Previous Lesson -- Next Lesson
1. Abtirsiinta Ciise (Matayos 1:1-17)
MATAYOS 1:9-11
9 … aaxaasna wuxuu dhalay Xisqiyaah. 10 Xisqiyaah wuxuu dhalay Manaseh, Manasehna wuxuu dhalay Aamoon, Aamoonna wuxuu dhalay Yoosiyaah. 11 Yoosiyaah wuxuu dhalay Yekonyaah iyo walaalihiis waagii Baabuloon loo kaxeeyey.
Boqortooyadii Ashuur waxay xoog ku heysatay Bariga Dhexe. Waxay ku taallay inta u dhexeysa Tigris iyo Niil. Boqortooyada yar ee yahuudda ah ee ku hareeraysan Qudus waxay qodax ku ahayd isha gumaysiga. Marka reer Ashuur waxay bilaabeen inay hareereeyaan magaaladii nabada 701 BC oo go’doomintii waxay si lama filaan ah u istaagtay iyadoo la kaashanayo Rabbiga markii ciidankii Sennacherib ay ku dhacday belaayo oo qiyaastii 185 000 oo askari ay wada dhinteen hal mar.
Waagaas waxaa Yeruusaalem degay boqor cibaadaysan oo magiciisa la odhan jiray Xisqiyaah. Wuxuu dhinac ka wada shaqeeyey Ishacyaah, nebigii sharafta badnaa. Rabbiga ciidammadu wuxuu u muuqday Ishacyaah oo u soo diray nebi xoog badan inuu u yeedho boqorkooda iyo dadkiisaba si ay u toobad keenaan oo ay u rumaystaan aaminnimada Kan ugu sarreeya. Dadka Yuhuuddu way gilgileen, laakiin iyagu iskama beddelmin, umana cusbooneysiin cibaado. Taabadalkeed, waxay kusii socdeen nolol fudud oo sharaf leh.
Boqol sano kadib mucjisadan rabbaaniga ah, boqorka cibaadada leh Yoosiyaah wuu yimid wuxuuna sameeyay dibuhabayn xagjir ah oo daboolaysa arimaha diinta iyo bulshada. Kolkaasuu dadkii soo ururiyey, oo wuxuu dhegahooda ku akhriyey kitaabkii sharcigii oo macbudka laga dhex helay. Oo isagu wuu hagaajiyey macbudkii Rabbiga, oo wuxuu sameeyey amarradiisii in dadku quduus wada ahaado. Laakiin, maadaama sharcigu uusan lahayn awood uu dembiga kaga adkaado, musuqmaasuqu wuu ka qoto dheeraa wixii muuqday.
Waqtigaas, Ilaah wuxuu soo diray nebi xoog badan oo la yiraahdo Yeremyaah (626-580 BC) oo dadkiisa uga digay in boqortooyada koonfureed ay dhaafi doonto. Wicitaankiisii xamaasadda badnaa ee ahaa inuu toobad keeno ayaa maanta na soo jiidanaysa. Nebigu si weyn buu ula dhibaatooday silcintii boqorradiisa maxaa yeelay wuxuu arkay dhamaadka boqortooyada wuxuuna qabiilkiisa ugu yeeray inay siyaasiyan dhagaystaan caqliga una dhiibtaan cadowga.
Waqtigaas, reer Ashuur waxaa lagu jebiyey Mesobotamiya. Baabuloon waxay qaadatay wax badan oo kamid ah dhaqankii Asuriya iyo hantidii, waxayna ku qasabtay qabiilka reer Yahuudah inay bixiyaan amaan aad u sareysa boqorka cusub ee Baabil. Oo markay Yuhuuddu ku caasiyoobeen Baabiliyiintii 597 BC, ciidammadii Nebukadnesar waxay ku soo duuleen oo qabsadeen Yeruusaalem dib u dhac la'aan, oo boqorkan ayaa dadka Yuhuudda ah u soo bandhigay fursad ay ku leeyihiin saraakiishooda oo u kaxaysteen. Kuwii haray waxay ahaayeen kuwo indha la 'oo aan xitaa ka fikirin daciifnimadooda xagga ruuxa iyo siyaasadeed. Qabiilkan yari wuxuu caasiyey 587 BC dhalashadii Sidqiyaah, natiijadaasna, magaaladoodii waa la burburiyey oo dhammaantood maxaabiis baa loo kaxaystay.
Xukunka Ilaah kama reebi doono kuwa uu doortay haddii ay musuqmaasuqaan oo ay ka fogaadaan isaga oo aan toobad keenin. Jacaylkiisa quduuska ah ee uu iyaga u qabo ayaa ah ujeedada ciqaabtan oo kale si loo keeno toobad si uu u sii daayo maxaabiista una cusbooneysiiyo.
SALAAD: Rabbiyow iga raalli noqo maskaxdayda cidhiidhiga ah. I bar sida aan maskaxdayda u beddelo inaanan dahab, ama raaxo, iyo hub toona u qaadan sidii ilaah noloshayda. I sii Ruuxaaga Quduuska ah si uu iigu daahiriyo dabeecadda la aqbali karo ee runta, daahirnimada, jacaylka iyo is-diidmada, sida dhaqanka Masiixaaga ee dunida. Boqortooyadaadu ha timaado, doonistaada waxaa lagu samayn doonaa intaan noolahay sida jannada oo kale.
SU'AAL:
- Sidee buu Ilaah u ilaaliyay boqortooyadii koonfureed, sidee buu ugu gacangeliyey maxaabiis ahaan?