Previous Lesson -- Next Lesson
7. Bulus a Atina (Ayyukan 17:16-34)
AYYUKAN 17:22-29
22 Sa'an nan Bulus ya miƙe a tsakiyar Tudun Arasa, ya ce, “Ya ku mutanen Atina, na lura cewa ku masu ibada ne ƙwarai da gaske. 23 Gama sa'ad da nake zagawa, ina duban abubuwan bautarku, har ma na tarar da wani bagadin da yake wannan rubutu cewa, Ga Allah wanda ba a san shi ba. Saboda haka, wanda kuke bautawa ba da sani ba, Shi nake sanar da ku; 24 Allah, wanda ya yi duniya da abin da ke cikinta, tun da yake Ubangijin sama da ƙasa, ba ya zama a cikin gidajen da aka yi da hannu. 25 Kuma ba a bauta masa da hannuwan mutane ba, kamar dai abin da yake buƙata ne, tun da yake Yana ba dukkan rai, numfashi, da dukkan abubuwa. 26 Kuma Ya sanya daga kowa ce jini kowane mutum na mutane su zauna a kan duk fuskar duniya, kuma Ya kayyade lokacin da aka rigaya ya faɗi, da kuma iyakokin mazaunin su, 27 Don haka, sai su nemi Ubangiji, Da fatan za su iya Ku nemi tsari da shi ku neme shi, ko da yake bai yi nisa da kowannenmu ba; 28 Gama ta gare shi muke rayuwa, muke motsi, muka kuma kasance, kamar yadda waɗansu mawaƙanku ma suka ce, 'Domin mu ma zuriyarsa ce.' 29 Saboda haka, tun da yake mu zuriyar Allah ne, bai kamata mu yi tunanin cewa Yanayin Allah kamar zinare ne ko azurfa ko dutse, wani abu mai kama da zane da dabara na mutum.
Atina babban birni ne mai kyau, amma Urushalima ta fi shi girma. Hilolocks a kusa da Atinas, filayen da teku, ana yin su kamar kiɗa na kwalliya. Amma Urushalima tana kama da bagadi, an kewaye ta da shinge da tuddai na hukunci da alheri. Bulus ya tsaya a tsakiyar fasahar Helenanci, a tsakiyar al'adun Atiniya, a cikin inuwar Patenon, kusa da haikalin Minava. Ya yi ƙoƙari ya yi rayuwa don Allah na gaskiya, Mahalicci, Mabuwayi, da Mai mulkin duka. Bulus bai yi wa'azin Almasihu gicciye ba, domin masu sauraron sa ba zasu fahimci gafarar ba, kuma ba sa neman sa. Bai bayyana dukkan ka'idodin imaninsa ba, bai kuma amsa buƙatun mutane ba. Bugu da kari, bai sanar da ma'anarsa ta ruhaniya ba, wanda ya ɓoye daga masu sauraron sa. Ya yi musu wa'azin cewa su sami ceto. Ya fara da mataki na farko, tsoron Allah, wanda shine farkon hikima. Mai wa'azi mai hikima yayi ƙoƙari ya 'yantar da Atinayawa daga imaninsu ga alloli da yawa. Ya so ya jagorance su zuwa ga kadaitakar Allah, ya nuna musu hisabi a gabansa, domin su yi bincike game da nufin Sa. Kawai kenan zasu iya tuba kuma su yi rawar jiki a gaban Mai Tsarkinsa.
Bulus bai la’anci masana falsafa da masana ba saboda jahilcinsu na ruhaniya. Ya ƙasƙantar da kansa a gaban addini na mutuntaka, ya girmama kyakkyawar niyyarsu, duk kuwa da cewa allolinsu da yawa sun ɓata rai. Manzo zai iya bambanta tsakanin mutanen da suka rasa da kuma yanayin da suka rasa. Bai ƙi wanda ya ɓata ba, amma ya miƙa masa abin da yake nema. Duk mutane suna ɗokin Allah. Amma abin baƙin cikin shine, basu san shi ba, kuma ba zasu iya zuwa wurin shi da zunubansu ba.
Bulus ya miƙe a tsakiyar girman kai masu girman kai kuma ya faɗi da gaba gaɗi cewa ya san Allah da ba a san shi ba. Wannan Allahn da ba a san shi ba, wanda yayi wa'azin sa, ya ɓoye musu. Wani bakon abu shine Atinawan, a cikin kishin addininsu, basa son barin wani abin bautawa wanda ba za su san su ba. Don haka suka gina bagade ga allahntaka wanda ba a sani ba, inda suka miƙa hadayu don kiyaye kansu daga fushinsa. Bulus yayi amfani da wannan bagadin arna a matsayin hanyar haɗi tsakanin bautar gumaka da bangaskiyar sa. Yin amfani da shi ya nuna wa masu sauraronsa cewa akwai Allah Makaɗaici guda ɗaya, wanda ke kulawa, har wa yau, sama da ƙasa, gajimare da iska. Ya riƙe tekuna da hannayensa, sarakuna, da taurari. Har ma ya ƙidaya gashin kanmu. Duk muna cikin mawuyacin hali, a cikin shekarun zamaninmu ta fasaha, don zurfafa shiga cikin ɗaukakar Allah mai girma, mahaliccin dukkan komai. Dole ne mu gane da gaskiya cewa sabbin kimiyyar kimiyyar lissafi, kemistri, ilmin halitta, da ilmin taurari, suna nufin bayyana ikon sa mara iyaka ne. Allah Rayayye ya fi tunaninmu, ya kuma fi gaban ganewarmu. Ya kirkiro karamin kwanyar mu don kwakwalwar mu. Dukkan halittu ne, amma Shi halittar ne. Mun rabu da shi saboda zunuban mu. Wannan shine dangantakar da ke tsakanin mutum da Allah. Duk muna bukatar sanin Allah mahalicci sabuwa, kuma dole ne mu karkatar da tunanin mu zuwa gare shi, domin kada mu lalatar da kimiyya, fasaha, maza da kudi, ta hanyar mance da Allah na gaskiya.
Allah mai girma ba ya bukatar bauta ko sadaukarwa, gama shi mai tsarki ne, mai girma ne a cikin kansa. Bai dogara da taimakon mutane ba, kuma baya neman abinci ko hadayu. Haka kuma, baya cikin kurkuku ko majami'u ba a tsare shi ba. Ba a nuna masa Ruhunsa cikin gumaka ko kuma baƙin duwatsu. Allahnmu kyauta ne da daukaka. Yana aiwatar da tsare-tsarensa a cikin halittar rayuwa akai-akai a cikin mutane, dabbobi, da tsirrai. Hatta da sabon taurari ana yin su gwargwadon nufin Sa, daga haske, gas mai kuskure, kafin a barsu cikin tsauri. Wanda ya yi wa Mahalicci biyayya ya yi aikin farko a gare Shi. Ayyukan godiya da bautarmu ba makawa ne idan mun san ɗaukakarsa. Ta wannan hanyar Bulus yayi ƙoƙarin 'yantar da masu sauraron sa daga gaskatawa ga gumaka na zinare da haikalin marmara. Ya yi kokarin kai su ga Allah, Mahalicci mai girma.
Daga nan sai manzo ya yi ishara da shi ga Wanda yake Sarauta, wanda yake tsoma baki cikin tarihin mutane. Ya halicce mu daga Adamu, ya ba da umarni ga kowace al'umma, kuma ya sa mutane su ci gaba, duk da ƙarfin zunubi da ke rayuwa a jikinsu. Duk wanda ya kiyaye dokokinsa tsarkaka ya zauna. Amma wanda ya bar Allah ya nitse yana cikin nutsuwa ta son kai. Allah mai jin ƙai ya ba kowane kabila da kowane mutum lokaci don tunani, lokaci don ganin gwaninta da nasara. Ya shirya musu iyakokin wuraren da ya kamata su zauna. Kuma wanda ya nisanci girmama Allah to shi ma ya rasa hakkinsa. Muhimmin aikin dukkan mutane shine neman Allah da daukaka shi. Ofarsar muradinmu ba zai iya zama kuɗi, ɗaukaka, iko, ko kimiyya ba, sai dai Allah Rayayye da kansa. Duk mutumin da ba ya shiryuwa ga Allah, ya bata. Shin kana neman Ubangijinka ne, ko rayuwarka tana jujjuya kanta? Kuna guduwa ne bayan maƙasudin da za a lalata, ko kuwa kuna tsaye a kan Mai bayarwa? Shine kadai Mahaliccin rayuwa na yau da kullun, wanda yake kulawa da mutane daidai da ayyukansu.
Allah Maɗaukaki ba ya zaune a kan gajimare, kuma ba ya zama a cikin gidajen da aka yi da dutse, domin shi Ruhu ne, kuma yana ko'ina. Ba ya cikin rashi ko nesa da mu, ko kuma kusancin kowa ga mu. Yana kusa da ku. Yana jin duk maganar da kuka faɗi, kuma ya san duk tunanin ku. Lamirinku yana bayyana a gabansa. Yana nuna kowane wuri a ciki, kamar haikalin jikin mutum yana bayyana kafin wutar lantarki ta kayan aikin likita. Ba kwa iya ɓoye wani abu daga gare Shi. Lamirinka ya bayyana zunubanka.
Duk wanda yasan kiran Allah a garemu, duk da cewa mu masu zunubi ne, kuma yana rawar jiki gaban ƙaunar Allah, yana bauta masa, wanda ya sanya mu cikin kamannin sa. Don yin bayani game da wannan babban alaƙa tsakanin Allah da mutum, Bulus ya nakalto daga masanin Falsafa na Girka, yana cewa: “Mu zuriyar Allah ne”. Wannan magana tana da ban tsoro. Tushen halittarmu bata tashi daga komai ba, matacciyar magana, ko mugunta. Mu daga Allah muke, kuma muna cikin sa. Shine hanya da kuma makamarmu. Tunaninmu dole ne ya kasance ga Allah kaɗai, in ba haka ba muna yin zunubi. Babu hotunan zane, ko gine-gine masu tsini waɗanda suke haskakawa kamar zinariya a hasken rana, ko kowane tsarin falsafancin da zai bayyana ɗaukakar Allah ga wannan duniyar. Kowane mutum zuriyar Maɗaukaki ne, ana kuma kiransa don a tabbatar da hotonsa cikin shi.
ADDU'A: Ya Allah mai tsarki, Kai ne ka halicci duniya, kuma Ka riƙe ta cikin haƙurinka. A cikinka muke raye, kuma a cikin rahamarKa muke ci gaba. Muna gode maka saboda soyayyar ka. Da fatan za a jagoranci tunanin mu, a kowane lokaci, zuwa gare Ka.
TAMBAYA:
- Waɗanne mahimman tunani uku ne a farkon farkon wa'azin Bulus a gaban masana falsafa na Atina?