbiyo, wuxuuna codsaday in loo hibeeyo Boqorka rabaaniyiinta ah. Diinteennu ma aha oo keliya fikirka ilaahnimada, ama sharci sare, oo aan la adeegsan karin. Taa bedelkeed, waxay ku lug leedahay qabashada qof nool, Ciise Masiix, kan ka adkaaday dhimashada iyo Shayddaanka.
Dhagaystayaashii Efesos oo dhami ma aha kuwa la socdaa wacdinta Bawlos. Dhammaantood dhammaantood ma wada toobadkeenin, qaarkoodna way sii adkaadeen. Way ka soo horjeedeen rasuulkii oo si xun bay u caayeen. Hase yeeshe waxa la yaab leh waxay ahayd in dadweynaha aysan sameynin wax dadaal ah oo ay ku aamusiyaan, laakiin ay aammusnayeen, si ay u arkaan kooxda guuleysata. Bawlos wuxuu go’aansaday inuu gooni ka soocayo, maxaa yeelay wacdinta injiilka looma jeedin inuu noqdo mid tartami kara, laakiin muujinta, keenista badbaadada iyo madax furashada. Kan maqla oo adeecana waa la badbaadiyey, oo kan Masiixa u aqbala inuu Badbaadiyaha qaaska yahay weligiis wuu noolaan doonaa.
Qaar ka mid ah dhagaystayaasha ayaa go'aansaday inay noloshooda u dhiibaan Ciise gebi ahaanba. Way raaceen, xertii noqdeen, oo waxay doonayeen inay wax ka sii bartaan Sayidkooda nool. Bawlos wuxuu ka soocay kooxdan, mid u diyaargarowga boqortooyada Ilaah, iyo kuwa caayaya iyo kuwa aan danayn. Wuxuu ka dhex abuuray xertii kaniisad nool.
Ujeeddooyinka loo baray iyaga, Bawlos wuxuu ku hawlanaa iskuul, ama qol lagu dhigto. Isagu ma barin wax dhagaystayaasha sabtida oo keliya, laakiin maalin walba wuxuu quudilaa ruuxiisa kuwa gaajaysan ee kibista nolosha. Sidee layaab leh! Bawlos wuxuu ku dhaqmay ganacsigiisa subaxii iyo galabtii, isagoo gacmihiisa ku shaqaynayay noloshiisa. Markaas buu injiilka wacdiyey, duhurkii, fiidkii, iyo xilligii nasashada. Ninkan reer Tarsos wuxuu la buuxsamay jacaylka Ilaah, oo waxaa ka buuxsamay hadiyado nimco. Isagu nafsaddiisa ayuu u bixiyey boqortooyadii Ciise. Bawlos wuxuu dadka ku wacdiyey oo ka shaqeynayay labadan sano oo dhan xoogga qalbigiisa iyo jidhkiisa in kastoo ay liidato. Nimcada Masiixu waxay ku fiicnaatay daciifnimadiisa.
Qaar badan oo ka mid ah tuulooyinka iyo dadka ku nool Efesos ayaa u orday inay arkaan Yuhuudi qariibka ah. Waxay kaga hadlaan isaga suuqa, kulamada haweenka, iyo goobahooda dhalinyarada. Wuxuu ahaa mowduuca laga wada hadlay. Dhammaantood waxay dareemayeen inuusan Bawlos keenin fikradaha falsafadeed ee madhan ama fikradaha, laakiin inay xoogga Ilaah si toos ah isaga uga soo baxayaan iyaga. Quluubtooda waa la dhaqaaqay, waa la cusbooneysiiyay, rajadii waxay bilaabeen inay ka soo baxaan rajo la’aan.
Ilaah wuxuu muujiyey awoodo aan ahayn sida loo wada siman yahay ee dabiiciga. Waqtigii Masiixa dadka qaar baa laga bogsiiyey taabashada dharka Masiix, markay la xiriirtay iyaga. Laakiin halkan dad ayaa ku bogsiiyey dharkii Paul markii laga qaaday. Qaar badan baa laga bogsiiyey hooskii Butros oo ag marayay. Xataa dhar-jilicsan iyo dambas, oo lagu maydhay jidhkiisa oo uu wejiga uga tirtiray dhididkiisa, ayaa loo qaaday kuwa buka. Hadday Masiixa rumaystaan cudurradooda waa laga eryay. Haddaba fiirso! Bawlos ma uusan samayn mucjisooyin iyo calaamooyin, laakiin Ilaah wuxuu ku xoojiyey xooggiisa xaggiisa. Cudurrada waa la bogsiiyey, iyo jinniyadiina sharka leh waxaa laga eryay masaakiinta xagga rumaysadka xagga Masiixa, kaas oo Bawlos uu rasuulkiisu ahaa.
Soo nooleyn weyn oo xagga ruuxa ah ayaa ka bilaabatay gobolka Aasiya, sida noole kale oo aan waligiis ka dhicin gobol kale oo Badda Mediterranean ka ah. Dhowr sano ka hor Bawlos wuxuu ku fikiray inuu keligiis tago Efesos, si uu halkaas ugu wacdiyo. Laakiin Ruuxa Quduuska ah ayaa ka horjoogsaday inuu aado caasumada, oo rasuulku adeeco hoggaanka Ruuxa ayaa loo jiiday Yurub. Haddaba, markii labaad, wuu diiday jirrabaadda oo kuma sii joogi Efesos, in kasta oo ay suurtagal tahay. Hase yeeshe, wuxuu sameeyey oo nidar galay, isagoo addeeca Eebihiis. Tani waa sababta Ciise nool u xaqiijiyay addeeciddiisa. Wuxuu furay in kastoo uu ahaa khasnadihii boqortooyadiisa oo uu muujiyay xooggiisa. Ciise wuu joogaa, firfircoon, iyo Badbaadiyaha, meel kasta oo dadku addeeco Ruuxiisa.
DUCADA: Aabahayaga jannada, waxaan kugu weyneyneynaa, socodsiinta guushu ee wiilkaaga oo maanta noo yimid. Waxaan kaaga mahadcelineynaa awoodda rabbaaniga ah ee ka timid iskutallaabta. Na caddee inaan dhammaystirno addeecidda. Will will will will come will will will will will will will will will will will will will will will will will will doonistaada ayaa la samayn doonaa, Boqortooyadaadu ha noo timaado annaga iyo dunida oo dhan.
SU'AALO:
- Sidee boqortooyadii Ilaah uga muuqatay Efesos?