Waters of Life

Biblical Studies in Multiple Languages

Search in "Cebuano":
Home -- Cebuano -- The Ten Commandments -- 09 Seventh Commandment: Do Not Commit Adultery
This page in: -- Afrikaans -- Arabic -- Armenian -- Azeri -- Baoule? -- Bengali -- Bulgarian -- CEBUANO -- Chinese -- English -- Farsi? -- Finnish? -- French -- German -- Gujarati -- Hebrew -- Hindi -- Hungarian? -- Indonesian -- Kiswahili -- Malayalam? -- Norwegian -- Polish -- Russian -- Serbian -- Spanish -- Tamil -- Turkish -- Twi -- Ukrainian? -- Urdu? -- Uzbek -- Yiddish -- Yoruba?

Previous Lesson -- Next Lesson

IKA 6 NGA TAPIKO: ANG NAPULO KA SUGO - ANG PAG PROTEKTA SA DIOS GAMIT ANG PARIL ARON ANG TAWO DILI MAHAGBONG
Ang Pagpasabot sa Napulo ka mga Sugo diha sa Exodo 20 gikan sa lamdag sa Ebanghelyo

09 - ANG IKAPITO NGA SUGO: AYAW KAMO PANAPAW



EXODU 20:14
“Ayaw kamo panapaw.“


09.1 - Ang Kahugpongan ug Katuyoan sa Kaminyoon

Ang Dios nagbuhat sa tawo sa Iyang panagway; diha sa dagway sa Dios Siya nagbuhat kaniya, Siya nagbuhat kanila lalaki ug babaye. Siya nagpili kanilang duroha aron magpadan-ag sa Iyang imahen. Sila duroha pariho sa maong espirituhanong ang-ang. Ang relasyon sa babaye ug lalake ngadto sa Dios maoy sekreto sa ilang pagmahal ug dignidad.

Ang Dios nagbuhat sa usa ka babaye alang sa usa ka lalaki. Ang pasabot nga Siya wala magbuhat ug duha, tulo o upat ka mga asawa alang kaniya. Ang Dios mao ang ikatulo nga persona sa matuod nga pakigsaad sa sakramento sa kasal.Iyang gihatagan ang duroha ka pares sa usa ka hunahuna, usa ka tumong, gitul-id ang duroha ug gihimo sila nga managsama sa esprituhanong bahin. Siya naggiya kanila sa sakripisyo nga kinabuhi diin ang iyang gugma maoy pasalig sa paghingpit. Siya nga nahigugma sa Dios makahigugma sa iyang kapares. Ang Dios sa Iyang grasya nagbugkos sa duha ka dalo nga tawo nga mag-ipon, ang tuyo nga ang duroha makabuntog sa ilang kahakog pinaagi sa gahom sa Iyang kaaghop.

Ang Dios nagbuhat sa babaye gikan sa lalaki, ug dili mahimo nga ang lalaki gikan sa babaye. Usa ka Judio nga magtutudlo nagpahayag nga ang Magbubuhat wala magkuha sa gusok gikan sa ulo sa lalaki aron ang babaye adunay awtoridad labaw kaniya, ni wala kuhaa sa tiil sa lalake aron ang lalake motunob sa babaye. Siya mikuha gikan sa iyang kilid aron ang babaye motindog sa iyang kilid, motabang kaniya, hingpiton siya ug magpaambit kaniya sa iyang mga palas-anon.

Sa wala pa mahulog ang tawo sa sala, ang ngalan sa babaye mao si isha, ang Hebrohanon porma nga babaye si ish, ang lalake, diin ang letra nga “a” mao ang bugtong ilhanan sa babaye nga kaliwat ni Sem sa kataposan nakaplagan diha sa duroha sa Arabik ug Hebrohanon. Ang babaye nagpasabot nga managsama ra sa lalake sa tanang butang ug sa tanang mga katungod. Dili ikatingala nga ang lalaki mobiya sa iyang amahan ug inahan. Ang Dios nag-ingon, ug mokupot sa iyang asawa ug dili puwede nga ibaliktad. Daghan ang kinahanglan maghinulsol ug tugotan ang batan-on nga bana sa pagbiya sa iyang pamilya aron magkinabuhi sa kalinaw uban sa iyang asawa. Ang duroha kinahanglan magporma sa kinaugalingon nga pamilya ug paggugol sa ilang mga kinabuhi nga nagtipon sa presensiya sa Dios, nagporma sa lig-on nga panaghiusa sa espiritu, kalag ug lawas. Ang gugma sa pakighilawas ug pangandoy kini maayo nga mga gasa gikan sa Dios aron pagpatunhay sa pagtahod sa relasyon sa kaminyoon uban sa katuyoan nga makaangkon ug mga anak pinaagi sa grasya sa Dios. Dili puwede nga mahitabo nga ang Dios nag-isip nga ang gugma sa pakighilawas diha sa kaminyoon ingon nga hugaw o dili putli, apan gipanalanginan ug balaan hangtod nga ang lalaki nagkinabuhi atubangan sa Dios ug matinud-anon sa iyang usa ka kapares.


09.2 - Pagka Permanente sa Kaminyoon

Ang kaminyoon natuis sa dihang ang duroha ka kapares nahisalaag gikan sa ilang pakigsandurot sa Dios. Ang pagkahulog sa tawo sa sala nagsugod sa iyang espiritu ug kalag, dili sa iyang lawas. Ang tawo nahugawan pinaagi sa garbo sa usa ka daotan. Ang babaye ug lalake gusto nga mahisama sa Dios. Kining temtasyon nagsugod sa hunahuna sa tawo ug kabubut-on ug miresulta sa dako nga silot diin maoy hinungdan sa tanang natois nga bahin sa kinabuhi. Ang babaye magpailalom sa lalaki ug dili na niya masabtan kon unsaon pagsabot ang kinabuhi niining kalibotan pinaagi sa iyang kaugalingon. Unya ang babaye kinahanglan nga manganak sa mga bata pinaagi sa daghang kasakit samtang ang lalake manlimbasog ug trabaho sa tunokon nga mga kaumahan ilalom sa malisod nga mga panghitabo. Ang kamatayon sukad sa una nahimong mga bayad sa sala.

Ang pagkahulog sa tawo ngadto a sala nakaapekto ug dako sa kaminyoon, apan ang pagminyo ug usa nagpadayon pagpuyo human ang tawo nagrebelde batok sa Dios. Sa walay suwerte, ang mga tao sa Daang Tugon nagsugod sa pagkuha ug pipila ka mga asawa, diin naghatag kanila ug seryoso nga mga problema. Sila usab nagdala ug dagko nga kalisdanan sa ilang mga anak pinaagi sa dili pagtuman sa Dios sa pagkinabuhi ingon nga magminyo ug usa. Kang Ismael ang kamagulangang anak ni Abraham, diin ang Islam nag-ila kaniya ingon nga amahan sa tanang mga Arabo ug mga Muslim, atong makita ang talagsaong panig-ingnan sa pagpadugay sa kasakitan nga nagsugod gikan sa dili pagkamatinumanon ni Abraham, ang tawo sa Dios. Dili kini sekreto nga ang mga gubat nagsugod tali sa mga kaliwat sa duroha ka mga igsoon gikan sa usa ka amahan,ug nagtay-og sa Duol nga Sidlakan hangtod karong mga adlawa.

Si Jacob adunay mga anak sa iyang paborito nga asawa nga si Raquel, uban ang iyang unang asawa nga si Lea ug unya bisan pa sa iyang mga kirida. Si David nahimong mamumuno human siya mahigugma sa usa ka minyo nga babaye, apan siya sinsero nga naghinulsol. Daghan ang nakasala sama kang David, apan pipila lang ang naghinulsol sama kaniya! Kitang tanan kinahanglan magmemorya sa Salmo 51 ug magsundog sa tinuod nga paghinulsol niining tawo sa Dios. Ang maalamon nga si Solomon mibuhat sab ug binuang ug dili husto sa dihang siya nagminyo ug ginatos nga pagano nga mga asawa ug gitugotan sila nga ipaila ang ilang langyaw nga mga diyos sa ilang nasod. Kining mga diyos-diyos ang hinungdan sa iyang mga katawhan sa pagbiya gikan sa matinud-anon nga Dios.

Ang daghan ug asawa o bana wala pa matangtang bisan hangtod karon sa Israel. Ang mga Judio kinsa mibiya gikan sa nasod sa Arabo makahimo pagtipig sa ilang mga asawa. Ang diborsiyo ug ang pagminyo pag-usab kini subay sa balaod kon ang unang asawa dili makaanak ug mga lalaki.

Bisan ang Dios mitugot sa pagminyo ug daghan sa Daang Tugon ug bisan pa ang nakasala mag-antos sa mga sangpotanan sa ilang mga sala, Siya nag-balaod nga ang mga mananapaw nga lalaki ug mananapaw nga babaye kinahanglan batoon hangtod mamatay (Levitico 20:10-16; Deuteronomio 22:22-26). Maglisod kita pagtuman, apan magkurog kita sa pagbasa sa listahan sa mga silot diha sa balaod ni Moises sa nagkalain-laing porma sa pagpanapaw nga hangtod karon gihimo, sa pribado man o publiko. Bisan sa sulod sa mga pamilya ug sa mga kabanay ang pagbuhat sa pakighilawas mahitabo diin kini pagasilotan sa kamatayon sa mga partisipante. Wala tugoti ang mga bayot diha sa Bibliya; kini usab pagasilotan uban sa kamatayon. Labaw nga mangilngig niining tanan atubang sa Dios sa dihang ang lalake ug babaye makighilawas sa mga mananap. Walay pakighilawas nga gitugotan sa Dios gawas sa modelo sa kaminyoon tali sa bana ug asawa. Si bisan kinsa ang mosupak sa gitukod sa Dios nga sugo mailalom sa tunglo ug pagahukman sa Dios. Ang tibuok kalibotan kanunay nagkinahanglan sa tinuod, ug mapadayonon nga paghinulsol ug putli nga hunahuna, kasingkasing ug buhat.


09.3 - Pag-antos gumikan sa Pagpanapaw

Ang pagpanapaw dili lamang magsugod sa usa ka pares nga adunay pakighilawas sa uban, apan kini nag-una sa hinay-hinay nga paghimulag gikan sa Dios ug, human niana, mahimulag gikan sa giminyoan nga pares. Apan si bisan kinsa ang magpabilin sa pakigsandurot uban sa Dios nagpakita sa lalom ug hamtong nga gugma sa iyang pares sa kinabuhi, ug siya dili mohimo ug pananapaw niini nga kahimtang. Niini kasagaran ang pagkunhod ug pagkaguba sa spiritual, pagbati ug lawasnong pakigsandurot mahitabo sa dili pa ang pagpanapaw. Ang magtiayon dili na makasabot sa matag usa ug natidlom sa hinayhinay ngadto sa lapok sa sala.

Ang limbong sa panagtiayon kadaghanan magsugod sa hunahuna. Ang hunahuna maghulagway sa mga madanihon nga mga larawan diin, kon dili ibton ug badlongon sa ngalan ni Hesus, magpagapos sa kadaot. Ang tawo mangita sa kataposan nga ibutang kining mahugaw nga mga damgo ngadto sa buhat ug tuyoon sa pagbuhat ug sala. Ang laing tawo mahimong madani, ug mabihag sa sala hangtod ang duroha mahulog ngadto sa tentasyon nga dili na mapugngan. Ang tanlag mahimong makamata sa sinugdanan, apan kon kanus-a ang rebelyon magpuno sa kasingkasing kini mogahi, ug ang pagpanapaw mahimong dili lang batasan apan kini usa ka pagpugos nga gawi. Bisan pa niana gikan sa sinugdanan ang kaugmaran sa iyang sala, ang mananapaw nakahibalo nga ang iyang buhat dili matarong ug mahugaw. Siya nga nagsugod sa pagpakasala kinahanglan magpadayon niini. Ang sala mahimong gahom nga magmaneho sa usa nga nag-abli sa iyang kaugalingon niini, apan salamat sa Ginoo, nga adunay walay kataposang paglaom sa kagawasan gikan sa sala. Si Hesus miingon, “Si bisan kinsa ang nagpakasala ulipon sa sala… Apan kon ang Anak naghatag kaninyo ug kagawasan, mahimo gayod kamo nga tawo nga gawasnon. (Juan 8:34-36). Ang grasya ug espiritu sa atong Ginoong Hesu-Kristo motisok sa pinakalalom nga mga bahin sa tawhanong tanlag, ug kini makahinlo ug makaayo sa hingpit. Ang uban nga ulat ug temtasyon magpabilin apan ang dugo ni Hesu-Kristo magahinlo kanato gikan sa tanang sala ug naghatag ug gahom kanato aron mabuntog ang mga temtasyon. Kon ang Anak sa Dios maghatag ug kagawasan sa usa ka tawo, siya gayod gawasnon.


09.4 - Gipanindot nga kaminyoon diha kang Hesus

Si Hesus nagkonperma sa usa lamang ka panagminyo ug naghatag sa kamahinungdanon nga ang panag-hiusa sa lalaki ug babaye usa ka malungtaron nga panag-uban. (Mateo 19-4-6). Siya mitubag sa Iyang mga kontra nga nag-ingon, “Wala ba kamo makadungog niini nga sa sinugdanan ang Dios naghimo kanila nga lalaki ug babaye ug nag-ingon siya, “Tungod niini ang lalaki mobiya sa iyang amahan ug inahan ug motipon sa iyang asawa ug silang duha mahimong usa”? Busa dili na sila duha kondili usa lamang. Tungod niini dili bulagon sa tawo ang gihiusa sa Dios. (tan-awa usab sa Marcos 10:1-12).

Pinaagi niining mga bersikulo si Hesus miila sa matang sa tulo ka personas nga natukod taliwala sa Dios, sa lalake ug sa babaye, diin siya nagpatik uban sa Balaang Espiritu sa mga kasingkasing sa iyang mga sumusunod. Siya nagabalaan sa atong mga espiritu, kalag ug lawas, mitugot kanato nga mahimong templo sa buhi nga Dios ug mag-ugmad sa kinabuhing minyo ngadto sa gamay nga paraiso diin ang Ginoo mopuyo ug mohari. Ang kapasayloan sa mga sala pinaagi sa dugo ni Hesus naghatag kanato sa usa ka kalag, putli nga lawas ug nagmugna sa presko nga palibot sa tibuok pamilya. Diha kang Kristo, ang kinabuhing minyo maghatag ug bag-o nga kahulugan, usa ka kalidad nga bulahan, ug naghatag sa kaminyoon ug bag-ong katuyoan. Ang bulawanon nga patakaran mao nga walay Kristohanon nga magminyo sa usa ka dili magtutuo o dili Kristohanon. Ang paghigugma kang Hesus nagpasabot sa paghigugma sa imong kapikas sa kinabuhi ug mag-alagad kaniya nga matinud-anon hangtod sa kamatayon.

Dili si Hesus o ang Iyang mga apostoles nagdili sa tawhanong pagbati ug pagdili nga maibog ngadto sa babaye. Sila wala magkanselar sa pagpasakop sa babaye ngadto sa lalake. Apan ang Balaang Espiritu mogiya sa magtiayon sa pagpaubos ug pagkaaghop sa tanang mga bahin sa kinabuhi. Si apostol Pablo nagsugo sa matag lalake nga higugmaon ang iyang asawa ingon nga si Hesus nagsakripisyo sa Iyang kaugalingon alang sa Iyang iglesia. Ang tinuod nga gugma dili lang aron pag-apil-apil sa mga pangandoy nga dili mapugngan, apan diha sa pag-alagad sa usa ka kapikas inubanan sa respeto. Ang pagpugong sa kaugalingon moabot gikan sa pagpabilin diha sa Balaan Espiritu diin ang kaminyoon dili mahimo nga lawasnong katagbawan lamang, apan ang pagserbesyo sa kaminyoon diha matag-usa nga makahimaya sa Dios.


09.5 - Ang Kaminyoong sa Bag-ong Tugon

Si Hesus nagapahimutang sa hataas nga sukdanan sa pagputli sa espiritu, kalag ug lawas. Siya miingon, “Si bisan kinsa ang molantaw sa usa ka babaye uban sa daotang tinguha nakapanapaw na ngadto kaniya sulod sa iyang kasingkasing” (Mateo 5:28). Pinaagi niining sukdanan ang tanang tawo nagpakita nga makasasala atubangan sa balaan nga Dios. Atong gikinahanglan ang pagsugid sa atong mga sala sa Dios nga prangka kay walay usa nga matarong atubangan sa Dios. Atong isugid ang atong mga hingpit nga sala sa pakighilawas ingon nga basehanan sa atong pagkabinalaan sa tulonghaan ni Hesus. Kitang tanan nagkinahanglan sa pagkabuak sa kaugalingon atubangan sa walay kinutoban nga maghuhukom, kinsa sa maong panahon mao ang maaghop nga karnero sa Dios kinsa nagpas-an sa sala sa kalibotan. Ang matag usa kinsa moduol Kaniya mamatarong, mahinlo ug mabalaan, hangtod nga aduna pay panahon sa kaluwasan.

Sa dihang ang mga kadagkoan sa nasod nagdala sa babaye nga nadakpan sa akto nga nanapaw ngadto kang Hesus, Siya wala magdula sa iyang sala, apan pagkahuman Siya mitugot sa mga kadagkoan sa paghunahuna sa ilang kaugalingon, Siya misugo nga batoon ang babaye sumala sa Balaod.

Apan Siya naghimo ug gamay nga hangyo: ang tawo kinsa walay sala maoy molakaw sa unahan ug molabay sa una nga bato. Unya ang tanan gitusok ug natandog nga sila makasasala sa ilang mga konsensiya. Apil kanila ang mga labawng mga pari, mga kadagkoan ug mga apostoles ni Kristo mismo. Ang matag-usa mibiya sa hilom. Sa kataposan si Hesus ug ang babayeng mananapaw ang nahabilin. Karon kinahanglan nga Siya batoon na uban sa unang bato kay si Hesus lamang ang bugtong tawo nga nabilin nga walay sala. Apan Siya wala mobato kaniya. Siya miingon kaniya nga muoli sa ilang balay ug dili na magpakasala pag-usab. Si Hesus ba nakasupak sa balaod pinaagi sa wala niya pagbato sa babaye? Wala! Hinuon, Iyang gikuha ang iyang sala ngadto kaniya ug nagpakamatay siya puli kaniya. Mao nga siya adunay katungod sa pagpasaylo sa iyang sala. Ang kamatayon lamang ni Hesus sa krus nagpahigawas sa mga mananapaw gikan sa mapait nga hukom. Ang matag-usa kinsa makabuhat ug pagpanapaw sa hunahuna, sa pulong o sa buhat makakaplag ug kaluwasan kang Hesus lamang ug Kaniya nga gilansang sa krus.

Si Hesus nagdili sa diborsiyo ug nagpamatuod sa walay katapusang panaghiusa sa managtiayon. Ang matag-usa kinsa namalandong sa kaminyoon nagkinahanglan nga mag-ampo nga maghunahuna mahitungod niini nga tikang. Ang lalake angay nga mangutana, “Siya kaha ang usa nga gitudlo sa Dios alang kanako o ako siyang gipili gikan sa hakog nga motibo? Kami ba magkauyon sa mahitungod sa edad, sa kinaiya, sa mga talento, sa edukasyon ug sa pamilya? Kana ba nga laing tawo mobarog nga lig-on sa tulo ka persona sa Dios? O siya ba adunay taphaw nag pakigrelasyon sa Dios? Kanang mga pangutana ug uban pa, kinahanglan ipataas ug hunahunaon uban sa pag-ampo samtang adunay panahon sa pagdesisyon. Ang pagpakigbulag sa manag-uyab labaw nga maayo kay sa musulod sa pakigsaad sa kaminyoon kon ang magtiayon dili magkauyon.

Ang pakighilawas sa wala pa maminyo kinahanglan gayod likayan. Kon imong gihigugma ang imong pangasaw-onon imo siyang pasidunggan ug dili nimo hugawan ang iyang konsensiya o magdaot sa iyang dungog. Walay usa nga makasiguro nga siya mabuhi pa hangtod sa kasal. Mao, ingon nga usa ka batan-ong lalake kinahanglan makakat-on sa pagpugong sa kaugalingon sa pag-andam sa kinabuhing minyo. Unsay mahitabo kon ang imong asawa nagsakit nga dili ka puwede makighilawas kaniya? Ang gugma dili lang lingaw-lingaw, apan nagkinahanglan ug paglimod sa kaugalingon ug sakripisyo. Kung adunay usa nga moingon nga dili ko kahulat hangtod sa kasal, mas maayo pa nga dili siya magminyo, kay dili siya magdahom nga siya matinud-anon sa ulahi. Si Kristo nagtawag kanato sa pagpugong sa kaugalingon, dili sa pagtagbaw sa lawasnong pagbati, kini hingpit nga kalainan sa gihimong pagdasig sa telebisyon o sa ubang mga relihiyon.

Ang pangandoy sa pakighilawas dili hugaw sa iyang kaugalingon; kini gasa gikan sa Dios diin kita angay nga magpasalamat. Bisan pa niana, ang tawo nagkinahanglan sa pagkontrol sa iyang pangandoy ug sa dili pagtintal ni bisan kinsa. Mahitungod sa hamtong kinsa nag-abuso sa usa ka bata, si Hesus miingon, “Mas maayo pa nga hiktan ug dako nga galingang bato ang iyang liog ug itambog siya sa lawod” (Mateo 18:6). Mapig-ot nga hukom ang naghulat sa maong tawo. Si bisan kinsa ang mangabuso sa mga bata dili makapanunod sa gingharian sa Dios gawas kon siya maghinulsol nga sinsero ug mobiya sa hingpit sa iyang sala(1 Corinto 6:9-11). Ang tinuod nga gugma dili magbuhat ug daotan kang bisan kinsa.

Ang mga babaye usab nagkinahanglan nga maandam sa ilang kapares sa kinabuhi samtang sila magsunod kang Hesus. Kini dili sayon sa atong panahon nga adunay law-ay nga pelikula, mahilas nga mga magasin ug brutal nga mga pasundayag sa telebisyon diin kini nagsugod sa impiyerno, dili sa langit. Ang maayo nga Kristonahong pamilya o ang grupo sa bantan-on nga sentro kang Kristo makatabang ngadto sa hinayhinay nga kaugmaran sa espiritu, kalag ug lawas. Ang batan-ong babaye mas maayo nga makaduol kang Hesus. Siya magtubo ug maglakaw nga protektado sa tanang mga temtasyon. Ang babaye dili kinahanglan nga mangita ug bana uban sa bahandi o taas nga mga grado, apan siya kinahanglan nga makaila sa kalainan sa bag-ong kasingkasing nga anaa sa batan-ong lalake, ug kon siya magahimo sa iyang trabaho nga makugihon ug matinud-anon. Ang mga bunga sa Espiritu mas labaw nga importante kay sa lakinhon nga mga atraksiyon. Ang Ginoo nag-ingon, “Ang daotan walay kalinaw”, kini matuman sa kinabuhing minyo.

Apan dili nato linglahon ang atong kaugalingon: ang halas nakaplagan bisan pa sa paraiso. Walay kasegurohan o kalinaw ang kinabuhi sa tawo gawas kon magtugyan kang Hesus o magpabilin diha kaniya. Siya lamang ang bugtong makahimo sa pagtabang kanato sa pagbuntog sa mga temtasyon. Tungod walay usa kanato nga nagkinabuhi nga gawasnon sa sala, kita angay mga magsugid sa atong mga sala ug mga kalapasan kang Hesus. Kon malangan ka sa pagsugid, ang sala maoy magmando kanimo. Duol sa Ginoo ug Siya mopahigawas kanimo diha dayon. Dagan ngadto Kaniya sa matag higayon nga ikaw sulongon sa mga temtasyon.

Ang kasal angay nga pagabuhaton sa ngalan ni Hesus ug, kon puwede, ang seremonya diha sa simbahan, aron handumon ang bulahan nga kinabuhi. Ang kuwarta, sapot, ug maayong panglawas ug kalibotanon nga mga kinaiya dili maoy sentro sa kinabuhing minyo, apan ang Ginoo ug ang Iyang mga Pulong diin naggarantiya sa grasya ngadto sa grasya alang sa diosnon nga magtiayon. Si Hesus miingon, “Unaha pagpangita ang Gingharian sa Ginoo ug ang Iyang pagkamatarong, ug ang tanang mga butang igadugang nganha kanimo.” (Mateo 6:33). Bisan sa kahimtang nga dili makahimo o baog kana nga kaminyoon mahimong magmalampuson. Ang magtiayon makadawat sa espisyal nga panalangin ug langitnong kaalam sa pag-alagad kang Hesus sa daghang mga pamaagi. Sila mahimong magsagop sa mga bata nga walay ginikanan o sa mga matinabangon nga mga bulohaton alang sa Ginoo. Kon ang kaminyoon giplano nga wala ang Dios nga Amahan, Hesus ug Espiritu, ang pagkasala sa kaminyoon ug diborsiyo maoy nagpaabot, tungod kay ang dili magtutuo walay paglimod sa ilang mga kaugalingon ug ang ilang tibuok nga pamaagi naka sentro sa makaugalingon pagkabuhi. Si bisan kinsa ang magminyo sa hamubong panahon (mut’a) o magtipon pagpuyo nga walay tukma nga termino o base sa pagsulay wala makasabot sa tawhanong panghunahuna ug mga sekretong lawasnong pagkinahanglan diha sa lalake o sa babaye ug kulang sa kahadlok sa Dios. Ang kagawasan nga walay pagtuman sa pagtuo mao kini ang abli nga pultahan sa kagubot. Ang katarong sa pagkatawo mao ang basehan sa matag kultura, mao nga dili tentalon ang Dios nga atong Ginoo, ang Magbubuhat. Ang Balaang Espiritu wala magtugot sa kahugawan, sa pagbaligya sa unod, dili angayan nga mga sapot, hugaw nga komedya, naghingapin nga pagkaon, pagkapalahubog o pagtumar ug mga druga. Mao kini ang ilhanan sa kahugawan nga nagdaot sa mga kasingkasing, naghilo sa mga hunahuna ug nagguba sa minilyon nga mga lawas. Duha ray padulngan, kita nagpuyo sa kalibotan ilalom sa awtoridad sa yawa, kinsa mao ang prinsipe niining kalibotan, o ba kaha kita nagkinabuhi diha ni Kristo, ang bugtong Manluluwas kinsa naglig-on kanato sa atong mga kahuyangon. Ang atong kalibotan nahimong hilabihang kahilig sa kuwarta ug kini dili sumala sa mga batasan sa mga magtutuo ni Hesu-Kristo, kinsa nakapanunod sa Iyang kaputli ug sa Iyang pagkabalaan.


09.6 - Ang Kaminyoon gikan sa Panan-aw sa Muslim

Ang Islam naghatag ug espisyal nga mga balaod diha sa Sharia alang sa kaminyoon ug miangkon nga ang Europa ug ang Amerika makabangon lamang gikan sa moral nga pagkahagba kon dawaton nila ang Sharia.

Si Muhammad nagtugot sa iyang mga sumusunod hangtod upat ka asawa. Bisan pa siya nagtugot mut’a nga kaminyoon diin nahitabo sa hamubong panahon ingon nga gikasabotan, sa piho nga kantidad sa kuwarta (Sura al-Nisa 4:4,24). Ang iyang sumusunod mga maisugon nga mga mangugubat ug maabilidad nga mga negosyante. Kasagaran sila halayo sa ilang mga panimalay sa taas nga panahon ug sila gusto nga tagbawon sa ilang lawasnong pagkinahanglan. Ang pagdisiplina ug ang paglimod sa kaugalingon dili hilisgotan sa mga lalake sa Islam, apan sa mga babaye lamang. Ang nagtukod sa Islam mismo naminyo subay sa balaod sa trese ka mga asawa, walay labot sa iyang Judio, Kristiano ug pagano nga mga kirida.

Sa kasagarang nasod sa Islam ang lalake makahimo sa pagdiborsiyo sa iyang asawa bisan sa walay igong rason. Siya makaminyo pag-usab kaniya sa sulod sa duha ka mga bulan nga dili na magbayad sa bag-o nga prisyo ngadto sa pangasaw-onon kon siya nagbasol sa pakigdiborsiyo kaniya. Gitugot sa balaod, bisan ang ikaduhang pagpakig diborsiyo ug ikaduhang pagpakigminyo pag-usab. Apan kon ang Muslim sa iyang pakigbulag sa iyang asawa sa ikatulo nga higayon siya dili na makaminyo pag-balik kaniya gawas kon kini opisyal nga minyo una sa laing lalake. Kon kining kataposan nga bana nakigdiborsiyo nausab sa babaye, unyapa siya mahimong maminyo pag-balik sa iyang unang bana. Unsay dagan sa hunahuna sa babaye nga sama niini? Siya gipakasama sa usa ka tipik nga kasangkapan sa balay ug wala giila nga kapares uban sa buhi nga kalag kinsa managsama sa iyang bana sa respeto, katungod o obligasyon aron ang magtiayon magkinabuhi sa panaghiusa sa espritwal ug makabuntog sa mga problema sa kinabuhi nga nag-ipon.

Ang Muslim sama sa patriarka sa iyang kaugalingong pamilya adunay katungod hangtod sa upat ka asawa. Apan adunay kondisyon nga sila higugmaon niya nga pareho. Kon siya mohatag sa usa ka asawa ug gasa siya kinahanglan mohimo siya niini sa ubang niyang mga asawa nga pareho. Kon ang anak sa usa ka asawa makadawat ug bag-ong mga sinena, kinahanglan nga mopalit siya alang sa tanang mga anak sa tanang mga asawa ug bag-ong mga sinena sa mao gayod nga kalidad. Kasagaran sa nga Muslim dili magminyo ug labaw sa usa ka asawa sa mga hinungdan nga maka ekonomiya. Labot pa ang pagminyo ug daghan ginahimo sa gihapon nga legal sa tanang nasod sa Islam gawas lang sa Turkey ug Tunisia. Ang edaran nga asawa kasagaran ipapahawa sa balay ug pulihan sa bantan-on, ug maanyag. Bisan pa niana, sa dihang ang bana adunay duha, tulo o upat ka mga asawa, kana nga pamilya nagdagaya ang kasina ug pangabugho. Ang resulta sa iyang mga kasinatian uban sa mga babaye si Muhammad nagsaysay nga ang mga babaye tinubdan sa daotan diha sa panimalay ug sila kulang sa sentido kumon ug gamay ra ang nasabtan sa relihiyon (Masud Ibn Hanbal ll, 373). Iya usab gipakasama siya usahay sa usa ka asno nga dili angayan magdala sa kabug-aton sa pamilya, ug nag-ingon nga ang nasod nga gidumala sa mga babaye mokunhod gayud.

Ang Quran ug ang Hadith nagtudlo nga ang lalake adunay katungod sa pagdisiplina sa iyang asawa. Pasidan-an siya una (kon ang lalake mahadlok sa pagrebelde sa babaye), unya ang lalake mobalibad sa pagkatulog sa babaye ug sa kataposan ang lalake molatos sa babaye hangtod siya magpailalom kaniya.

Ang saksi sa babaye atubangan sa korte giila nga katunga ang bili sa saksi sa bana. Mao nga ang pulong sa lalake managsama sa saksi sa duha ka babaye. Ang babaye usab makaangkon ug ikawalong pilo nga bahin sa usa ka panulondon diin ang iyang bana nakapanunod kon ang bana adunay mga anak nga lalake. Ang anak nga lalake bisan pa siya bata pa siya makadawat sa ikaupat nga bahin. Ang bili sa usa ka anak nga lalake mahimong doble sa bili sa iyang inahan. Ang mga paryente usab sa bana moabot atubangan sa asawa ug ingon man usab sa pagbahin sa mga panulondon.

Ang mga bata mapanag-iya lamang sa bana. Ang asawa nga diborsiyo makadawat sa prebilihiyo sa pagpadako sa iyang anak hangtod moabot sa hamtong nga edad. Ang asawa dili kasagaran maglain pagpuyo uban lamang sa bana, apan ipon sa iyang tibuok pamilya diin ang ugangang babaye adunay una ug kataposan nga pulong. Ang pinaka sentro nga prinsipyo sa kaminyoon sa Islam dili ang panaghiusa sa bana ug asawa o pagtinabangay aron pagbuntog sa mga problema, apan ang garantiya sa pagpadayon sa tribo. Ang asawa walay pulos apan hataas nga matang sa sulugoon sa bana. Ang iyang papel mao ang pagpanganak sa daghang mga anak nga lalake alang sa tribo. Ang iyang impluwensiya madugangan sa dihang siya manganak ug daghang mga lalake. Apan kon siya manganak ug mga babaye sila moingon, “Dili! Usa kini ka dakong kaulawan!”

Kon ang minyo nga babaye o ang batan-ong dalaga madakpan nga manapaw, si Muhammad nagsugo nga siya kastigohon sa 100 ka higayon sa latigo (Sura al-Nur 24:3) o batoon hangtod mamatay. Makausa, sila nagdala kang Muhammad ug babaye nga gipamabdosan ug estranghero. Siya gipalayas ug ayha pa gipabalik human siya nanganak sa bata. Unya siya nagmando nga ang iyang anak kuhaon ug siya batoon gawas sa iyang balay dihadiha dayon. Unsa kadako ang kalahian taliwala ni Muhammad ug ni Hesus, kinsa, gikan sa iyang gugmang sakripisyo, mikuha sa mga sala sa mga mananapaw ngadto Kaniya ug nagpakamatay puli kanila. Ang Islam wala moila sa tigpataliwala sa hukom sa Dios. Mao nga ang Muslim dili makapasaylo ni bisan kinsa sa ilang mga sala apan kinahanglan manimalos sa walay kalooy.

Tungod kay delikado sa Islam ang dayag nga pagpanapaw, dili kini mahitabo kanunay. Apan ang balaod sa Islam nagtugot sa lalake nga adunay piho nga porma sa panapaw nga subay sa balaod. Ang Muslim kanunay makapapahawa sa iyang mga asawa ug magminyo sa usa ka batan-on. Bisan pa sa ubang nasod sa Islam gidili ang pagminyo sa daghang mga asawa, ang espiritu sa Islam sa gihapon modaog sa mga lalake ug mga babaye.

Ang ubos nga pagtan-aw sa mga babaye sa Islam nagpadayon bisan ngadto sa paraiso. Si Muhammad nag-ingon, “Ang pinakaubos nga lumolupyo sa paraiso mao ang mga babaye.” Apan ang mga lalake naghulat sa nagkalain-lain nga mga kalingawan, uban sa mga dosena nga mga birhen sa paraiso kinsa nagpabilin nga birhen bisan human ang ilang mga bana natulog uban kanila sa mangitngit nga mga landong. Ang mga ambongan nga mga ulitawo usab anaa sa pagbuot sa mga Muslim diha sa paraiso. Mahitungod sa umaabot sa mga kababayen-an si Muhammad miingon, “Sa dihang ako nakakita sa impiyerno, Akong nakita ang 90 porsiyento sa nagpuyo nga nagdilaab mao ang mga babaye.”

Ang paraiso ni Hesu-Kristo dako nga pagsukwahi. Sa langit ang Iyang mga tinun-an mahimayaon, sama sa mga angel sa Dios kinsa dili na magminyoay, dili pud makigminyo. Ang gingharian sa Dios dili ang pagkaon o pag-inom o panagminyoay, apan espiritohanong paghigugma, kalipay, ug kalinaw diha sa gahom sa Balaang Espiritu. Ang tinuod nga paraiso dili gikan niining kalibotana. Itandi uban ang mga pinadayag ni Hesus, duna bay usa nga maghunahuna nga ang Quran maoy tinubdan sa langitnong pinadayag? Kini nakasandig sa pagpanghambog mahitungod sa mga kinaiya sa lalake, pagkadominanti nila ug kini mas ubos sa mga sukdanan sa Daan Tugon ug Bag-ong Tugon.


09.7 - Ang Tawag sa Paghinulsol

Ang mga Kristohanon kinahanglan nga dili magtamay sa mga Muslim. Adunay dili pinasikad sa Bibliya nga kagawasan sa daghang nasod sa Kasadpan karon, ug adunay labaw sa katalagsaon nga kadaghanon sa diborsiyo sa Estados Unidos ug sa Europa. Kini nakaguba sa panimalay sa daghang mga bata, kinsa midagan palayo gikan sa ilang mga bungkag nga mga panimalay. Kita maulaw sa pamaagi sa pag-tudlo sa pakighilawas nga gipresentar sa mga tulonghaan. Unsa kangil-ad ang mga hulagway sa sinemana nga mga pamantalaan, magasin, ang larawan sa pasalida ug sa telebisyon. Apan gamay lang nga mga ginikanan ang nagreklamo mahitungod kanila!

Ang walay pagpugong nga kaulag resulta gikan sa kakulang sa kahadlok sa Dios. Ang mga litratista sa Europa nagtabon sa dalan sa matag matang sa kalaw-ayan. Ang pagkahulog gikan sa pakigsandurot sa Dios naghatag ug kagubot sa pakighilawas. Ang pagkontrol sa pagpanganak ginamit ang pildoras nagtugot sa mga tawo sa pag-apil-apil sa walay kinutoban nga kaulag. Bisan pa, ang paggamit sa mga condom wala makapahunong sa AIDS. Kini mao ang mapig-ot nga silot sa matag usa kinsa dili matinud-anon sa iyang asawa, alang sa mga bakla, mga tumboy o bisan kinsa nga nagagamit ug mga druga. Sa Roma 1:24 si Pablo nag-ingon, “Tungod niini gipasagdan nalang sila sa Dios diha sa malaw-ay nga tinguha sa ilang kasingkasing ug gibuhat nila ngadto sa usag-usa ang salawayong mga butang.” Ang hukom sa Dios walay kalahian taliwala sa kunohay Muslim, Judio o Kristiano. Gibaliwala ang sugo “Ayaw kamo pagpanapaw” nagpasabot nga minilyon ang nabutang sa kakuyaw sa ilang mga kaugalingon pinaagi sa sala sa pakighilawas. Ang kahulogan sa bersikolo, “ang bayad sa pagpakasala mao ang kamatayon” mahimong mas klaro karon.

Sa walay suwerte, ang mga inosente nga mga tawo matakdan sa AIDS pinaagi sa mga pag-abuno sa dugo. Mao nga dili tarong nga hukman sa tawo kadtong aduna niini nga sakit. Ang dios lamang ang nasayod sa kagahapon sa matag-usa kanato. Dili kita mas maayo sa usa ka tawo kinsa nasapnan nga nanapaw. Si Hesus nasayod kung unsa ang dili paghikalimot sa gibati sa atong mga kasingkasing samtang siya nag-ingon, “Kay gikan sa iyang kasingkasing manggula ang mga daotang hunahuna, pagpatay, pagpanapaw, daotan nga pakighilawas… (Mateo 15:19) Wala kita nagkinahanglan nga masayod sa mas luwas nga mga pamaagi sa pagpanalipod batok sa AIDS, apan ang matag-usa nagkinahanglan sa putli nga kasingksing, limpyo nga espiritu ug bag-o nga mga hunahuna. Si David, kinsa nakahimo ug pagpanapaw ug pagpatay sa dihang siya mitugyan sa iyang pangibog sa unod, nagtudlo kanato sa pag-ampo, “Putlia o Dios ang akon kasingkasing ug hatagi akog bag-o ug masinugtanong espiritu. Ayaw ako isalikway ug ayaw ipahilayo kanako ang imong Espiritu Santo” (Salmo 51:10,11).

Ang pag-ampo niining mga pulong nga sinsero ug pagsugid sa atong mga sala kang Hesus nagsiguro sa Iyang langitnong tubag, “Anak, ayaw kabalaka kay gipasaylo nako ang imo mga sala” (Mateo 9:2 tan-awa usab sa Lucas 7:48). Ang Dios sa pagkabalaan naghatag kanato sa gahom sa Iyang Balaang Espiritu aron sa paggiya sa hinlo nga kinabuhi subay uban sa pagpasaylo sa atong mga sala. Si Hesus dili gayod mobiya kanato sa atong mga tentasyon, apan Siya andam sa paglig-on kanato aron mabuntog sila sa Iyang ngalan.

www.Waters-of-Life.net

Page last modified on March 11, 2014, at 12:21 PM | powered by PmWiki (pmwiki-2.3.3)