Previous Lesson -- Next Lesson
b) The Days of Moses (Ọru 7:20-43)
ỌRU 7:35-36
35 Mozis nka, onye ha juru aju, si, onye mere gi onye-isi na onye-ikpé? Onye a ka Chineke zitere ka ọ buru onye-isi na onye-nbu aputa n’aka mọ-ozi nke mere ka ọ hu ya n’ọhia. 36 Onye kpọpụtara ha, mgbe o gosichara ihe ịtụnanya na ihe iriba ama n'ala Ijipt na n'Oké Osimiri Uhie nakwa n'ọzara afọ iri anọ.”
Umụ mmadụ jụrụ Mozis mgbe o ji ozi nzọpụta nke mba wee bịakwute ha. Chineke, ka ahuru ya ka o weta ndu ime mmuo, ya mere o di ka Jizos, ndi ndi obodo ya juo kwa. Kaosinadị, Chineke kwesịrị ntụkwasị obi nye Jizọs ma kpọlite ya n'ọnwụ, ka O wee gbapụta ọtụtụ ndị ohu mmehie. Otu n’ime mkpesa e boro Stivin bụ na ọ jụrụ Mozis. Ma, Stivin buliri aha Mozis ma jiri utu aha ndị kacha elu kpọọ ya. Ọ kpọrọ ya onye ọchịchị na onye mgbapụta, onye bụ isi nke ndị ya, onye tara ahụhụ ime ka ndị ya dị isi ike na-emekọ ihe ọnụ na Chineke. N’otu aka ahụ, Kraịst bụ isi nke nzukọ Ya, ezi Onye Nnapụta na Mgbapụta. Ọ na-edu ụmụ nwoke na ụmụ nwanyị niile nke mmụọ, n'ịdị nsọ, gakwuru Nna ya, ka o wee mee ka ha guzosie ike na ọgbụgba ndụ ọhụrụ ya!
Stivin kwuru na mmụọ ozi nke ocheeze Chineke, onye na-anọchite anya ọdịdị Chineke, sooro Mosis nọrọ afọ iri anọ n'ọzara. Mozis, agadi nwoke ahụ adịghị ike n'ime onwe ya, n'enweghị ike ọ bụla nke ikwugide okwu. O nwere obi ọjọọ banyere oke ibu ọrụ nke inye ọtụtụ ndị ya nri ụbọchị n'ọzara. Ma mmụọ ozi nke Onye-nwe jidere ya n'aka wee duru ya zoo site na nzọpụ, na-adọpụ ya na mmegide kpụ ọkụ n'ọnụ. O kwere ka o me nke oma n'etiti ike nke ochichiri, wee were ike di uku tinye ya nma site na ike nke Chineke. Mozis abụghị onye ọchịchị na onye mgbapụta n’onwe ya. Otodi, Chineke ekpughere ike ya n’ebe ogbenye no, ma nyere ohu ya aka kemgbe afọ iri anọ.
Anyị onwe anyị nwekwara Onye-nwe na-enwe mmeri na Onye Nnapụta nke na-emere anyị ọrụ, na-enweghị enyemaka nke ndị mmụọ ozi. O mere ka Chineke puta ìhè n’anu-aru, ma O na-edu ndi Ya, ndi a hoputara site na mba niile na ndi mmadu, n’usoro mmeri Ya. N’etiti n’ọzara nke ọchịchịrị anyị n’eluigwe na ụwa anyị na-esoro ya, otuto, ekele na otuto.
EKPERE: O Onyenwe anyi Jesu Kristi, anyi n’ekele Gi, nihi na Gi bu isi ulo uka, na Onye Nzoputa anyi kwesiri ntukwasi obi. I ghapuru anyi n'okpuru nku gi. Site na nri gị, anyị na-adị ndụ, ọ bụkwa site na ikwesị ntụkwasị obi anyị ka anyị na-aga n'ihu. Na Onwe Gị, onye na - agaghị ahapụ anyị, anyị na - ewuli ọdịnihu anyị.
ỌRU 7:37-43
37 Nka bu Mozis ahu nke gwara umu Israil, si, Onye-nwe-ayi Chineke gmere gi onye-amuma, nke di ka mu onwem site n’umu-gi. 38 Onye a bụ onye nọ n'ọgbakọ nke nọ n'ọzara na mmụọ ozi ahụ gwara ya okwu n'ugwu Sainai, ya na ndị nna anyị, onye natara okwu nile dị ndụ inye anyị, 39 Onye nna nna anyị hà. Anaghị m erube isi, mana a jụrụ. Ha we laghachi n'Ijipt, 40 we si Eron, Mee ayi chi ka ayi g beforeje n'iru ayi; Mozis a nke mere ka anyị si n’ala Ijipt pụta, anyị amaghị ihe mepụtara ya.’ 41 Ha wee nwa ehi nwa ehi n’ụbọchị ndị ahụ wee chụọrọ arụsị ahụ àjà, wee andụrịa ọ inụ n’ọrụ aka ha. 42 Chineke wee tụgharịa nyefee ha ka ha fee ofufe nke ụsụụ ndị agha nke eluigwe, dị ka e dere n'akwụkwọ nke ndị amụma, 'youlọ m achụrụ m anụ ụlọ na anụ àjà dị ka afọ iri anọ n'ọzara, ụlọ Izrel? 43 I were-kwa-ra ulo-ikw of nke Molok na kpakpando nke chi Refahan, ihe-oyiyi nke unu mere iji fee ofufe; m ga-eburu gị gafee Babịlọn.'”
E boro Stivin ebubo ebubo nkwulu megide ma Mozis ma iwu ahụ. O bu ya mere o ji kwuwaa ugboro ise n’ichebe ya, na-eji ngosi ngosi “nke a”, na Mozis nwere onodu puru iche n’ihu Chineke, nke nwoke ozo nweghi n’Agba Ochie. Onye kachasi ihe nile gwara ya okwu (amaokwu 35, 36, 37, 38, 40). Mozis bụ onye ogbugbo n’ọgba ochie. O nwere, n'oku ihe egwu nke onwu, rigoro ugwu aala anwu anwuru na anwuru oku, ebe o zutere mmụọ ozi nke Chukwu.
Stivin zoro aka n'iwu nke Mozis natara site na Chineke, dịka “okwu dị ndụ” na-esite n'obi Chineke, nke enyere n'aka mmụọ ozi nye onye nnọchi anya ndị ọgbụgba ndụ ahụ. Stivin akpọghị iwu ahụ dị ka akwụkwọ na-emebi emebi, nke nwụrụ anwụ, kama ọ bụ ntuzi aka na ndụ, iyi nke na-esite n'ịdị nsọ Chineke. Onye n thedebe iwu gadi ndu rue mgbe ebighi ebi.
Stivin nwere nchegbu, n'ihi na kama ibuli Mozis elu na iwuli iwu elu n'ihu kansụl dị elu, ọ chọrọ ime ka ha mata na ma ya ma ụka Ndị Kraịst agatụbeghị onye ogbugbo nke agba ochie. Ha ekwuteghị okwu megide ya. Ndi Israil, ha onwe ha, ghoro ya otutu oge ma gọnarue ya. Ha bụ ndị nnupụisi. Stivin kwuru, na nmalite nke okwu ya, na ndị ohu n'Ijipt aghọtaghị Mozis, na ha achọọ igbu ya. Ọ gha agbala ọsọ n'ihi na ndị ya jụrụ enyemaka ya. Ma Chineke ahọpụtawo ya ka ọ bụrụ onye ndu nke ndị jụrụ Ya, ma mee ka o nwee ihe ịga nke ọma n’iguzogide isi ike ha.
Mgbe onye ahọpụtara bịakwutere Chineke ịnata iwu nke ọgbụgba ndụ ahụ, ndị na-eso ụzọ ya hapụrụ ya, ma chigharị obi ha n’ebe Onyenwe anyị nọ. Ha tụkwasịrị uche na ndụ okomoko, ma chọọ ife ife nwa ehi ọla edo kama ichere onye ogbugbo ha, onye egbuola oge site na nzuko ya na Chineke.
Okwuchukwu a nke Stivin kwuru mgbe ọ na-agbachitere ya jupụtara n'ihe ime mmụọ. Dịka Mozis si na Chineke pụọ ogologo oge, wee lọghachi iji gosipụta ndị nke Agba Ochie, otu a ka Kraịst na Nna Ya nke eluigwe na-anọ taa. Ọ ga-alaghachi n'oge nke ya, gbasaa udo ya n'ụwa. Ndị Juu n’oge ahụ atụkwasịghị onye ndu ha obi, dị ka ụmụ nwoke taa atụkwasịghị Kraịst obi. Kama, ha na-agba egwu gburugburu nwa ehi ọlaedo maka ọdịmma. Ha na-ekwu maka teknụzụ na ngwa agha dị egwu, na-anya isi maka ihe ha na rọketi, na-ahụghị Chineke, ma ọ bụ na-amata na ikpe Ya na-abịakwasị ha dịka igwe ojii.
Stivin gosiri ndị ikpe ya na ọ bụ ikpe Chineke mere ka a dọrọ Israil n’agha, n’ihi na ha hapụrụ Ya. Ikpe a emeghị otu mgbe, mana were nwayọ. Chineke gbaghaara ndị mmadụ na ọgbụgba ndụ mgbe ha dabaara n'ikpere arụsị, nwee anyaukwu, tụkwasị Gụ kpakpando, ma fee ofufe n'ebe mmụọ ndị mmụọ ọjọọ bi. Ha na-efe chi niile gbara ha gburugburu ma na-anabata echiche ọ bụla ma ọ bụ ihe ọ bụla na-atọ ha ụtọ. Ha lere ya anya na o di nma na ha ejigide ihe omuma nke Chineke anaghi ahu anya, ya mere hahoro ipubere olu nke Mmuo Nso ya na-ekwu na ak onuche ha. Nke a bụ ihe dị mkpa na-akpata ikpe niile. I na-anụ Chukwu na Okwu Ya? Ji obi ụtọ you na-eme uche Ya, ozugbo na kpamkpam?
Stivin zigaara ndị na-ege ya ntị (amaokwu nke 37) nnukwu atụmanya nke Mozis meghere ha. Chineke ga-esi n’etiti ha họpụta onye-amụma nke ga-adị ka Mozis, onye, dịka onye ogbugbo, ga na-eduzi obi ndị na-eso ụzọ ya n’ebe ihu ọma na ike nke Chineke dị. Ndi nile nuru okwu n’ulo elu ahu matara na nkwa ochie a bu ihe banyere Mozis n’abia n’abia. Onye-amụma a na-abịa ga-ehiwe ọgbụgba-ndụ ọhụrụ, na-akwado ndị na-eso ụzọ Ya n’ụzọ dị mma, ma mee ka ha na Chineke nọrọ n’obodo. Ndị Kraịst maara amụma a, gụnyere Stivin, onye ghọtara amaokwu a na-ekwu maka Jizọs.
N'ụzọ otu a, Stivin gbachitere ọnọdụ ya n’ebe Mozis na iwu dị. Ọ mara, n'otu oge, nnupụ-isi nke ndị ya, ma duzie ha gakwuru Kraịst, onye nwere olileanya pụrụ iche nke mmezu maka iwu na nguzobe ọgbụgba ndụ ọhụrụ. Agbachitere Stivin siri ike, n'otu oge ahụ, enyeworị onye dị umeala n'obi onyinye amara nke mmụọ nsọ.
EKPERE: O Chineke di nso, gbaghara anyi maka obi anyi. Nyere anyị aka ịghọta Ọkpara gị, ajụ ajụ ya, mana rube isi n'okwu Ya, ma chere Ya. Kwee ka mmụọ gị kwenye anyị n’ime ọgbụgba ndụ ọhụrụ, na-eke n’ime anyị ịdị umeala n’obi, ịhụnanya na okwukwe.
AJUJU:
- Gini bu isi ihe ato nke okwu Stivin gwara ndi otu ulo uka maka Mozis na iwu?