Previous Lesson -- Next Lesson
8. Aasaaskii Kaniisadda ee Korintos (Falima 18:1-17)
FALIMA 18:1-4
1 Markaas dabadeed Bawlos wuxuu ka tegey Ateenay oo wuxuu u aaday Korintos. 2 Oo halkaas wuxuu kula kulmay Yuhuudi Akula la odhan jiray, oo reer Bontos ahaa, oo mar dhow haweenaydiisa Bariskilla kala yimid Itaaliya, maxaa yeelay Kalawdiyos wuxuu ku amray Yuhuudda oo dhan inay Rooma ka baxaan. Bawlosna wuxuu u yimid inuu iyaga arko, 3 maxaa yeelay, isagu wuxuu u sii shaqeeyey teendhooyin siday iyagu ahaayeen, wuu joogay oo la shaqeeyey. 4 Oo wuxuu sabti walba sunagogga kula doodi jiray oo soo jeedin jiray Yuhuud iyo Gariigba.
Qaabka caqliga leh ee wacdinta, mid xisaabta ku dareynaya cibaadada dadka, ka dibna u adeegsaneysa bilowga wacdinta Masiixa, wax weyn kama tarin Bowlos ee Athens. Filasoofiyiintii reer Griiga waxay ku kaftameen sarakicidda Masiixa isla kan isku midka ah kaas oo golaha sare ee Yuhuuddu ku caayeen Masiixa iyo badbaadadiisa. Haddaba Bawlos wuxuu ka baxay magaaladan kibirka ah, sida ku qoran amarkii sayidkiisa (Matayos 10: 14). Garyaqaanada Yuhuudda iyo falsafada Griiga si wada jir ah ayey ugu bukoodeen cisbitaal isku mid ah: Kii u horeeyey wuxuu doonayey inuu ku dhammaystiro sharciga Ilaah xooggooda, kan labaad wuxuu u haystay inuu Ilaah ku ogaado qaabkiisa khayaali ah. Labaduba waa wax aan macquul aheyn. Qareenada ma aysan dooneynin in badbaadada la helo si xor ah, iyo falsafadahu ma aysan dooneynin inay maskaxdooda ku soo bandhigaan waxyiga muuqda. Waxay ahaayeen dad isjecel oo kibirsan, oo si ula kac ah iskaga ilaaliyay naxariista Eebbe.
Ninka jidhku ma garan karo Ilaaha runta ah haddii uusan Ruuxu ku ifin. Ma gudan karo sharciga Ilaah marka laga reebo inuu jeclaado oo addeeco Ruuxaani. Garyaqaanku wali wuu ku sii adkaaday shaqadiisa ugu hooseysa, halka falsafada uu nacasnimada iyo jaahilnimada ku sii daayo, in kasta oo fikirradiisu ixtiraam badan yihiin. Bawlos, oo lagu majaajilooday, wuxuu ka tegay magaaladii sanamyada iyo kuwa fikirka si daran u saameeyay. Horey ayuu u dareemay in mowjadahaan jinni-laawayaasha ahi ay sababi doonaan khasaare weyn iyo musuqmaasuq inta lagu gudajiro taariikhda kaniisadda. Kuwani waxay ahaayeen ruuxyo aan Ilaah u soo gudbin doonin.
Bawlos wuxuu wanaag ku helay markuu Sayidku nool ku hanuuniyey laba nin oo Yuhuudi ah, kaasoo aan aad uga hadlin, laakiin tukanayay, rumeeyey, oo gacmahooda ku shaqaynayay. Waxay u badan tahay in ay Masiixiyiin ku noqdeen Roomanka. Markii silsilad rasmi ah ay ka bilaabatay caasimaddii Yuhuudda, wakhtigii Claudius Kaysar (A.D. 41- 54), degganeyaashu waxay u carareen Korintos, deked ganacsi oo barwaaqo ah oo ku caan baxday hodantinimadeeda, isla markaana caan ku ah xumaanteeda. Muwaadiniinteeda waxay ka yimaadeen dhammaan qaybaha adduunka. Bawlos halkaas wuxuu ka helay shaqo isagoo ay weheliyaan lamaanahan aaminka ah, waayo ma aqbalin tabarucaada, laakiin wuxuu ku shaqeeyey gacmihiisa si uu u taageero naftiisa iyo kuwa la shaqeeya.
Haddaba Bawlos wuxuu ka dhex shaqeeyay Korintos isagoo teendhoole u shaqeeya maalintii oo dhan, oo wuxuu ku wacdiyey shaqada ka dib. Isagu ma nasiin fiidadkii iyo xilligii ciidaha iyo sabtiyada, laakiinse wuxuu luminayay waqtigiisii iyo xooggiisii Rabbiga. Maalmihii ugu horreeyey wuxuu halkaas ku joogay Bawlos waxbariddiisa xagga sunagogga Yuhuudda. Khibraddiisa qadhaadh ee Athens waxa laga yaabaa inay ku kicisay inuu sii kordhiyo salaadda iyo ka fiirsashada, oo laga yaabo inuu dib uga fiirsado nidaamkiisa iyo qaabkiisa wax lagu wacdiyo, sida aan ku akhrinay Warqaddiisii Koowaad ee Korintos (1: 1-2 - 2: 16). Hadaad si taxadar leh u aqriso aayadahan, waxaad dareemi doontaa xaalada Bawlos wakhtigaas.
FALIMA 18:5-8
5 Laakiin markii Silas iyo Timoteyos Makedoniya ka yimaadeen, hadalka ayaa haystay Bawlos isagoo Yuhuudda hortooda ka sheegaya in Ciise yahay Masiixa. 6 Laakiin markay caasiyeen oo caytameen, kolkaasuu dharkiisii iska jeexjeexay oo wuxuu ku yidhi, Dhiiggaagu madaxaaga ha saarnaado; Waan nadiif ahay Hadda ka dib waxaan u tegi doonaa dadka aan Yuhuudda ahayn. 7 Markaasuu meeshaas ka tegey, oo wuxuu galay nin la odhan jiray Justus, oo Ilaah caabuda, oo gurigiisu ku xigay sunagogga. 8 Markaasaa Kirisbos oo sunagogga u sarreeyey baa Rabbiga rumaystay, isaga iyo reerkiisii oo dhanba. Kuwo badan oo reer Korintos ahna ayaa markay maqleen rumaysteen oo waa la baabtiisay.
Ka dib markii Silas iyo Timoteyos u yimaadeen Bawlos, kii dambena wuu ku sii adkaynayay weligiis ruuxiisa. Wehelnimada walaalaha ayaa sii kordhisay xoojinta wacdintiisa. Maadaama mid ka mid ah labada walaalo ahi uu deeq deeqsinimo leh ka keenay kaniisadaha Makedoniya (2 Korintos 11: 9) rasuulku wuxuu haystay waqti badan oo uu ku wacdiyo. Sunagoggii Yuhuudda ayuu wuxuu ka muujiyay sharciga in iskutallaabta lagu qodbay Ciise Naasared uu yahay Masiixa runti, oo ay Yuhuuddu diideen. Haddaba Yuhuuddiina way sii nebcaatay, maxaa yeelay, wuxuu diidey Bawlos oo injiilkiisii caayay. Waxay ahayd lagama maarmaan in Bawlos uu gooni isaga googo, isagoo leh: “Dhiiggaagu madaxaaga ha saarnaado; Anigu nadiif baan ahay, waayo, waxaan kuu sheegay ereygii badbaadada oo dhan. Bayaankaani wuxuu muujinayaa in kuwa diida iskutallaabta laga qodbay midka ugu dambeeya ay ku istaagi doonaan xukunkii ugu dambeeyay sidii kuwii iyagu isdilay. Markay Masiixii diidaan waxay diideen ducadii badbaadada. Oo innaba iyaga kafaaraggud uma laha, oo sidaas daraaddeed iyagu waxay isu xukumeen halligaad.
Dhacdadan waxaan ku aragnaa Bawlos oo u jeedinaya dadka aan Yuhuudda ahayn ee jooga Korintos. Si kastaba ha ahaatee kama uusan fogeyn sunagoggii Yuhuudda, laakiin wuxuu qol ku yaal guri ku yaal albaabka xiga, iyo nin cibaadaysan oo la odhan jiray Justus. Bawlos kama uusan cabsan inuu Masiixu kalluumaysi u noqdo. Wuxuu u gacan geliyey kuwa ku noqnoqda albaabka sunagogyada Yuhuudda oo wuxuu ku keenay shirarkii uu ku qabtay qolkiisa. Kulamadihiina way sii wadeen usbuuca. Wuxuu maamuusiyey sunagogga sunagoggii Yuhuudda booqashooyin iyo hadallo, oo wuxuu isaga u iftiimiyey run iyo jacayl ilaa uu rumaysto. Tani waxay mucjiso u ahayd Korintos. Qofka ugu bisil ee xubnaha axdiga hore wuxuu noqday Masiixi. Wuxuu aqbalay baabtiiskii nafsaddiisa, afadiisa, carruurtiisa, iyo addoommadiisa oo gacanta ugu haystay Bawlos. Wuxuu galay fiditaannada Masiixa (1 Korintos 1: 14). Ka dib markuu u soo noqday diinta Masiixiga dad badan baa raacay, oo kaniisaddii Korintosna way ku kortay oo aad bay u kortay.
FALIMA 18:9-17
9 Haddaba Rabbiga ayaa wuxuu habeennimo Bawlos kula hadlay riyo, isagoo leh, Ha cabsan, laakiin hadal, hana aamusin, 10 maxaa yeelay, anaa kula jooga, ninnana kuma dhici doono inuu wax yeelo; maxaa yeelay, dad badan baan magaaladan ku leeyahay. 11 Meeshaasna sannad iyo lix bilood ayuu joogay, oo wuxuu dhexdooda barayay ereyga Ilaah. 12 Oo kolkii Galliyo ahaa taliyihii Akhaya, Yuhuuddii oo isku qalbi ah baa ku kacay Bawlos, oo waxay hor keeneen kursigii xukumaadda iyagoo leh, 13 Ninkanu wuxuu ragaadiyey inay Ilaah caabudaan oo sharciga ka gees ah. 14 Oo kolkii Bawlos u dhowaa inuu afkiisa kala qaado ayaa Galliyo Yuhuuddii ku yidhi, Kuwiinnan Yuhuuddow, haddii ay jiraan wax gafaf ama xumaan ah, Yuhuuddu waxay yeelan lahayd sabab aydaan kuugu dulqaado. 15 laakiin haddaan u jeedno hadallo iyo magacyo iyo sharcigiinna, idinka qudhiinnu fiiriya. maxaa yeelay, anigu dooni maayo inaan waxyaalahaas xaakin u ahaado. 16 Markaasuu ka eryay kursigii xukumaadda. 17 Kolkaasaa Gariigtii oo dhammu wada qabteen Sostenees oo sunagogga u sarreeyey, wayna ku garaaceen carshiga hortiisii. Galliyona wuu garan waayay waxyaalahaas.
Bawlos wuxuu ogaa in Yuhuuddu ka xanaaqi doonaan beddelka taliyaha sunagogga. Su’aasha ayaa soo baxday, ma inuu sii joogo Korintos, mise waa inuu cararaa? Muxuu ku fiicnaan lahaa kaniisadda dhallaanka? Wuxuu baryay Eebihiis tukashadiisa, Rabbiguna waa u jawaabay. Wuxuu dib ugu cusboonaysiiyay hawshiisii iyo mas'uuliyadii uu ku wacdiyey injiilka si cad, oo buuxda, iyo geesinimo. Waxaan kuu soo jeedinaynaa inaad ku sii haysatid ereyadan jannada ku jira, waayo halkan doonista Ilaah ayaa si cad loogu muujiyey.
Masiixu wuxuu kaa dhawraa nooc kasta oo cabsi ah, maxaa yeelay cabsi kuma jiro jacaylka rabaani ah. Masiixu waa kuu dhow yahay, xoog yeelo oo ha aamusin. Ku hadal oo marag run ka ah kii kuwii dhintay laga sara kiciyey. Iimaankeenu kuma saabsana diin ama falsafad, laakiin wuxuu ku saabsan yahay qofka aan ku soo biirno. Masiixu wuxuu ka sara kacay kuwii dhintay. Runtii wuu kacay. Wuxuu maalin kasta u xaqiijiyaa dhammaan addoommadiisa imaatinkiisa, xataa ilaa ugudambaysta. Tani waxay u tahay raaxo weyn Rasuulkiisa, addoomadiisa, iyo kuwa raacsan. Lagama tegin, go'doon, ama hilmaamid, waayo Eebahaa kuu caddeeya, kuu weheliya, oo quduus kaa dhiga, marna kaa tegi maayo. Isagu wuu kugu sii dhex jirayaa xataa ilaa dhimashada. Wax kugu dhaca adiga mooyee waxa Masiixu doonayo haddii jacaylkiisu socdo. Isaga qudhiisa ayaa kuu ah hagahaaga. Dhammaan shareecada shaydaanku idinma gaadhaan maxaa yeelay Eebahaa ayaa ku ilaalin doona.
Wadaagga Eebbe ee kula jira wuxuu higsanayaa inuu ku guuleysto dadka badan ee kugu xeeran. Wuxuu u doortay badbaadada, Oo isna wuxuu kuugu yeedhay xaggaaga. Waxay ereygiisa ku maqlaan codkaaga, oo waxay u yimaadaan in isaga lagu cusboonaado rumaysad. Iyagu waxay ku biireen jacaylka Ruuxa Quduuska ah hal kaniisadood, oo loo oggolaaday wehelnimada Ilaah. Xubnaha dadkiisa quduuska ah waxay sii wadaan inay ugu yeeraan wanaagga sharafta leh ee kan uga yeedhay gudcurka gudcurka iftiinkiisa yaabka leh. Shaki iigama jiro in Sayidku ogyahay qalbi kasta oo magaaladaada ka mid ah oo raadinaya ama amaanaya isaga. Markaa ha quusan, laakiin kaliya rumayso in guusha Masiixu maanta la gaadhay. Kuwa isaga isku halleeya waxay la socon doonaan safarkiisa guusha.
Rabbi Ciise wuxuu u xaqiijiyey Bawlos inuusan qofna dhaawici doonin Korintos, taasoo ka soo horjeedda waxa ku dhacay Antiyokh, Ikoniyon, Lustra, Filibos, Tesaloniika iyo Berea. Ku alla kii doonaya inuu wax yeelo, wuxuu ku dhici doonaa gacanta Rabbiga. Oo sidaasuu rasuulku muddo sannad iyo badh ah magaaladan xun wax ugu joogay isagoo injiilka ku wacdiyaya oo aan kharribin, oo wuxuu ag fadhiyey sunagoggii Yuhuudda, oo ku reyreeyey xidhiidhka kuwii la soo furtay.
53 A. Gallio waxaa laga dhigay xukunki gobolka Achaia, kaas oo Korintoon uu ahaa magaalo madaxdiisa. Markii Gallio laga dhigay taliyihii Rooma ee Achaia oo dhan Yuhuuddu waxay abuureen rabshado, isku day ay ku doonayaan inay ku kiciyaan cadaadis Masiixiyiinta ah. Waxay ku eedeeyeen Bawlos inuu yahay cadowga Kaysar ama inuu faafiyo boqorka rabaani ah. Waxay ku eedeeyeen inuu faafiyay diin cusub, mid ka soo horjeedda diinta Yuhuudda, iyo, sidaa darteed, kasoo horjeedda sharciga Roomaanka. Kii dambena wuxuu horay u aqoonsaday diinta Yahuudda inuu yahay diin sharci ah. Gallio, oo taliyihii ahaa, si kastaba ha ahaatee, mabda 'ahaan ka dhanka ah Yuhuudda. Wuxuu ka mid ahaa kooxdii Claudius Kaysar, oo dadkii Axdiga Hore ka kaxeeyey Rooma. Gudoomiyaha ayaa si adag u diiday cabashada mana u oggolaanaynin Bawlos inuu is difaaco. Masiixu wuxuu ilaaliyay midiidinkiisa, markaa Bawlos uma baahna inuu yiraahdo eray uu isku difaaco.
Taliyihii cusub ee sunagoggii Yuhuudda, ee ka dambeeyay cabashada ka dhan ah Bowlos ee loo gudbiyo taliyaha, ma uusan guuleysan. Macallimiintii sunagoggii sunagogga ayaa dibadda u soo bixiyeen oo garaaceen si weyn u garaaceen Gallio, maxaa yeelay, taliyihii cusub ee Yuhuudda wuxuu magac ku yeeshay beeshooda hortiisa taliyaha cusub. Rabbaaniyiintu waxay isku dayeen inay gacantii Masiixa ka fogeeyaan ilaalinta Bawlos. Halkii, ay si xun ugu dhacday isaga. Ma jiro qof joojin kara aasaaska kiniisadda Ilaah ilaa iyo inta Sayidku doortay kuwa la doortay. Marka rumayso oo ha aamusin. Hadal oo u mahadnaqa Eebahaa inta walaaltinimada leh habeen iyo maalinba.
DUCADA: Sayidow Masiixa, waxaan kuugu mahadnaqaynaa inaad ilaalisay addoonkaaga Bawlos Korintos, oo aad sii xoojisay, oo aad isaga u xaqiijisay joogitaankaaga oo aad la joogtid. Rumaysad noo xooji, jacaylkayaga badin, oo na sii rajo gelinta rajada nool. Naga caawi noo dhiirrigeli si geesinimo leh kuwa baadiyoobay hortooda, inaad runtii jeceshahay inaad badbaadiso.
SU'AALO:
- Muxuu ahaa ballan qaad qaaska ah oo Masiixa, oo Bawlos ku helay Korintos?